Shihni burimin për Java (gjuhë programimi)

{{fjala|Java (gjuhë programimi)|Java}}
{{ infobox gjuhë programimi
| name                   = Java
| logo                   = [[Skeda:Java logo.svg|100px]]
| paradigm               =  [[POO|Orientuar në objekte]], strukturuar, urdhëror
| year                   = 1995
| designer               = [[Sun Microsystems]]
| latest_release_version = Java Standard Edition 6 (1.6.0)
| latest_release_date    = 
| latest_test_version    =
| latest_test_date       = 
| turing-complete        = Po
| typing                 = Static, strong, safe, nominative, manifest
| implementations        = I shumtë
| influenced_by          = [[Objective-C]], [[C++]], [[Smalltalk]], [[Eiffel (gjuhë programimi)|Eiffel]], [[Ada 83]], [[Mesa (gjuhë programimi)|Mesa]], [[Modula-3]]
| influenced             = [[C Sharp (gjuhë programimi)|C#]], [[D gjuhë programimi|D]], [[J Sharp|J#]], [[Ada (gjuhë programimi)|Ada 2005]], [[ECMAScript]], [[PHP]], [[Scala (gjuhë programimi)|Scala]]
| operating_system       = [[Ndër-platformik]]
| license                = [[GNU General Public License]] / [[Java Community Process]]
| website                = http://java.sun.com
}}
'''Java''' ([[sqt.]] ''Xhàva'') është [[Gjuhë programimi|gjuhë programuese]] e cila fillimisht u zhvillua nga [[James Gosling]] dhe inxhinierë të tjerë të kompanisë [[Sun Microsystems]]. Java, si komponentë thelbësore e [[Java (platforma softuerike)|Java platformës]], u lëshua në publik më vitin 1995<ref>{{cite web | title= The History of Java Technology | url= http://java.com/en/javahistory/ | year= 2008-04-14 | accessdate= 2009-01-26 | publisher= [[Sun Microsystems, Inc.]]}} - {{en}}</ref>. Java edhe pse shumicën e [[Sintaksa (programim)|sintaksës]] së saj e ka të derivuar nga gjuhët programuese [[C (gjuhë programimi)|C]] dhe [[C++]], ajo në krahasim me këto dy gjuhë përmban një [[Modeli i objektit|model të objektit]] më të thjeshtë si dhe ka përkrahje më të vogël për punë të drejtë-për-drejtë me resurset sistemore (si p.sh. memorien). Programet e shkruara në Java, zakonisht [[Përpiluesi|përpilohen]] në [[bajtkod]] që ekzekutohet në makinën virtuale të Java-së ([[ang.]] ''[[Java Virtual Machine]]'') e cila është e pavarur nga arkitektura kompjuterike.

Gosling këtë gjuhë programuese fillimisht e kishte quajtur '''Oak''' ([[sq.]] dushk), sipas një druri dushku që shihej nga dritarja e zyrës së tij. Mirëpo, emri u shndërrua më mbas në Java për faj të [[copyright|drejtës së autorit]], sepse ekzistonte një gjuhë tjetër programuese e quajtur Oak që nga 1991-shi<ref>{{ cite book | last= Abrams | first= Marc | title= World Wide Web: Beyond the Basics | url= https://archive.org/details/worldwidewebbeyo0000unse | chapter= 1.4.1 Oak | publisher= Prentice Hall | date= 1998-04-14 | isbn= 0-1395-4785-1 }} - {{en}}</ref>.

== Historia ==
[[Skeda:Duke (Java mascot) waving.svg|thumb|100px|right|Duke (shqiptuar Djuk) është maskota e gjuhës programuese Java<ref>{{Cite web |url=https://duke.dev.java.net/ |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=12 janar 2009 |archive-date=18 qershor 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070618073343/https://duke.dev.java.net/ }}</ref>]]
Java filloi me një projekt të quajtur "Oak" nga James Gosling. Qëllimet e Gosling-ut ishin të vinte në jetë në [[makinë virtuale]] dhe një gjuhë që të ishte familjare me stilin e C dhe C++. Implementimi i parë ishte në 1995. Ai premtoi "Një shkrim, Zbato kudo" (WORA - ''Write Once, Run Anywhere''), duke furnizuar runtime pa shpeza për platoformat popullore. Në fakt është i sigurt dhe siguria e tij mund të përshtatet, duke lejuar që hyrja e rrjetës dhe e file-eve të kufizohet. Me daljen e "java 2", versionet u mundën me konfiguracione të shumëfishta të ndërtuara për platforma të ndryshme. Për shëmbull, J2EE ishte për programe për ndërrmarje dhe J2ME për programe për platforma të lëvizshme, si telefonat celular, etj. Në 2006, versionet e reja të "J2" u riemërtuan Java EE, dhe Java SE.

