Khafre
| Khafre | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Khefren, Suphis II, Saophis | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Khafre Enthroned, një statujë funerale e Khafre në diorite. Muzeu Egjiptian në Kajro | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Faraoni | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sundimi | Rreth 26 vjet, rreth. 2570 p.e.s[1] (Dinastia e 4-të) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Paraardhësi | Djedefre | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pasardhěsi | Bikheris (?), Menkaure | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Consort | Meresankh III, Khamerernebty I, Persenet, Hekenuhedjet | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fëmijë | Nebemakhet, Duaenre, Niuserre, Khentetka, Shepsetkau, Menkaure, Khamerernebty II, Sekhemkare, Nikaure, Ankhmare, Akhre, Iunmin, Iunre, Rekhetre, and Hemetre | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Babai | Khufu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nëna | Meritites I ose Henutsen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vendvarrimi | Piramida e Khafre | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Monumentet | Piramida e Khafre | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Khafre (Greqisht: Χεφρήν Khephren ose Chephren) ishte një mbret i lashtë egjiptian (faraoni) i Dinastisë së 4-të gjatë Mbretërisë së Vjetër. Ai ishte djali i Khufu dhe pasardhësi i Djedefre. Sipas historianit të lashtë Manetho, Khafre u ndoq nga mbreti Bikheris, por sipas dëshmive arkeologjike ai u ndoq nga mbreti Menkaure. Khafre ishte ndërtuesi që bëri piramidën e dytë më të madhe të Gizës. Pikëpamja e mbajtur nga egjiptologjia moderne në përgjithësi vazhdon të jetë se Sfinksi i Madh u ndërtua afërsisht në vitin 2500 pes për Khafren.[2] Nuk dihet shumë për Khafren, përveç nga raportet e Herodotit, i cili shkroi 2000 vjet pas jetës së tij.
Familja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Khafre ishte një bir i mbretit Khufu dhe vëllai dhe pasardhësi i Djedefre.[3] Khafre mendohet nga disa të jetë djali i Mbretëreshës Meritites I për shkak në një mbishkrim ku thuhet se nderon kujtimin e saj.
Gruaja e mbretërve, e dashura e tij, e përkushtuar ndaj Horusit, Mertitytes.
Gruaja e mbretit, e dashura e tij, Mertitytes; i dashur nga i preferuari i
Dy Perëndeshat; ajo që thotë çdo gjë dhe ajo bëhet
për të. I madh në favor të Snefr[u]; i madh në favor
i Khuf[u], i përkushtuar ndaj Horusit, i nderuar nën Khafre. Merti[tyt]es.[Breasted; Ancient Records]
Të tjerë argumentojnë se mbishkrimi thjesht sugjeron që kjo mbretëreshë vdiq gjatë mbretërimit të Khafre[4] Khafre mund të jetë një djalë i Mbretëreshës Henutsen në vend të kësaj.[5]
Khafre kishte disa gra dhe kishte të paktën 12 djem dhe 3 ose 4 vajza.
- Mbretëresha Meresankh III ishte e bija e Kawab dhe Hetepheres II dhe kështu një mbesë e Khafre. Ajo ishte nëna e djemve të Khafres Nebemakhet, Duaenre, Niuserre dhe Khentetka, dhe një bijë të quajtur Shepsetkau.
- Mbretëresha Khamerernebty I ishte nëna e Menkaure dhe mbretëreshës së tij kryesore Khamerernebty II.
- Hekenuhedjet ishte gruaja e Khafres. Ajo përmendet në varrin e djalit të saj Sekhemkare.
