Shihni burimin për Ostrogotët

[[Skeda:Tomb of Theodoric the Great Ravenna (cropped).jpg|thumb|Mauzoleu i [[Teodoriku i Madh|Theodorikut të Madh]]]]
[[Skeda:Gothic_Kingdoms.png|parapamje| Harta e migrimeve dhe mbretërive gotike]]
[[Skeda:Theodahad_534_536_Ostrogoth_minted_in_Rome.jpg|parapamje| Monedha e [[Theodahadi|Mbretit Theodahad]] (534-536), e prerë në [[Roma|Romë]] - ku ai mban [[mustaqe]] barbare.]]

'''Ostrogotët''' ({{Lang-la|Ostrogothi, Austrogothi}}) ishin një popull gjermanik i [[Perandoria Romake|epokës romake]]. Në shekullin V, ata ndoqën Visigotët në krijimin e një prej dy mbretërive të [[Gotët|mëdha gotike]] brenda [[Perandoria Romake|Perandorisë Romake]], bazuar në popullsitë e mëdha gotike që ishin vendosur në [[Ballkani|Ballkan]] në shekullin IV, pasi kishin kaluar [[Lumi i Danubit|Danubin e Poshtëm]] . Ndërsa Visigotët ishin formuar nën udhëheqjen e [[Alarik I|Alarikut I]], entiteti i ri politik Ostrogot i cili erdhi për të sunduar Italinë u formua në [[Ballkan]] nën ndikimin e [[Dinastia Amal|Dinastisë Amal]], familjes së [[Teodoriku i Madh|Theodorikut të Madh]] .

==Historiku ==
Pas vdekjes së [[Attila|Atilës]] dhe rënies së perandorisë hunike të përfaqësuar nga [[Beteja e Nedaos]] në vitin 453, familja Amal filloi të formojë mbretërinë e tyre në [[Panonia|Panoni]] . [[Perandoria Bizantine|Perandori Bizantin]] [[Zeno|Zeno i]] luajti këta Gotët Panonianë kundër Gotëve Thrakianë, por në vend të kësaj të dy grupet u bashkuan pas vdekjes së udhëheqësit trak [[Teoderik Straboni|Theoderik Straboni]] dhe djalit të tij Recitach. Zenoni më pas mbështeti Teodorikun për të pushtuar Italinë dhe për të zëvendësuar Odoacerin atje, të cilin ai më parë e kishte mbështetur si mbret të saj. Në vitin 493 Theodoriku i Madh krijoi [[Mbretëria Ostrogotike|Mbretërinë Ostrogotike]] të [[Italia|Italisë]], kur ai mundi forcat e Odoacerit dhe vrau rivalin e tij në një banket.

Pas vdekjes së Theoderikut, pati një periudhë paqëndrueshmërie, duke tunduar përfundimisht Perandorin Bizantin [[Justiniani I|Justinian]] për t'i shpallur luftë Ostrogotëve në vitin 535, në një përpjekje për të rivendosur pushtetin në ish -provincat perëndimore të Perandorisë Romake . Fillimisht, Bizantinët ishin të suksesshëm, por nën udhëheqjen e [[Totila|Totilës]], [[gotët]] ripushtuan pjesën më të madhe të territorit të humbur deri në vdekjen e Totilës në Betejën e Taginaes. Lufta zgjati për gati 21 vjet dhe shkaktoi dëme të mëdha në të gjithë Italinë, duke zvogëluar popullsinë e gadishullit. Ostrogotët e mbetur në Itali u tretën në Lombardët, të cilët krijuan një mbretëri në Itali në vitin 568.

Ashtu si me grupet e tjera gotike, historia e popujve që i përbënin ata para se të arrinin në [[Historia e Ballkanit|Ballkanin Romak]] është e vështirë të rindërtohet në detaje. Sidoqoftë, Ostrogotët shoqërohen me emrin e mëparshëm Greuthungi. Vetë Ostrogotët u referoheshin më shumë thjesht si Gotë edhe në shekullin V, por para kësaj ata u referuan një herë, në një poezi të Klaudianit e cila i shoqëron ata me një grup Greuthungi, të vendosur si një njësi ushtarake në [[Frigjia|Frigji]] . Për më tepër, historiani i shekullit VI të gotëve Jordanes i barazoi Ostrogotët e kohës së tij me Gotët e sunduar nga Mbreti Ermanaric në shekullin IV, të cilët shkrimtari romak [[Ammianus Marcellinus|Ammianus Marcellinus i]] kishte quajtur Greuthungi, dhe i përshkroi ata se jetonin midis lumenjve [[Lumi Dniestri|Dniester]] dhe Don. [[Hunët]] dhe Alanët sulmuan Gotët nga lindja dhe grupe të mëdha Gotësh u transferuan në Perandorinë Romake, ndërsa të tjerët u bënë nënshtrues të Hunëve.

