Mathilde Krim
Mathilde Krim ( 9 korrik 1926 - 15 janar 2018) ishte një studiuese mjekësore dhe kryetare themeluese e amfAR, Fondacioni Amerikan për Kërkimin e AIDS-it.
Biografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Mathilde Galland lindi në Como, Itali. [1] Ajo mori doktoraturën e saj në Biologji nga Universiteti i Gjenevës, Zvicër, në 1953. Në 1948, ajo u martua me David Danon, një burrë izraelit, të cilin e njohu në Shkollën e Mjekësisë të Universitetit të Gjenevës. [2] Ajo u kthye në Judaiste para martese. [3] Ata patën një vajzë dhe menjëherë pas kësaj u zhvendosën në Izrael.
Ndërsa jetonte në Zvicër, ajo ndihmoi anëtarët e Irgun në përpjekjet e tyre për të blerë armë nga ish-anëtarët e rezistencës franceze , përpara pavarësisë së Izraelit . Pasi u transferua në SH.B.A., ajo ishte gjithashtu shumë aktive në mbledhjen e donacioneve për Izraelin . [4]
Karriera e kërkimit mjekësor[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Nga 1953 deri në 1959, ajo ndoqi kërkime në citogjenetikë dhe viruset shkaktarë të kancerit në Weizmann Institute of Science në Izrael, ku ajo ishte anëtare e ekipit që së pari zhvilloi një metodë për përcaktimin i seksit para lindjes.
Ajo u zhvendos në New York dhe u bashkua me stafin kërkimor të Shkollës Mjekësore të Universitetit Cornell, pas martesës së saj me 1958 me Arthur B. Krim. Gjatë martesës së tyre, Arthur dhe Mathilde Krim ishin shumë aktivë në lëvizjen amerikane për të drejtat civile, lëvizjet për pavarësi në Rodezia dhe Afrikën e Jugut, lëvizjen për të drejtat e homoseksualëve dhe në shumë liri të tjera civile dhe lëvizjet e të drejtave të njeriut.
Në 1962, Krim u bë një shkencëtare kërkimore në Institutin Sloan-Kettering për Kërkimin e Kancerit dhe, nga 1981 në 1985, ajo ishte drejtoresha e laboratorit të saj të interferonit. Deri kohët e fundit, ajo mbajti një takim akademik si Profesor Adjunct i Shëndetit Publik dhe Menaxhimit në Shkollën Mailman të Shëndetit Publik të Universitetit Columbia .
Menjëherë pasi u raportuan rastet e para të asaj që më vonë do të quhej AIDS në 1981, Krim pranoi se kjo sëmundje e re ngriti pyetje të mëdha shkencore dhe mjekësore dhe se mund të kishte pasoja të rëndësishme socio-politike. Ajo iu përkushtua vetes për të rritur ndërgjegjësimin e publikut për AIDS-in dhe për të kuptuar më mirë shkakun, mënyrat e transmetimit dhe modelin e tij epidemiologjik. [5] [6]
Duke kontribuar në luftën kundër AIDS, ajo themeloi Fondacionin Mjekësor të AIDS në 1983. Më vonë Fondacioni u bashkua me një organizatë të ngjashme dhe thirri Fondacionin Amerikan për Kërkimin e AIDS-it (AmFAR). [7] Me Elizabeth Taylor, ajo themeloi Fondacionin Amerikan për Kërkimin e AIDS-it duke kontribuar me shuma bujare të fondeve të saj dhe duke i dhënë hua aftësitë e saj të konsiderueshme për rritjen e ndërgjegjësimit rreth AIDS-it dhe mbledhjen e fondeve për kërkimin e AIDS-it . Ajo vazhdoi të punojë në emër të ndërgjegjësimit për AIDS përmes AmfAR.
Çmime dhe mirënjohje[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Krim iu dhanë 16 doktoratura honoris causa dhe ka marrë nderime dhe dallime të shumta. Në gusht 2000, Presidenti Bill Clinton i dha asaj Medaljen Presidenciale të Lirisë, nderin më të lartë civil në Shtetet e Bashkuara, në vlerësim të "dhembshurisë dhe angazhimit të saj të jashtëzakonshëm". [5]
Në vitin 2003, Krim mori Çmimin për Shërbimin Publik më të Madh në Përfitim të të pafavorizuarëve, një çmim i dhënë çdo vit nga Jefferson Awards . [8]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Linqe te jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- A film clip Stampa:Internet Archive film clip
- A film clip
- A film clip
- Gazetat, Arkivat dhe Koleksionet e veçanta të Mathilde Krim, Biblioteka e Shkencave Shëndetësore të Universitetit Columbia
- ^ "Mathilde Krim". Encyclopædia Britannica.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ JTA (16 janar 2018). "Mathilde Krim, AIDS research pioneer who fought stigma, dies at 91". The Times of Israel.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Klemesrud, Judy (3 nëntor 1984). "Dr. Mathilde Krim: Focusing Attention On AIDS Research". New York Times. Marrë më 12 maj 2010.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Carmody, Deirdre (30 janar 1990). "Painful Political Lesson for AIDS Crusader". The New York Times. Marrë më 17 prill 2008.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b "HIV/AIDS Research". The Foundation for AIDS Research. Arkivuar nga origjinali më 18 qershor 2008. Marrë më 26 mars 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid<ref>tag; name "amfar" defined multiple times with different content - ^ Izquierdo-Useros, Nuria (2018-06-26). "The Mathilde Krim effect as a way to overcome the Matilda effect". AIDS Research and Human Retroviruses (në anglisht). 34 (9): 725–726. doi:10.1089/aid.2018.0082. ISSN 0889-2229. PMID 29943620.
- ^ "10 Women Scientists Who Should Be More Famous". Encyclopedia Britannica. Marrë më 17 janar 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "National". Jefferson Awards. Arkivuar nga origjinali më 24 nëntor 2010. Marrë më 5 gusht 2013.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)