- Persenet mund të ketë qenë gruaja e Khafres bazuar në vendndodhjen e varrit të saj. Ajo ishte nëna e Nikaure.[3]
Fëmijët e tjerë të Khafre janë të njohur, por asnjë nënë nuk është identifikuar. Djem të tjerë përfshijnë Ankhmare, Akhre, Iunmin, dhe Iunre. Njihen edhe dy vajza të tjera të quajtura Rekhetre dhe Hemetre.[3]
Sundimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Nuk ka asnjë marrëveshje për datën e mbretërimit të tij. Disa autorë thonë se ishte midis 2558 p.e.s dhe 2532 p.e.s.. Ndërsa gjatësia e Turin King List për mbretërimin e tij është bosh, dhe Manetho e ekzagjeron mbretërimin e tij si 66 vjet, shumica e studiuesve besojnë se ishte midis 24 dhe 26 vjet, bazuar në datën e testamentit të Princit Nekure i cili ishte gdhendur në muret e këtij varri mastaba i Princit. Testamenti daton në mënyrë anonime në vitin e numërimit të 12-të dhe supozohet se i përket Khufu pasi Nekure ishte djali i tij. Data më e lartë e vitit të Khafre është "Viti i shfaqjes së 13-të", i cili është një datë e pikturuar në anën e pasme të një guri të shtresës së jashtme që i përket mastaba G 7650.[6] Kjo do të nënkuptonte një mbretërim prej 24-25 vjetësh për këtë mbret nëse numërimi i bagëtisë do të ishte dy herë në vit gjatë Dinastisë së Katërt.
Pyramid complex
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Artikulli kryesor: Piramida e Khafre
Khafre ndërtoi piramidën e dytë më të madhe në Giza. Emri egjiptian i piramidës ishte "Wer(en)-Khafre" që do të thotë "Khafre është i Madh".[7]
Piramida ka një piramidë ndihmëse, të emërtuar GII a. Nuk dihet se kush është varrosur aty. Janë gjetur vula të djalit të madh të një Mbreti të trupit të tij etj. dhe emri Horus i Khafre.[7]
Tempulli i Luginës
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Tempulli i luginës së Khafres ndodhej më afër Nilit dhe do të qëndronte pikërisht pranë tempullit të Sfinksit. Nga rruga e hyrjes janë gjetur mbishkrime që përmendin Hathorin dhe Bubastisin. Janë gjetur blloqe që tregojnë mbetjet e pjesshme të një mbishkrimi me emrin Horus të Khafre (Weser-ib). Mariette zbuloi statuja të Khafre në 1860. Disa u gjetën në një pus në dysheme dhe ishin pa kokë. Por u gjetën edhe statuja të tjera të plota.[7]
Tempulli mortor
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Tempulli mortor ndodhej shumë afër piramidës. Nga tempulli i mortit vijnë fragmente koka topuzësh të gdhendura me emrin e Khafres, si dhe disa enë guri.[7]
Sfinksi i Madh dhe tempulli i Sfinksit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]sfinksi thuhet se daton në kohën e Khafre. Kjo mbështetet nga afërsia e sfinksit me kompleksin e tempullit piramidale të Khafre, dhe një ngjashmëri e caktuar (pavarësisht dëmtimit) me strukturën e fytyrës që shihet në statujat e tij. Sfinksi i Madh i Gizës mund të jetë gdhendur si një roje e piramidës së Khafre dhe si një simbol i fuqisë mbretërore. Ajo u hyjnizua gjatë kohës së Mbretërisë së Re.[8]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, page 102.
- ^ "Sphinx Project: Why Sequence is Important" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 26 korrik 2010. Marrë më 27 shkurt 2015.
- ^ a b c Dodson, Aidan and Hilton, Dyan. The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. 2004. ISBN 0-500-05128-3
- ^ Grajetzki, Ancient Egyptian Queens: A Hieroglyphic Dictionary, Golden House Publications, London, 2005, ISBN 978-0-9547218-9-3
- ^ Tyldesley, Joyce. Chronicle of the Queens of Egypt. Thames & Hudson. 2006. ISBN 0-500-05145-3
- ^ Anthony Spalinger, Dated Texts of the Old Kingdom, SAK 21 (1994), p.287
- ^ a b c d Porter, Bertha and Moss, Rosalind, Topographical Bibliography of Ancient Egyptian Hieroglyphic Texts, Statues, Reliefs and Paintings Volume III: Memphis, Part I Abu Rawash to Abusir. 2nd edition (revised and augmented by Dr Jaromir Malek, 1974. Retrieved from gizapyramids.org Arkivuar 2008-10-11 tek Wayback Machine
- ^ Markowitz, Haynes, Freed (2002). Egypt in the Age of the Pyramids (në anglisht).
{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)