=== Lëshimet ===
Këto janë versionet e projektit Java që nga 1997:

* JDK 1.1.4 ''(Sparkler)'' [[12 shtator]], [[1997]]
** JDK 1.1.5 ''(Pumpkin)'' [[3 dhjetor]], [[1997]]
** JDK 1.1.6 ''(Abigail)'' [[24 prill]], [[1998]]
** JDK 1.1.7 ''(Brutus)'' [[28 shtator]], [[1998]]
** JDK 1.1.8 ''(Chelsea)'' [[8 prill]], [[1999]]
* J2SE 1.2 ''(Playground)'' [[4 dhjetor]], [[1998]]
** J2SE 1.2.1 ''(none)'' [[30 mars]], [[1999]]
** J2SE 1.2.2 ''(Cricket)'' [[8 qershor]], [[1999]]
* J2SE 1.3 ''(Kestrel)'' [[8 maj]], [[2000]]
** J2SE 1.3.1 ''(Ladybird)'' [[17 maj]], [[2001]]
* J2SE 1.4.0 ''(Merlin)'' [[13 shkurt]], [[2002]]
** J2SE 1.4.1 ''(Hopper)'' [[16 shtator]], [[2002]]
** J2SE 1.4.2 ''(Mantis)'' [[26 qershor]], [[2003]]
* J2SE 5.0 (1.5.0) ''(Tiger)'' [[29 shtator]], [[2004]]
* Java SE 6 (1.6.0) ''(Mustang)'' [[11 dhjetor]], [[2006]] [http://www.sun.com/aboutsun/media/presskits/2006-1211/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070704122158/http://www.sun.com/aboutsun/media/presskits/2006-1211/ |date=4 korrik 2007 }}
* Java SE 7 (1.7.0) ''(Dolphin)'' i parashikuar për [[2008]]

== Filozofia ==
=== Qëllimet primare ===
Gjatë procesit të krijimit, gjuha programuese Java duhej t'i përfshinte pesë qëllimet vijuese<ref>{{cite web | title= 1.2 Design Goals of the Java Programming Language | url= http://java.sun.com/docs/white/langenv/Intro.doc2.html | year= 2009 | accessdate= 2009-02-13 | publisher= [[Sun Microsystems, Inc.]]}} - {{en}}</ref>:
# Të jetë e "thjeshtë, e orientuar në objekte, dhe e afërme".
# Të jetë e "fuqishme dhe e sigurt".
# Të jetë "neutrale sa i përket arkitekturës si dhe portative".
# Të ketë "efektshmëri të lartë".
# Të jetë e "interpretuar, fijezuar dhe dinamike".

=== Platforma Java ===
Njëra nga karakteristikat e Java-së është portativiteti, ku kjo d.t.th që programet kompjuterike që janë të shkruara në Java duhet të funksionojnë në mënyrë të ngjashme në cilëndo nga pajisjet ose/edhe sistemet operative që janë të përkrahura. Programeri duhet të ketë mundësinë që ta shkruaj programin një herë, ta përpilon një herë, dhe ta ekzekutoj çdokund, ku kjo është në përputhshmëri me parullën ''"[[Write once, run anywhere]]"'' ([[sq.]] "''Shkruaj një herë, ekzekuto kudo''") të [[Sun Microsystems|Sun]] për Java.

Ky qëllim është arritur duke e përpiluar Java kodin në [[Java bajtkod]] në vend të kodit të makinës. Bajtkodi përmban instruksione që janë të ngjashme me ato të kodit të makinës, mirëpo këto instruksione janë të parapara që të interpretohen vetëm nga [[Java Virtual Machine|makina virtuale e Java-së]].

