Arroganca
Paturpësia (nga greqishtja e lashtë: húbris 'krenari, paturpësi, zemërim'), ose më rrallë hibris, përshkruan një cilësi të personalitetit të krenarisë ekstreme[1] ose të tepruar ose të rrezikshme të vetëbesimit dhe vetëkënaqësisë,[2] shpesh në kombinim me (ose sinonim me) arrogancën.[3] Termi arrogancë vjen nga latinishtja adrogare, që do të thotë "të ndjesh se dikush ka të drejtë të kërkojë qëndrime dhe sjellje të caktuara nga njerëzit e tjerë". Të arrogatosh do të thotë "të pretendosh ose të sekuestrosh pa arsyetim... Të bësh pretendime të panevojshme për të pasur", ose "të pretendosh ose të sekuestrosh pa të drejtë..[4] të atribuosh ose atribuosh pa arsye".[5] Termi pretendim lidhet gjithashtu me termin hubris, por nuk është sinonim i tij.[6]
Sipas studimeve, mendjemadhësia, arroganca dhe pretendimi janë të lidhura me nevojën për fitore (edhe nëse nuk do të thotë gjithmonë të fitosh) në vend të pajtimit, të cilin grupet "miqësore" mund ta promovojnë.[7] Hubris zakonisht perceptohet si një karakteristikë e një individi dhe jo një grupi, megjithëse grupi të cilit i përket shkelësi mund të vuajë pasoja kolaterale nga veprimet e gabuara. Hubrisja shpesh tregon një humbje të kontaktit me realitetin dhe një mbivlerësim të kompetencës, arritjeve ose aftësive të dikujt. Forma mbiemërore e emrit hubris/hybris është hubristik/hibristik.[8]
Termi hubris e ka origjinën në greqishten e lashtë,[9] ku kishte disa kuptime të ndryshme në varësi të kontekstit. Në përdorim ligjor, do të thoshte sulm ose krime seksuale dhe vjedhje të pronës publike,[10] dhe në përdorim fetar nënkuptonte imitim të hyjnisë ose shkelje kundër një perëndie.[11]
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Examples and Definition of Hubris in Literature". Literary Devices (në anglishte amerikane). 2020-12-01. Marrë më 2021-04-23.
- ^ Stampa:Cite Merriam-Webster
- ^ Picone, P. M.; Dagnino, G. B.; Minà, A. (2014). "The origin of failure: A multidisciplinary appraisal of the hubris hypothesis and proposed research agenda". Academy of Management Perspectives. 28 (4): 447–468. doi:10.5465/amp.2012.0177.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Webster's New Collegiate Dictionary, p. 63, G. & C. Merriam Company (8th ed. 1976).
- ^ Webster's New World Dictionary of the American Language, p. 77 (2d Coll. ed. 1978).
- ^ Yasmin (2019-06-07). "O que é uma pessoa arrogante? Por que evitar a arrogância?". Definição.net (në portugalishte braziliane). Arkivuar nga origjinali më 21 shkurt 2024. Marrë më 2020-04-16.
- ^ "What Makes the Arrogant Person So Arrogant?". Psychology Today (në anglisht). Marrë më 2020-04-16.
- ^ Stampa:Cite Collins Dictionary
- ^ David Cohen, "Law, society and homosexuality or hermaphrodity in Classical Athens" in Studies in ancient Greek and Roman society By Robin Osborne; p. 64
- ^ Aeschines "Against Timarchus" from Thomas K. Hubbard's Homosexuality in Greece and Rome: A Sourcebook of Basic Documents Stampa:ISBN? Stampa:Page?
- ^ The Editors of Encyclopaedia Britannica, "Hubris", Encyclopaedia Britannica