Kreu i Shtetit

Presidenti ose Kryetari i Shtetit është një emërtim i përgjithshëm i përdorur në terminologjinë e ligjit ndërkombëtar, shkencave politike dhe protokollit diplomatik për të treguar rangun më të lartë zyrtar të një shteti sovran, i cili përmbush detyrën e përfaqësimit publik të atij shteti. Në shumicën e shteteve, Kreu i Shtetit është një person natyral (njeri), por ka të paktën katër përjashtime nga ky rregull: Zvicra, Bosnje-Hercegovina, Andorra dhe San Marino. Në këto shtete, Kreu i Shtetit është një grup i përbërë nga më shumë se një person.

Shpesh Kreu i Shtetit dallohet nga Kreu i Qeverisë. Në shumicën e sistemeve parlamentare, monarku ose presidenti përmbush rolin e Kreut të Shtetit ndërsa kryeministri ose kancelari atë të Kreut të Qeverisë. Në shtetet me sistem presidencial dhe disa monarki absolute, këto dy figura përputhen.

Krerët fetarë të shtetit

Që nga lashtësia, dinastitë e ndryshme ose sundimtarët individualë kanë pretenduar të drejtën për të sunduar me autoritet hyjnor, siç është Mandati i Qiellit dhe e drejta hyjnore e mbretërve. Disa monarkë madje pretendonin prejardhje hyjnore, si faraonët egjiptianë dhe sapa Incas, të cilët pretendonin prejardhje nga perënditë e tyre përkatëse të diellit dhe shpesh kërkuan të ruanin këtë linjë gjaku duke praktikuar martesën me incest. Në Romën e lashtë, gjatë Principatit, titulli divus ('hyjnor') iu dha (veçanërisht pas vdekjes) perandorit, një element simbolik, legjitimues në themelimin e një dinastie de facto.

Krishterimi

Në katolicizmin romak, Papa ishte dikur pontif sovran dhe kreu i shtetit, së pari, i shteteve papale të rëndësishme politikisht. Pas bashkimit të Italisë, Papa mbetet kreu i shtetit të qytetit të Vatikanit. Për më tepër, peshkopi i Urgellit është ex officio një nga dy bashkëprincat e Andorrës. Në Kishën e Anglisë, monarku në fuqi mban titullin Mbrojtësi i Besimit dhe vepron si guvernator suprem i Kishës së Anglisë, megjithëse ky është një rol thjesht simbolik.

Islami

Gjatë periudhës së hershme të Islamit, kalifët ishin pasardhës absolut shpirtëror dhe tokësor të profetit Muhamed. Udhëheqës të ndryshëm politikë myslimanë që atëherë e kanë vetëquajtur veten si Kalif dhe kanë shërbyer si krerë shtetesh dinastike, ndonjëherë përveç një titulli tjetër, siç është Sulltani Osman. Historikisht, disa shtete islamike teokratike të njohura si imamët janë udhëhequr nga imamët si kreu i shtetit, si në atë që tani është Omani, Jemeni dhe Arabia Saudite.

Në Republikën Islamike të Iranit, Udhëheqësi Suprem, aktualisht Ali Khamenei shërben si kreu i shtetit. Aga Khans, një dinasti unike e udhëheqjes kohore/fetare, që udhëheq degën nizari të Islamit Shiit në Azinë Qendrore dhe Jugore, që dikur renditej ndër shtetet princërore të Indisë Britanike, vazhdon deri në ditët e sotme.

Hinduizmi

Në hinduizëm, disa dinasti adoptuan një titull që shprehte pozicionet e tyre si "shërbëtorë" të një hyjnie mbrojtëse të shtetit, por në kuptimin e një mëkëmbësi nën një perëndi-mbret në mungesë, që sundon "në emër" të perëndisë mbrojtëse, si Patmanabha Dasa (shërbëtor i Vishnu) në rastin e Maharajas së Travancore.

Budizmi

Që nga koha e Dalai Lamës së 5-të deri në daljen në pension politik të Dalai Lamës së 14-të në 2011, Dalai Lamas ishin udhëheqës politikë dhe shpirtërorë ("zot-mbret") të Tibetit.