== Shembuj ==
=== Shembulli: Pershendetje, Botë! ===
Programi i njohur '''Pershendetje, Botë!''' mund të shkruhet në Java në këtë mënyrë:

<source lang="java">
/**
 * Programi shfaq në terminal mesazhin "Pershendetje, Botë!" dhe më pas përfundon
 */
public class PershendetjeBote {
    public static void main( String[] args ) {
        System.out.println( "Pershendetje, Botë!" );
    }
}
</source>
Sipas konventës<ref name="konventa">[http://java.sun.com/docs/codeconv/html/CodeConventions.doc1.html#16732 Code Conventions for the Java Programming Language > 2 - File Names] - {{en}}</ref>, skedat burimore duhet të kenë po të njëjtin emër si atë të klasës që e përmbajnë, si dhe prapashtesën ''.java'', p.sh. <code>PershendetjeBote.java</code>. Së pari kodi duhet përpiluar në bajtkod (ang. bytecode) nëpërmjet Java përpiluesit, ku ky proces rezulton në krijimin e skedës <code>PershendetjeBote.class</code>. Programi i shkruar mundet të ekzekutohet vetëm kur të krijohet skeda respektive. Skeda që rezulton nga puna e përpiluesit njihet me emrin ''klasë skedë'' dhe kjo automatikisht e fiton prapashtesën ''.class''

Kodi burimor në Java mundet të përmbajë vetëm një klasë publike (nënkuptuar klasë me qasje të tipit ''public''), mirëpo nuk ka ndonjë kufizim për përmbajtje të klasave që kanë qasje të nivelit më të ultë se sa ai publik (p.sh. ''private''). Pra, një klasë ('''class''') e cila është e deklaruar si private ('''private''') mund të vendoset në çfarëdo .java skedë.

Në Java termi <code>'''public'''</code> nënkupton që metoda mund të thirret nga klasat tjera, ose që klasa mundet të shfrytëzohet nga klasat që janë jashtë hierarkisë ekzistuese të klasës respektive. Duhet marrë parasysh që hierarkia e klasës është e lidhur me emrin e skedarit në të cilin gjendet skeda .java.

Termi <code>'''static'''</code> nëse është i vendosur përpara deklarimit të metodës, nënkupton që ajo metodë është e lidhur vetëm me klasën në të cilën është deklaruar dhe jo me instancat e asaj klase. Vetëm metodat statike munden të thirren pa referencë ndaj ndonjë objekti, p.sh.:
<source lang="java">
/**
 * MetodaStatikeTest.java
 */
public class MetodaStatikeTest {
	public static void main( String[] args ) {
		/**
		 * Qasja në metodën statike bëhet drejtë për së drejti 
		 * pa pasur të nevojë që të ketë instancë të klasës 
		 * Llogaritesi.
		 */
		int rezultati = Llogaritesi.mbledh( 1, 2 );
		System.out.println( "1 + 2 = " + rezultati );
	}
}

class Llogaritesi {
	public static int mbledh( int numri_pare, int numri_dyte ) {
		return numri_pare + numri_dyte;
	}
}
</source>
Poashtu, metodat statike nuk mund t'i qasen asnjërës prej variablave të metodës që nuk janë të definuara si statike.

Termi <code>'''void'''</code> nënkupton që metoda '''main''' (si në shembullin: <code>public static void main( String[] args ) ...</code>) nuk kthen asnjë vlerë prapa.

Metoda "main" duhet të pranoj një matricë vargjesh, që janë objekte të tipit <code>'''{{Javadoc:SE|java/lang|String}}'''</code>. Sipas konventës<ref name="konventa" /> matricës respektive duhet t'i referohet me emrin <code>'''args'''</code>, mirëpo pasi që kjo konventë nuk është e fuqizuar në formë të kufizimit, matricës mundet t'i referohet edhe me emër tjetër.

Procesi i shtypjes (printimit) është i përfshirë në librarinë standarde të Java, ku klasa <code>'''{{Javadoc:SE|java/lang|System}}'''</code> e bën definimin e një fushe statike publike me emrin <code>'''{{Javadoc:SE|name=out|java/lang|System|out}}'''</code>. Objekti <code>out</code> paraqet një instancë të klasës <code>'''{{Javadoc:SE|java/io|PrintStream}}'''</code> dhe ky objekt posedon metoda të shumta që ofrojnë shtypjen në daljen standarde (ang. standard out). Ndër metodat më të njohura të objektit <code>out</code> është <code>'''println( String )'''</code>, i cili përveç shtypjes bën edhe bashkëngjitjen e kodit për kalim në rreshtin e ri.

