Lisi (qytet)

Lisi (greqishtja e lashtë Λισσός; latinisht Lissus) është një qytet dhe kështjellë e lashtë ilire, më vonë një qytet kolonial grek dhe më pas një municipium në provincën e Ilirikut në Perandorinë Romake. Sot është qyteti i Lezhës në Shqipërinë veriperëndimore, në fushën e bregut të Adriatikut, në grykëderdhjen e Drinit .

Historia

Në shekullin VIII p.e.s., këtu jetonin ilirët, të cilët gjithashtu ngritën vendbanimin e tyre të fortifikuar në majën e kodrës ngjitur me qytetin në shekullin e VI para Krishtit. Tirani i Sirakuzës, Dionisi I, themeloi këtu një koloni në vitin 385 para Krishtit të quajtur Lisus, por kalaja e quajtur Akropolis (Ἀκρόλισσόσ), vazhdoi jetën e saj si një kështjellë famëkeqe grabitqare ilire. Në vitin 213 para Krishtit, Mbreti Filipi II i Maqedonisë e pushtoi vendbanimin për një kohë të shkurtër. Në vitin 168, qyteti ra nën sundimin romak si Lissus, dhe në atë kohë u krijua porti i tij i afërt, Nymphaeum (tani Shëngjin). Marcus Antonius e kishte përdorur tashmë këtë port që në vitin 48 pes kur u ankorua në Iliri gjatë fushatës së tij kundër Pompeut . Më herët, në vitin 56 para Krishtit, Iulius Cezari gjithashtu vizitoi Lisin dhe forcoi mbrojtjen e qytetit.

Gjatë shekujve III dhe IV Lisi ishte selia episkopale.

Përshkrimi arkeologjik

Rrënojat imponuese të ish-kështjellës ilire, Akropolit, mund të shihen dhe të eksplorohen ende në një sipërfaqe prej rreth 1.5 hektarësh. Pjesë të murit të kështjellës 500 metra të gjatë ruajnë ende gjurmët e mureve origjinale ciklopike. Në qytet janë gjurmuar disa ndërtesa ilire dhe romake, si dhe një rrënojat e një pagëzimoreje të shekujve V - VI.

Shih edhe

Literatura

Dienes Tibor: Albánia: Útikönyv. Budapest: Hibernia. [2005]. 120. o. = Varázslatos Tájak, ISBN 9638646713
Robert Elsie: Historical dictionary of Albania. 2nd ed. Lanham: Scarecrow Press. 2010. 272. o. = European Historical Dictionaries, 75. ISBN 9780810861886
Gillian Gloyer: Albania: The Bradt Travel Guide. Chalfont St Peter: Bradt Travel Guides. 2012. 190. o. ISBN 978-1841623870
Oliver Gilkes: Albania: An archaeological guide. London; New York: I. B. Tauris. 2013. 16. o. ISBN 9781780760698