Meri Shelli

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Portret Meri Shelli, nga Richard Rothwell

Meri Wollstonkraft Shelli (30 gusht 1797 - 1 shkurt 1851) ishte shkrimtare angleze, e mirënjohur për romanin e saj Frankenshtajni, ose Prometeu Modern (1818 edicioni i parë). Meri u rritë në një familje të veçant - prej lindjës së saj, ajo ishte e rrethuar me individët të edukuar. Babai i saj ishte Uilliam Godwin, shkrimtari radikal dhe revolucionar, autori i Drejtësia Politike (An Enquiry into Politcal Justice and its Influence on Morals and Happiness, shkurt Political Justice), ku shfaqët ideologjia anarkike e Godwinit, dhe Gjërat si janë, ose Aventurat e Kaleb Uilliams (Things as They Are; or, The Adventures of Caleb Williams). Nëna e Meri Shellit ishte Meri Wollstonkraft, që u martua me Godwinin në 1797, duke vendosur se te mos martohen do shkaktoi probleme për vajzën e tyre. Në Drejtësia Politike, Godwin ka shprehur mospëlqimin e tij për martesën, duke shkruajtur se "institucioni i martesës është bërë një sistem mashtrues" dhe "martesa, siç kuptohet tani, është një monopoli, dhe është monopolia më e keqe[1]". Por, edhe pse ai nuk besonte në praktikën e martesës, ai (bashkë me Meri Wollstonkraft) vendosi të martohej me Wollstonkraft (në Kujtimet e Autorjes së Justikimi i të Drejtat të Grave, biografia e Meri Wollstonkraft që Godwin e shkruajti pas vdekjës e saj, Godwin tregon për këtë vendim e martesës: "arsyja krysore për pranimin e ceremonisë [së martesës], ishte gjendja e Merit, që ishte shtatëzënë"[2]). Sikur Godwin, botimet e Meri Wollstonkraft ishin radikale - ajo shkruante për domesdoshmërinë e drejtave të grave, dhe për besimin e saj në suksesin e revolucionit françeze. Një nga punimet e saj më të shkëlqyer, është teksti feminist Justifikimi i të Drejtat të Grave (A Vindication of the Rights of Woman), që konsiderohët një nga shkrimet më të herëshme e filozofisë feministe. Në 1797, pak pas lindjës së vajzës, Meri Wollstonkraft ndërroi jetë pas një komplikacion të lindjës. Prandaj, Meri, e lindur Meri Wollstonkraft-Godwin, u rritë kurrë pa e takuar nënën e saj. Sigurisht Meri Shelli deri diku e ka njohur Meri Wollstonkraft përmes leximit e punimeve të saja, por vdekja e nënës gjithëmonë e ka shqetësuar Meri Shellin, dhe është një temë që shfaqët nepër shkrimet e saj, kryesisht në Frankenshtajn (krijimi i Viktor Frankenshtajnit mund të konsiderohet një paralel i lindjës së Merit, si dhe paraleli i Prometeut - kjo është e konfirmuar qartë në titull).

Në vitin 1816 Meri dhe Persi Shelli, mas vetëvrasjës së Harriet Shellit (gruaja e Persit), u martuan. Lidhja e tyre filloi dy vite më parë në 1814, kur ata, së bashku me motrën e Merit dhë më vonë dashnorja e Lord Bajronit, Klara Klarmont, vendosën të udhëtonin në francë, gjërmani, zvicër, dhe në holand. Në këtë udhëtim, dhe udhëtimin e dytë në 1816, Meri dhe Persi prodhuan tekstin Historia e një Turne Gjasht-javore në pjesë e francës, zvicrës, gjermanisë, dhe holandës. Këtu Meri shkroi një ditar dhe dy letra, kurse Persi shkroi dy letra dhe poemën Mont Blanc. Historia e një Turne, dhe pse është shkruajtur gjat rinisë së Merit, dhe nuk krahasohet dot me Frankenshtajnin, tregon për lidhjën e shkrimtarëve të ri me atë të vjetra, kryesisht rëndësia e Meri Wollstonkraftit dhe Letrat Shkruajtur Gjat një Banim të Shkurtur në suedi, norvegji, dhe në danimark (Letters Written During a Short Residence in Sweden, Norway and Denmark) - Meri shkroi që gjat udhëtimit Persi i lexoi Letrat e Meri Wollstonkraftit. Persi Shelli ishte poet radikal, adhurues i madh i Uilliam Godwinit, babai i Merit, dhe një nga poetët kryesor e poezisë romantikë angleze (gjenerata e parë e poetët romantikë angleze jan Uilliam Blejk, Uilliam Wordsworth dhe Samuel Tejlor Kolerigj, ndërsa gjenerata e dytë jan Lord Bajron, Xhon Kits, dhe Persi Shelli). Ai luante një rolë të madhë në përpunimin e Frankenshtajnit, edicioni i parë i cili u botua në 1818.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ "An Enquiry Concerning Political Justice". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "Memoirs of the Author of a Vindication of the Rights of Woman". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)