=== Shembulli i Avancuar: Tek ose Çift ===
<source lang="java">
/**
 * TekCift.java
 */
import javax.swing.JOptionPane;

public class TekCift {
	/**
	 * "hyrja" është një numër i plotë që ofrohet nga shfrytëzuesi
	 */
	private int hyrja;

	/**
	 * Kjo është metoda konstruktuese, e cila thirret kur ka nevojë të krijohet 
	 * objekti i tipit TekCift.
	 */
	public TekCift() {}

	/**
	 * Kjo është metoda kryesore e cila thirret nga Java interpreteri
	 */
	public static void main( String[] args ) {
		/**
		 * Rreshti vijues e krijon një instancë (objekt) të klasës TekCift me emër "numri" dhe 
		 * e inicializon atë. Më pas, bëhet thirrja e metodës "merrNumrin()" e cila e shfaq
		 * dritaren që merr nga shfrytëzuesi numrin.
		 */
		TekCift numri = new TekCift();
		numri.merrNumrin();
	}

	public void merrNumrin() {
		/**
		 * Blloku i kodit "try" shfrytëzohet për t'u siguruar që çdo është duke shkuar mirë.
		 * Në rast të shfaqjes të ndonjë problemi, Java interpreteri menjëherë kalon në bllokun
		 * e kodit "catch".
		 */
		try {
			/**
 			 * Rreshti vijues shfaq një dritare (JOptionPane) e cila merr nga shfrytëzuesi një
			 * numër. Vlera numerike e dhënë nga shfrytëzuesi kthehet si objekt i tipit String 
 			 * nga metoda "showInputDialog()". Kjo vlerë automatikisht konvertohet në vlerë 
 			 * numerike të tipit Integer me anë të kodit "new Integer( ... )" dhe më pas vendoset
 			 * në variablën "hyrja". Përfundimisht thirret metoda "llogarit()" e cila shfaq në 
 			 * terminal mesazhin "Çift" ose "Tek" varësisht nga numri i dhënë.
 			 */
			hyrja = new Integer( JOptionPane.showInputDialog( "Ju lutem shtypni nje numer" ) );
			llogarit();
		}
		catch( NumberFormatException e ) {
			/**
 			 * Nëse programi ka arritur në bllokun e kodit "catch", atëherë kjo do të thotë që
 			 * shfrytëzuesi nuk ka dhënë vlerë numerike.
 			 */
			System.err.println( "Ju nuk keni dhënë një numër. Ju lutemi shtypni një numër" );
		}
	}

	/**
	 * Metoda "llogarit()" do ta shfaq mesazhin bën shfaqjen e mesazhit "Çift" ose "Tek"
	 * varësisht nga rezultati i llogaritjes.
	 */
	private void llogarit() {
		if( hyrja % 2 == 0 ) {
			System.out.println( "Çift" );
		}
		else {
			System.out.println( "Tek" );
		}
	}
}
</source>

* Rreshti që përmban deklarimin <code>'''import'''</code> e bën importimin e klasës <code>'''{{Javadoc:SE|javax/swing|JOptionPane}}'''</code> nga pakoja <code>'''{{Javadoc:SE|package=javax.swing|javax/swing}}'''</code>.

== Rastet Speciale ==
=== Apletet ===
Java apletet (ang. applets) janë programe të integruara brenda aplikacioneve tjera, si p.sh. ueb-faqeve që shfaqen me anë të ueb shfletuesve. Kodi që shfrytëzohet për krijimin e një Java apleti mund të shihet në vijim:

<source lang="java">
/**
 * TungBote.java
 */
import javax.swing.JApplet;
import java.awt.Graphics;

public class TungBote extends JApplet {
	public void paint( Graphics g ) {
		g.drawString( "Tung, Botë!", 65, 95 );
	}
} 
</source>

Deklarimet <code>'''import'''</code> që gjenden në fillim të kodit, bëjnë përfshirjen e klasave që gjenden brenda pakove respektive. Kjo përfshirje e bën të mundshme që t'i referohemi klasave me emër të shkurtër (si p.sh. <code>JApplet</code>) në vend të emrit të gjatë (si p.sh. <code>javax.swing.JApplet</code>).