Mongolia e jashtme, ish-atdheu i dinastisë perandorake të Genghis Khan, ishte një tjetër teokraci lamaiste nga viti 1585, duke përdorur stile të ndryshme, si tulku. Krijimi i Republikës Popullore Komuniste Mongole e zëvendësoi këtë regjim në vitin 1924.

Krerë të shumëfishtë ose kolektivë të shteteve

Një kryetar kolektiv i shtetit mund të ekzistojë në republika (kompleksiteti i brendshëm), p.sh., triumvirate nominale, Drejtori, Këshilli Federal Zviceran prej shtatë anëtarësh (ku secili anëtar vepron me radhë si president për një vit), Bosnje dhe Hercegovinë me një tre- kryesia anëtare nga tre kombe, San Marino me dy "kapiten-regjent" që ruan traditën e republikave mesjetare italiane që kishin pasur gjithmonë një numër çift konsujsh. Një diarki, në dy sundimtarë ishte norma kushtetuese, mund të dallohet nga një bashkërendim, në të cilin një monarki përjeton një periudhë të jashtëzakonshme sundimtarësh të shumtë.

Në Republikën Romake kishte dy krerë shtetesh, të quajtur konsull, të cilët të dy ndërronin muaj të tërë autoriteti gjatë vitit të tyre në detyrë, në mënyrë të ngjashme kishte një numër të barabartë magjistratësh suprem në republikat italike të epokës së lashtë. Në Republikën e Athinës kishte nëntë magjistratë suprem, arkondë të stilizuar. Në Kartagjenë kishte dy magjistratë suprem, mbretër të emërtuar ose suffetes (gjyqtarë). Në Spartën e lashtë kishte dy mbretër të trashëguar, që u përkisnin dy dinastive. Në Bashkimin Sovjetik Komiteti Qendror Ekzekutiv i Kongresit të Sovjetikëve (midis 1922 dhe 1938) dhe më vonë Presidiumi i Sovjetit Suprem (midis 1938 dhe 1989) shërbeu si kreu kolektiv i shtetit. Pas Luftës së Dytë Botërore, modeli sovjetik u miratua më pas nga pothuajse të gjitha vendet që i përkisnin sferës së tij të ndikimit. Çekosllovakia mbeti i vetmi vend midis tyre që mbajti postin e presidentit si një formë e një kreu të vetëm shteti gjatë gjithë kësaj periudhe, e ndjekur nga Rumania përmes krijimit të presidencës së atij vendi nga diktatori Nicolae Çaushesku në 1974. Një shembull modern i një kreu kolektiv i shtetit është Këshilli i Sovranitetit të Sudanit, këshilli i përkohshëm qeverisës i Sudanit. Këshilli i Sovranitetit përbëhet nga 11 ministra, të cilët së bashku kanë ushtruar të gjitha funksionet qeveritare për Sudanin që nga rënia e presidentit Omar Al-Bashir. Vendimet merren ose me konsensus ose me shumicë votash (8 anëtarë).

Marrëveshje të tilla nuk duhet të ngatërrohen me entitete mbikombëtare të cilat nuk janë shtete dhe nuk përcaktohen nga një monarki e përbashkët, por mund (ose jo) të kenë një detyrë simbolike, në thelb protokollare, me titull më të lartë, p.sh., Shefi i Komonuelthit (që mbahet nga britanikët kurorë, por jo e rezervuar ligjërisht për të) ose 'Kreu i Bashkimit Arab' (14 shkurt - 14 korrik 1958, i mbajtur nga Mbreti Hashemite i Irakut, gjatë Federatës së tij jetëshkurtër me Jordaninë, mbretërisë së saj simotër Hashemite).

Qeveria Kombëtare e Republikës së Kinës, e themeluar në vitin 1928, kishte një panel prej rreth 40 personash si kryetar kolektiv të shtetit. Edhe pse duke filluar atë vit, një kushtetutë e përkohshme e bëri Kuomintang-un partinë e vetme qeveritare dhe Qeverinë Kombëtare të lidhur me udhëzimet e Komitetit Qendror Ekzekutiv të asaj partie.

Shqipëria dhe Kosova

Shqipëria

Kreu i Republikës së Shqipërisë është z.Ilir Meta.

Neni 86

Presidenti i Republikës është Kryetar i Shtetit dhe përfaqëson unitetin e popullit.
President mund të zgjidhet vetëm shtetasi shqiptar që nga lindja, me qëndrim jo më pak se 10 vjetët e fundit në Shqipëri dhe që ka mbushur moshën 40 vjeç.

