Kisha Anglikane

Kisha Anglikane (anglisht: Church of England) është emërtim për kishën shtetërore të krishterë të Anglisë, "kisha amë" e Bashkësisë Anglikane dhe në mbarë botën dhe më e vjetra ndër dyzet kishat e pavarura kombëtare. Kisha Anglikane lindi si rrjedhojë e ndarjes së saj nga Kisha Katolike Romane në shekullin e XVI, nën mbretërimin e Henrit të VIII. Doktrina e Kishës Anglikane bazohet në 39 nenet e fesë.

Kisha e Anglisë ka rreth 25.000.000 besimtarë dhe është kisha më e madhe e anglikanizmit.

Struktura

Kryesisht këto kisha shtrihen në territorin e ish-perandorisë Britanike dhe paria (peshkopët) e këtyre kishave mblidhet çdo dhjetë vjet në tubimin e quajtur Konferenca Lambeth.

Që nga Reformimi Anglez, Kisha e Anglisë ka përdorur gjuhën angleze në liturgji. Si një kishë e gjerë, Kisha e Anglisë përmban disa fije doktrinore. Traditat kryesore njihen si anglo-katolicizëm, mjeshtëri e lartë kishtare, mjeshtëri e kishës qendrore dhe mjeshtëri e ulët kishtare, kjo e fundit prodhon një krah ungjillor në rritje. Tensionet mes konservatorëve teologjikë dhe liberalëve gjejnë shprehje në debatet mbi shugurimin e grave dhe homoseksualitetin. Monarku britanik (aktualisht Charles III) është guvernatori suprem dhe Kryepeshkopi i Canterbury-t (aktualisht Justin Welby) është kleriku më i lartë. Struktura drejtuese e kishës bazohet në dioqeza, secila e kryesuar nga një peshkop. Brenda çdo dioqeze janë famullitë lokale. Sinodi i Përgjithshëm i Kishës së Anglisë është organi legjislativ i kishës dhe përbëhet nga peshkopë, klerikë të tjerë dhe laikë. Masat e tij duhet të miratohen nga Parlamenti i Mbretërisë së Bashkuar. Më 11 nëntor 1992, Kisha Anglikane u dha grave të drejtën për tu bërë priftëresha.

Historia

Artikulli kryesor: Reformimi protestant

Kisha e Anglisë është kisha e krishterë e themeluar në Angli. Ajo e gjurmon historinë e saj në kishën e krishterë të regjistruar si ekzistuese në provincën romake të Britanisë, në shekullin e III-të dhe në misionin gregorian të shekullit të VI-të në Kent të udhëhequr nga Augustini i Canterbury-t. Adhuruesit e saj quhen anglikanë.

Kisha angleze hoqi dorë nga autoriteti papal në vitin 1534, kur Henriku i VIII nuk arriti të sigurojë anulimin papal të martesës së tij me Katerinën e Aragonës. Reformimi anglez u përshpejtua nën regjentët e Eduardit VI, përpara një rivendosjeje të shkurtër të autoritetit papal nën Mbretëreshën Maria I dhe Mbretin Filip. Akti i Supremacisë së vitit 1558 e rinovoi shkeljen dhe Vendbanimi Elizabetian hartoi një kurs që i mundësonte kishës angleze të përshkruante veten si të reformuar dhe katolike. Në fazën e mëparshme të Reformimit Anglez kishte edhe martirë katolikë romanë dhe martirë radikalë protestantë. Fazat e mëvonshme panë që Ligjet Penale të ndëshkonin katolikët romanë dhe protestantët jokonformues. Në shekullin e XVII-të, fraksionet puritane dhe presbiteriane vazhduan të sfidojnë udhëheqjen e kishës, e cila nën drejtimin e Stuartëve u përkul drejt një interpretimi më katolik të Vendbanimit Elizabetian, veçanërisht nën kryepeshkopin Laud dhe ngritjen e konceptit të anglikanizmit si një nga mediat. Mes katolicizmit roman dhe protestantizmit radikal. Pas fitores së parlamentarëve, Libri i Lutjeve u shfuqizua dhe mbizotëruan fraksionet Presbiteriane dhe Pavarësia. Episkopata u shfuqizua në vitin 1646, por Restaurimi rivendosi Kishën e Anglisë, peshkopatën dhe Librin e Lutjeve. Njohja papale e George-it III në vitin 1766, çoi në një tolerancë më të madhe fetare.

Shiko edhe

• Reformimi protestant
• Martin Luther
• Anglikanizmi
• Protestantizmi
• Luteranizmi
• Johan Kalvini
• Kalvinizmi
• Hygenotët
• Kisha Katolike
• Kundër-Reformimi

Lidhje të jashtme

• Kisha e Anglisë, faqja zyrtare ndër-rrjetore. Arkivuar 31 dhjetor 2007 tek Wayback Machine