Martin Luteri në Gjermaninë naziste

Detaje nga portreti Kranakut të Ri i Martin Luterit, i përdorur më vonë nëpër kartolina në Rajhun e Tretë

Teologu gjerman i Reformacionit Martin Luther u lavdërua gjerësisht në Gjermaninë naziste përpara shpërbërjes së qeverisë naziste në 1945, ndërsa udhëheqjen gjermane lavdëronte pozicionin e tij themelor në historinë gjermane, ndërsa përdori antisemitizmin e tij dhe statusin e heroit popullor për të legjitimuar më tej politikat e tyre mbi krishtërimin dhe etnonacionalizmin gjermanik. Luteri shihej si një figurë ndër-konfesionale dhe si një simbol i mbështetjes protestante gjermane për regjimin nazist në veçanti, me një udhëheqës fetar që madje e krahasoi Fyhrerin Adolf Hitlerin drejtpërdrejt me Luterin.

Një aspekt kryesor i kësaj marrëdhënieje ideologjike ishte ditëlindja e Martin Luterit më 10 nëntor, 450-vjetori i së cilës u festua si festë kombëtare, Luthertag, në 1933.

Statusi

Roli i Martin Luterit në historinë gjermane u theksua si pjesë e doktrinës më të gjerë të krishtërimit pozitiv, i cili u paraqit si një lëvizje shkencore jokonfesionale që shfaroste një "shpirt hebre" të perceptuar që ndotte Kishat e Krishtere të kombit gjerman. Pjesët e propagandës në Der Stürmer e përmblidhnin figurën e Luterit si "një nga antisemitët më të mëdhenj në historinë gjermane. Trashëgimia e tij anti-katolike e bëri atë një figurë veçanërisht të rëndësishme midis të krishterëve gjermanë dhe grupeve të tjera protestante.

Përvetësime të tjera të imazhit dhe shkrimeve të Martin Luterit për qëllimet e NSDAP-it përfshinin Mos i beso Asnjë Dhelpre në Kësulën e Gjelbër dhe Asnjë Çifuti mbi Betimin e tij, një libër me figura antisemite për fëmijë nga mësuesja e kopshtit Elvira Bauer botuar nga redaktori i Der Stürmer Julius Streicher me një titull të marrë direkt nga libri i Luterit Mbi hebrenjtë dhe gënjeshtrat e tyre .

përvjetorët

Të krishterët gjermanë që festojnë Ditën e Luterit në Berlin në 1933, fjalim nga peshkopi Hossenfelder

Propaganda naziste vazhdimisht theksoi përvjetorët e ditëlindjes së Martin Luterit si kohë për festime patriotike. Më i dalluari prej tyre ishte ditëlindja e tij e 450të në nëntor 1933, e cila u shpall një festë mbarëkombëtare e quajtur "Dita Gjermane e Luterit " dhe shfaqi demonstrata publike nga të krishterët pro-nazistë dhe fjalime nga figura të mëdha fetare. Një artikull në Chemnitzer Tageblatt thoshte se " Volku gjerman është i bashkuar jo vetëm në besnikërinë dhe dashurinë për Atdheun, por edhe një herë në besimet e vjetra gjermane të Luterit [ Lutherglauben ]; një epokë e re e jetës fetare të fortë dhe të ndërgjegjshme ka lindur në Gjermani”.

Richard Steigmann-Gall shkruan në librin e tij të vitit 2003, Rajhu i Shenjtë: Konceptet Naziste të Krishterimit, 1919–1945 :

Udhëheqja e Lidhjes Protestante mbështeti një pikëpamje të ngjashme. Fahrenhorst, i cili ishte në komitetin e planifikimit të Luthertagut, e quajti Luterin " Fyhreri i parë shpirtëror gjerman", i cili foli me të gjithë gjermanët, pavarësisht nga klani apo besimi. [...] Duke premtuar se festimi i ditëlindjes së Luterit nuk do të kthehej në një çështje konfesionale, Fahrenhorsti e ftoi Hitlerin të bëhej mbrojtësi zyrtar i Luthertagut. Në korrespondencat e mëvonshme, Fahrenhorst shprehu vazhdimisht nocionin se nderimi për Luterin mund të kalonte disi kufijtë konfesionalë: "Luteri nuk është vërtet themeluesi i një konfesioni të krishterë; shumë më tepër, idetë e tij patën një ndikim të frytshëm në të gjithë krishterimin në Gjermani". Pikërisht për shkak të rëndësisë politike dhe fetare të Luterit, Luthertagu do të shërbente si një rrëfim si "për kishën ashtu edhe për Volkun".

Ngjarje të ngjashme përfshinë 400-vjetorin e përkthimit të Biblës në gjermanisht nga Luteri vitin e ardhshëm. Propaganda naziste më vonë do të festonte gjithashtu pogromet masive të Kristallnacht të vitit 1938 si përkon me ditëlindjen e Luterit, më 9-10 nëntor.

Trashëgimia

Statuja e Luterit në rrënojat e Dresdenit pas Luftës së Dytë Botërore

Përdorimi i Martin Luterit në propagandën e Rajhut të Tretë ka mbetur një aspekt i diskutueshëm i imazhit të tij, pavarësisht nga rrëfimi modern luteran që denoncon me vendosmëri pikëpamjet e tij antisemite dhe historianët më modernë që përpiqen ta rikarakterizojnë Luterin si një "personalitet të inkriminuar" të manipuluar për qëllime propagandistike.