Neni 87

Kandidati për President i propozohet Kuvendit nga një grup prej jo më pak se 20 deputetësh. Një deputet nuk lejohet të propozojë në të njëjtën kohë më shumë se një kandidat.

Presidenti i Republikës zgjidhet me votim të fshehtë dhe pa debat nga Kuvendi. Për zgjedhjen e Presidentit, Kuvendi zhvillon deri në pesë votime. Votimi i parë zhvillohet jo më vonë se shtatë ditë nga fillimi i procedurës për zgjedhjen e Presidentit. Secili nga votimet e tjera zhvillohet jo më vonë se shtatë ditë nga përfundimi pa sukses i votimit pararendës. Votimi quhet i kryer edhe kur në konkurrim nuk paraqitet asnjë kandidat. Në votimin e dytë, të tretë dhe të katërt mund të paraqiten kandidatë të rinj, sipas kushteve të pikës 1 të këtij neni.
Presidenti zgjidhet në votimin e parë, të dytë ose të tretë kur një kandidat merr jo më pak se tri të pestat e votave të të gjithë anëtarëve të Kuvendit. Në votimin katërt dhe të pestë zgjidhet President kandidati që siguron më shumë se gjysmën e votave të të gjithë anëtarëve të Kuvendit.
Votimi i pestë zhvillohet kur në votimin e katërt asnjë kandidat nuk ka siguruar shumicën e kërkuar të votave. Votimi i pestë zhvillohet vetëm midis dy kandidatëve që kanë marrë më shumë vota në votimin e katërt. Në rast se ka më shumë se dy kandidatë me të njëjtin numër votash, kandidati që merr pjesë në votim caktohet me short. Në rast se pas votimit të katërt nuk ka mbetur asnjë kandidat në konkurrim, për këtë votim mund të paraqiten kandidatë të rinj, sipas kushteve të pikës 1 të këtij neni. Kur paraqiten më shumë se dy kandidatë, votimi zhvillohet midis dy kandidatëve që kanë siguruar numrin më të lartë të deputetëve propozues.
Në rast se edhe pas votimit të pestë asnjë kandidat nuk siguron shumicën e kërkuar, ose kur pas votimit të katërt pa sukses nuk paraqitet asnjë kandidaturë e re, Kuvendi shpërndahet. Zgjedhjet e reja zhvillohen brenda 45 ditëve nga shpërndarja e tij.
Kuvendi pasardhës e zgjedh Presidentin e Republikës me shumicën e të gjithë anëtarëve të tij.

Kosova

Kreu i Republikës së Kosovës është znj.Vjosa Osmani.

Neni 4

Presidenti i Republikës së Kosovës përfaqëson unitetin e popullit. Presidenti i Republikës së Kosovës është përfaqësues legjitim i vendit brenda dhe jashtë dhe garantues i funksionimit demokratik të institucioneve të Republikës së Kosovës, në pajtim me këtë Kushtetutë.

Neni 18

Kuvendi i Republikës së Kosovës me votat e dy të tretave (2/3) e të gjithë deputetëve ratifikon marrëveshjet ndërkombëtare për këto çështje:

territorin, paqen, aleancat, çështjet politike dhe ushtarake;
të drejtat dhe liritë themelore;
anëtarësimin e Republikës së Kosovës në organizata ndërkombëtare;
marrjen përsipër të detyrimeve financiare nga ana e Republikës së Kosovës.

Marrëveshjet ndërkombëtare me përjashtim të atyre në pikën 1, ratifikohen pas nënshkrimit nga Presidenti i Republikës së Kosovës.
Presidenti i Republikës së Kosovës ose Kryeministri njoftojnë Kuvendin sa herë që të nënshkruhet një marrëveshje ndërkombëtare.
Amendamentimi ose tërheqja nga marrëveshjet ndërkombëtare do të kenë të njejtën procedurë të vendim marrjes sikur ajo e ratifikimit të marrëveshjeve ndërkombëtare.
Parimet dhe procedurat për ratifikimin dhe kontestimin e marrëveshjeve ndërkombëtare rregullohen me ligj.

Shiko edhe

Referenca