Klasa <code>JApplet</code> trashëgohet (<code>'''extends'''</code>) nga klasa <code>TungBote</code>, ku rrjedhimisht ajo konsiderohet si nënklasë e klasës <code>JApplet</code>. Klasa <code>JApplet</code> si një JComponent (Java Graphical Component) i ofron apleteve mundësinë për shfaqjen e një interfejsi grafik për shfrytëzues (ang. GUI), si dhe i ofron mundësinë për të reaguar ndaj veprimeve të shfrytëzuesit.

Në kodin e sipërm, klasa <code>TungBote</code> për nevoja të shfaqjes të apletit, e mbishkruan metodën <code>'''{{Javadoc:SE|name=paintComponent(Graphics)|java/awt|Container|paint(java.awt.Graphics)}}'''</code> e cila është e trashëguar nga superklasa <code>'''{{Javadoc:SE|java/awt|Container}}'''</code>. Kësaj metode i dërgohet objekti <code>'''Graphics'''</code> i cili ofron mjedisin për shfaqjen e apletit. Më pas, metoda <code>paint()</code> nëpërmjet metodës <code>'''{{Javadoc:SE|name=drawString(String, int, int)|java/awt|Graphics|drawString(java.lang.String,%20int,%20int)}}'''</code> shfaq vargun '''Tung, Botë!''' i cili është i vendosur (<code>'''65, 95'''</code>) pikselë nga këndi i lartëm i anës së majtë të apletit.

<source lang="html4strict">
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01//EN"
"http://www.w3.org/TR/html4/strict.dtd">
<!-- TungBote.html -->
<html>
  <head>
    <title>Apleta Tung, Botë!</title>
  </head>
  <body>
    <applet code="TungBote" width="200" height="200">
    </applet>
  </body>
</html>
</source>

Apleti integrohet në HTML duke e shfrytëzuar HTML elementin <code>'''<applet>'''</code>. Elementi <code>applet</code> i ka tre atribute të inicializuara:
* <code>'''code="TungBote"'''</code> ku në të është e caktuar vendndodhja e <code>JApplet</code> klasës (<code>TungBote.class</code>)
* <code>'''width="200"'''</code> dhe <code>'''height="200"'''</code> në të cilën janë të caktuara vlerat për gjerësi dhe gjatësi të apletit.

=== Servletet ===
Servletet paraqesin komponentë të Java EE që qëndrojnë në server dhe gjenerojnë përgjigje (zakonisht HTML faqe) në bazë të kërkesave të pranuara nga klientët (zakonisht HTTP kërkesa). Për t'u kuptuar më lehtë, servleta mund të paramendohet si një aplet (pa pjesën grafike) e cila qëndron në server. Në vijim gjendet shembulli i njohur '''Tung, Botë!''' i realizuar me anë të një servlete:

<source lang="java">
/**
 * TungBote.java
 */
import java.io.*;
import javax.servlet.*;
 
public class TungBote extends GenericServlet {
	public void service( ServletRequest request, ServletResponse response )
		throws ServletException, IOException {
		response.setContentType( "text/html" );
		final PrintWriter pw = response.getWriter();
		pw.println( "Tung, Botë!" );
		pw.close();
	}
}
</source>
Deklarimi <code>'''import'''</code> përfshin të gjitha klasat publike si dhe interfejsët nga pakot <code>'''{{Javadoc:SE|package=java.io|java/io}}'''</code> dhe <code>'''{{Javadoc:EE|package=javax.servlet|javax/servlet}}'''</code>.

Klasa <code>'''{{Javadoc:EE|javax/servlet|GenericServlet}}'''</code> trashëgohet nga klasa <code>'''TungBote'''</code>. Klasa <code>GenericServlet</code> i ofron serverit interfejsin për përcjelljen e kërkesave të klientit tek servleta.

