Katsudō Shashin
Katsudō Shashin (活動写真?, "moving picture") (活動写真, "imazhe lëvizëse"), ndonjëherë i quajtur dhe fragmenti Matsumoto, është filmimi i animuar Japonez i njohur si puna më e vjetër e animacionit prej Japonisë. Autori i tij është ende i panjohur. Faktet sygjerojnë që është realizuar përpara 1912, dhe si rrjedhim do të paraprinte shfaqjet e animacioneve perëndimore në Japoni. U zbulua në një koleksion filmash dhe projektorësh në Kyoto në 2005.
Filmimi prej tre sekondash përmban një djalë që shkruan "活動写真", heq kapelën e tij, dhe bën me dorë nga ekrani. Framet ishin ilustruar në të kuqe dhe të zezë duke përdorur një pajisje që shërbente për vizatimin e faqeve të fenerëve, dhe framet u përshpejtuan për të krijuar një ripërsëritje të vazhdueshme.
Përshkrimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Katsudō Shashin përbëhet nga një seri imazhesh vizatimore prej pesëdhjetë framesh të një shiriti celuloid dhe zgjat tre sekonda me gjashtëmbëdhjetë frame për sekond. Ai përshkruan një djalë të ri me një kostum marinari që shkruan me shkronjat kanji "活動写真"(katsudō shashin, "imazhe lëvizëse"), pastaj kthehet nga shikuesit, heq kapelen e tij, dhe përshëndet. Katsudō Shashin është një titull i përkohshëm për filmin, kjo pasi titulli aktual është i panjohur. Ndryshe nga animacioni tradicional, framet nuk ishin prodhuar nga fotografimi i imazheve, por ishin të stampuar mbi film duke përdorur një Stencil. Kjo është bërë me një kappa-ban, [a]një pajisje për pikturimin e faqeve të fenerëve. Imazhet ishin në të kuqe dhe të zezë mbi një rrip filmi 35 mm, fundi i të cilit ishte përshpejtuar për të realizuar një cikël të vazhdueshëm shikimi.
Sfondi Historik
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Filmat animuar të realizuara për lojrat optike si zoetrope, paraprinë filmat e animuar të projektuar. Prodhuesi gjerman i lojrave Gebrüder Bing paraqiti një aparat filmi në një festival lojrash në Nuremberg në 1898; shpejt prodhues të tjerë lojrash shitën pajisje të ngjashme. Filmat me njerëz për këto pajisje ishin të shtrenjta për tu realizuar; rreth 1898 filmat e animuar për këto pajisje ishin në shitje, dhe mund të lidheshin në cikle për shikimin e vazhdueshëm. Importet e këtyre pajisjeve gjermane u shfaqën në Japoni të paktën që prej vitit 1904; filmat për ta me shumë mundësi përfshinin ciklet e animacionit.
Teknologjia e filmave të projektuar arriti në Japoni prej perëndimit në 1896-97. Shfaqja më e hershme e animacionit të huaj në kinematë Japoneze që mund të datohet me saktësi, është me siguri The Nipper's Transformations (1911) e animuesit francez Émile Cohl, e cila e pati premierën e saj në Tokio më 15 prill 1912. Punimet prej Ōten Shimokawa, Seitarō Kitayama, dhe Qer'ichi Kōuchi në 1917 ishin të parët filma të animuar Japonezë që arritën të shfaqen në ekranet e kinemave. Filmat janë të humbur, por disa prej tyre janë zbuluar në versionet "toy movie"[b] për shikimin në shtëpi me projektorë; Më i vjetri që ka mbijetuar është Hanawa Hekonai meitō nuk maki[c] (1917), i titulluar Namakura-gatana në versionin për shtëpi.
Rizbulimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në dhjetor të vitit 2004, një tregtar i dorës së dytë në Kioto kontaktoi me Natsuki Matsumoton, një ekspert i ikonografisë në Universitetin e Arteve në Osaka. Tregtari kishte marrë një koleksion të filmave dhe projektuesit nga një familje e vjetër e Kiotos, dhe Matsumoto shkoi pas një muaji për ti marrë ato. Koleksioni përfshinte tre projektues, njëmbëdhjetë filma 35 mm, dhe trembëdhjetë slaide fenerësh magjikë prej qelqi.
Kur Matsumoto gjeti Katsudō Shashin midis koleksionit, shiriti i filmit ishte në gjendje të keqe. Koleksioni përfshinte tre filma perëndimorë të animuar; Katsudō Shashin mund të jetë realizuar si një imitim i shembujve të animacionit gjerman ose atyre perëndimorë. Bazuar në prova të tilla si datat e prodhimit të projektuesve në koleksion, Matsumoto dhe historiani i animacionit Nobuyuki Tsugata[d]përcaktuan që filmi ishte realizuar, me shumë gjasa, në fund të periudhës Meiji, e cila përfundoi në vitin 1912; historiani Frederick S. Litten ka sugjeruar 1907 si një periudhë e mundshme, dhe se "një datë realizimi para 1905 ose pas 1912, është e pamundur". Në atë kohë, kinematë ishin të rralla në Japoni; dëshmitë sugjerojnë se Katsudō Shashin u prodhua në masë me qëllim shitjen tek pronarët e pasur të projektorëve shtëpiakë. Krijuesi i filmimit mbetet i panjohur; për Matsumoton, cilësia relativisht e dobët dhe teknologjia e ulët e përdorur në teknikën e printimit tregojnë që me të gjitha gjasatu realizua nga një kompani e vogël.
Zbulimi u mbulua gjerësisht në mediat Japoneze. Për shkak të spekulimeve në datën e krijimit, filmi do të kishte qenë bashkëkohorë apo edhe do të paraprinte filmat e parë të animuar nga Cohl dhe animatorët Amerikanë J. Stuart Blackton dhe Winsor McCay. Gazeta Asahi Shimbun pranoi rëndësinë e zbulimit të animacionit nga periudha Meiji, por shprehu rezerva në lidhje me vendosjen e filmit në gjenealogjinë e animacionit Japonez, duke shkruar se "është e diskutueshme nëse [Katsudō Shashin] duhet të quhet animacion në kuptimin bashkëkohor".