Jump to content

Mamuthi

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Mamuthi kolumbian në muzeun George C. Page në Los Anxhelos

Një mamuth është çdo lloj i elefantit të zhdukur Mammuthus, një nga shumë gjinitë që përbëjnë rendin e gjitarëve të trungut të quajtur proboshidea. Llojet e ndryshme të mamuthëve zakonisht ishin të pajisura me dhëmbë të gjata, të lakuara dhe, në llojet veriore, me një mbulesë të flokëve të gjata. Ata jetuan nga epoka e Pliocenit (nga rreth 5 milion vjet më parë) në Holocen në rreth 4,000 vjet më parë, dhe lloje të ndryshme ekzistonin në Afrikë, Evropë, Azi dhe Amerikën e Veriut. Ata ishin anëtarë të familjes Elephantidae, e cila gjithashtu përmban dy gjinitë e elefantëve modernë dhe paraardhësit e tyre.

Përfaqësuesi më i vjetër i Mammuthus, mamuta e Afrikës së Jugut (M. subplanifrons), u shfaq rreth 5 milion vjet më parë gjatë Pliocenit të hershëm në Afrikën Jugore dhe Lindore. Llojet pasardhëse të këtyre mamuthëve u zhvendosën në veri dhe vazhduan të përhapeshin në lloje të shumta pasuese, duke mbuluar përfundimisht pjesën më të madhe të Euroazisë përpara se të shtriheshin në Amerikë të paktën 600,000 vjet më parë. Lloji i fundit që u shfaq, Mamuthi leshator (M. primigenius), u zhvillua rreth 400,000 vjet më parë në Azinë Lindore, me disa që mbijetuan në ishullin Wrangel të Rusisë në Oqeanin Arktik deri në afërsisht 3,700 deri 4,000 vjet më parë, akoma ekzistojnë gjatë ndërtimi i Piramidës së MadheEgjiptit të lashtë.