Klasa <code>TungBote</code> e mbishkruan metodën <code>'''{{Javadoc:EE|name=service(ServletRequest, ServletResponse)|javax/servlet|Servlet|service(javax.servlet.ServletRequest,javax.servlet.ServletResponse)}}'''</code> që është e definuar brenda interfejsit <code>{{Javadoc:EE|javax/servlet|Servlet}}</code> dhe që shfrytëzohet për menagjimin e kërkesave të dërguara nga klienti. Kësaj metode i përcjellët një objekt i tipit <code>'''{{Javadoc:EE|javax/servlet|ServletRequest}}'''</code> i cili përmban kërkesën e dërguar nga klienti. Përveç këtij argumenti, metoda <code>service()</code> gjithashtu pranon edhe një objekt të tipit <code>'''{{Javadoc:EE|javax/servlet|ServletResponse}}'''</code> i cili shfrytëzohet për krijimin e përgjigjes që duhet kthyer klientit. Në rast se ndodh ndonjë problem që e bën të pamundshëm dërgimin e përgjigjes, metoda <code>service()</code> shkakton përjashtime (ang. exceptions) të tipeve <code>{{Javadoc:EE|javax/servlet|ServletException}}</code> dhe <code>{{Javadoc:SE|java/io|IOException}}</code>.

Metoda <code>'''{{Javadoc:EE|name=setContentType(String)|javax/servlet|ServletResponse|setContentType(java.lang.String)}}'''</code> shfrytëzohet për caktimin e tipit të dhënave që do ti kthehen klientit si përgjigje. Vargu '''"text/html"''' i cili i është dhënë metodës <code>setContentType()</code> tregon që përgjigja që i kthehet klientit do të jetë tekstuale dhe e llojit HTML. Në anën tjetër, thirrja e metodës <code>'''{{Javadoc:EE|name=getWriter()|javax/servlet|ServletResponse|getWriter()}}'''</code> rezulton në kthimin e një objekti të tipit <code>'''{{Javadoc:SE|java/io|PrintWriter}}'''</code> i cili shfrytëzohet për shkrimin e të dhënave që duhet t'i dërgohen klientit. Përfundimisht, metoda <code>'''{{Javadoc:SE|name=println(String)|java/io|PrintWriter|println(java.lang.String)}}'''</code> e bën shkrimin e vargut '''Tung, Botë!''' në përgjigjen që i dërgohet klientit, dhe metoda <code>'''{{Javadoc:SE|name=close()|java/io|PrintWriter|close()}}'''</code> e bën asgjësimin e objektit <code>pw</code> të tipit <code>PrintWriter</code>, me ç'rast përgjigja i dërgohet klientit.

=== JavaServer Faqet ===
JavaServer Faqet (ang. JavaServer Page apo shkurtimisht JSP) paraqesin komponentë të Java EE që qëndrojnë në server. Ngjashëm me servletet, JavaServer faqet bëjnë gjenerimin e HTML faqeve varësisht nga HTTP kërkesa e klientëve. Një ndër përparësitë e JavaServer faqeve është mundësia për integrimin e tyre brenda HTML faqeve, duke shfrytëzuar operatorët <code><%</code> dhe <code>%></code>. Shembulli '''Tung, Botë!''' realizohet me anë tv JavaServer faqeve në këtë mënyrë:
<source lang="html4strict">
<%@page contentType="text/html" pageEncoding="UTF-8"%>
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN"
   "http://www.w3.org/TR/html4/loose.dtd">

<html>
    <head>
        <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8">
        <title>Shembulli "Tung, Botë!" me JavaServer Faqe</title>
    </head>
    <body>
        <h1><% out.println( "Tung, Botë!" ); %></h1>
    </body>
</html>
</source>

=== Sving Aplikacionet ===
'''Sving''' ([[ang.]] ''Swing'') paraqet librarinë <code>'''{{Javadoc:SE|package=javax.swing|javax/swing}}'''</code> të Java SE platformës, që shfrytëzohet për interfejsin grafik për shfrytëzues. Kjo librari është ndërtuar për shkaqe të ofrimit të një niveli të ri të ndërlikimit të [[GUI]] komponentëve, pasi që këto mungonin në librarinë [[Abstract Window Toolkit]]. Sving ofron një pamje dhe ndjenjë e cila është tipike për platforma të ndryshme. Pra, në shembullin e Microsoft Windows platformës, një Java aplikacion që shfrytëzon Sving librarinë nuk do të dalloj në pamje dhe ndjenjë nga aplikacionet tjera<ref>{{cite web | title= A Visual Guide to Swing Components (Windows Look and Feel) | url= http://java.sun.com/docs/books/tutorial/ui/features/compWin.html | date= 2008-02-14 | accessdate= 2009-01-20 | publisher= [[Sun Microsystems, Inc.]] | archive-date= 22 janar 2009 | archive-url= https://web.archive.org/web/20090122182525/http://java.sun.com/docs/books/tutorial/ui/features/compWin.html | url-status= dead }} - {{en}}</ref>. Mirëpo, shfrytëzimi i Sving librarisë gjithashtu e bën të mundshëm që Java aplikacioni ta ketë një pamje dhe ndjenjë të pavarur nga platforma në të cilën funksionon<ref>{{cite web | title=Pluggable Look and Feel | url=http://java.sun.com/docs/books/tutorial/ui/features/plaf.html | date=2008-02-14 | accessdate=2009-01-20 | publisher=[[Sun Microsystems]], Inc. | archive-date=29 janar 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090129122222/http://java.sun.com/docs/books/tutorial/ui/features/plaf.html | url-status=dead }} - {{en}}</ref>.

Shembulli "Tung, Botë!" në një Sving aplikacion realizohet në këtë mënyrë:
<source lang="java">
/**
 * TungBote.java
 */
import javax.swing.*;

public class TungBote {
	public static void main( String[] args ) {
		JFrame frame = new JFrame();
		JLabel label = new JLabel( "Tung, Botë!" );
		frame.getContentPane().add( label );
		frame.setDefaultCloseOperation( JFrame.EXIT_ON_CLOSE );
		frame.pack();
		frame.setVisible( true );
	}
}
</source>
Pra, katër hapat për krijimin e një GUI aplikacioni<ref>{{cite book |author1=Kathy Sierra|author2=Bert Bates |title=Head First Java |url=https://archive.org/details/headfirstjavande00sier_121| edition=2nd|publisher=O'Reilly Media, Inc |date=2005-02-09 |page=[https://archive.org/details/headfirstjavande00sier_121/page/n432 400]}} - {{en}}</ref> me anë të Sving librarisë janë:
# '''Krijimi i dritares''': <code>JFrame frame = new JFrame();</code>
# '''Krijimi i komponentës grafike''': <code>JLabel label = new JLabel( "Tung, Botë!" );</code>
# '''Shtimi i komponentës në dritare''': <code>frame.getContentPane().add( label );</code>
# '''Shfaqja''': <code>frame.pack(); frame.setVisible( true );</code>
Ndërsa, rreshti <code>frame.setDefaultCloseOperation( JFrame.EXIT_ON_CLOSE );</code> shfrytëzohet që me mbylljen e dritares, instanca e <code>JFrame</code> të asgjësohet (në vend se vetëm të fshehët) ku kjo i mundëson JVM të përfundoj së bashku me Java aplikacionin respektiv.

== Edicionet ==
{{Java edicionet}}
[[Sun Microsystems|Sun]] ka definuar dhe përkrah katër edicione të gjuhës programuese Java. Secili nga këto edicione shënjestron ambiente të ndryshme për aplikacione. Përsipër kësaj, Sun ka segmentuar shumicën e [[API]]-ve të tyre, në mënyrë që ato t'i përkasin vetëm një platforme. Këto platforma janë:
* '''Java Card''' për ''smart'' kartela,
* '''Java Platform, Micro Edition''' ([[Java ME]]) e cila shënjestron ambiente me resurse të kufizuara,
* '''Java Platform, Standard Edition''' ([[Java SE]]) e cila shënjestron ambiente të kompjuterëve të punës dhe 
* '''Java Platform, Enterprise Edition''' ([[Java EE]]) e cila shënjestron ambiente të serverëve

== Referime ==
{{ref}}

== Lidhjet e jashtme ==
* [http://java.sun.com Faqja Zyrtare e Gjuhës Programuese Java]
* [https://web.archive.org/web/20070618164741/http://www.meshplex.org/wiki/Java/Introduction_to_Java Udhëzues i Plotë për Gjuhën Programuese Java]
* [https://web.archive.org/web/20070929092949/http://www.walter-fendt.de/ph14al/index.html Java Aplete]
* [http://java.sun.com/docs/codeconv Konventat e Kodimit në Gjuhën Programuese Java]

[[Kategoria:Java (gjuhë programimi)]]
[[Kategoria:Gjuhë programimi]]