Theodemiri dhe Theoderiku i zhvendosën Gotët e tyre nëpër Ballkan, ndërsa ndërkohë, Gotët Thrakë ishin fokusi kryesor i fuqisë gotike. Për ca kohë ata mbajtën një pjesë të Maqedonisë dhe Ilirisë, duke kontrolluar një pjesë të [[Via Egnatia]] midis qyteteve kryesore romake të [[Durrësi|Durrësit]] dhe [[Selaniku|Thesalonikut]] . Theodemir vdiq në Cyrrhus në vitin 474, pasi ishte siguruar që Theoderiku ("i Madh") të ishte caktuar si pasardhës. Në të njëjtin vit, Teoderiku tjetër ("Straboni"), mbeti jashtë favorit të perandorit të ri Zeno. {{Sfn|Wolfram|1988}}

Në mungesë të pranisë unifikuese të Theodoric, Ostrogothët dhe Visigotët nuk ishin në gjendje të konsolidonin mbretëritë e tyre pavarësisht nga farefisnia e tyre e përbashkët gjermane. Disa raste kur ata vepruan së bashku pas kësaj kohe janë shumë të shpërndara dhe të rastësishme. Amalariku arriti në mbretërinë Visigotike në Iberi dhe Septimania. Nipi i Theodorikut Athalaricku mori mantelin si mbret i Ostrogothëve për pesë vitet e ardhshme. {{Sfn|Wolfram|1988}} Provence iu shtua sundimit të mbretit të ri ostrogotik Athalarik dhe përmes vajzës së tij [[Amalasuntha|Amalasuntha e]] cila u emërua regjente. {{Sfn|Waldman|Mason|2006}} Të dy nuk ishin në gjendje të zgjidhnin mosmarrëveshjet midis elitave gotike. 

[[Theodahadi|Mbreti Theodahad]], (i lindur në [[Tauresiumi|Tauresium]] të [[Dardania|Dardanisë]]) që përndryshe ishte kushëriri i Amalasunthas dhe nipi i Theodorikut përmes motrës së tij, i mori përsipër dhe i vrau ata; {{Sfn|Wolfram|1988}} megjithatë uzurpatorët çuan në më shumë gjakderdhje. Në krye të kësaj përleshjeje, Ostrogotët u përballën me sfidat doktrinore të shkaktuara nga krishterizmi i tyre arian, të cilin edhe aristokracia e Bizantit dhe Papati e kundërshtuan me forcë - aq sa edhe i bashkoi ata. {{Sfn|Wallace-Hadrill|2004}}

== Shih edhe ==
* [[Gotët]]
* [[Dardania]]
* [[Tauresiumi]]
* [[Theodahadi]]
* [[Teodoriku i Madh]]

== Literatura ==
{{div col}}
* {{cite book|author-link=Patrick Amory |title=People and Identity in Ostrogothic Italy, 489–554 |location=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |year=1997 |isbn=0-521-52635-3 |doi=10.1086/ahr/103.5.1569 |first=Patrick |last=Amory}}.
* {{cite book | last=Backman| first=Clifford R | year=2008 | title= The Worlds of Medieval Europe | place= Oxford and New York | publisher= Oxford University Press | isbn=978-0-19-533527-9}}
* {{cite book| last=Bauer | first=Susan Wise | year=2010 | title=The History of the Medieval World: From the Conversion of Constantine to the First Crusade | url=https://archive.org/details/historyofmedieva0000baue | place=New York | publisher= W.W. Norton & Company | isbn= 978-0-39305-975-5}}
* {{cite book | last=Burns | first=Thomas | year=1984 | title=A History of the Ostrogoths | place=Bloomington and Indianapolis | publisher=Indiana University Press | isbn=0-253-32831-4 | url=https://archive.org/details/historyoftheostr00burn }}
* {{cite book | last=Bury | first=J. B. | year=2000 | title=The Invasion of Europe by the Barbarians | place=New York | publisher=W.W. Norton & Company | isbn=978-0-39300-388-8 | url=https://archive.org/details/invasionofeurope00jbjo }}
*{{cite book |last1=Cameron |first1=Alan |author-link1=Alan Cameron (classical scholar) |last2=Long |first2=Jacqueline |last3=Sherry |first3=Lee |year=1993 |title=Barbarians and Politics at the Court of Arcadius |url=https://books.google.com/books?id=T6t44B0-a98C |publisher=[[University of California Press]] |isbn=0520065506 }}
* {{cite book |last=Cantor |first=Norman F. | year=1994 | title =The Civilization of the Middle Ages |location= New York | publisher=Harper Perennial | isbn=0-06-092553-1 }}
* {{cite book | last=Chisholm | first=Hugh | year=1910 | title= The Encyclopædia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information | url=https://archive.org/details/encyclopaediabr10chisgoog | place= (Volumes 11–12). New York | publisher= Encyclopædia Britannica Inc }}
* {{cite book|last=Christensen |first=Arne Søby|author-link=Arne Søby Christensen|title=Cassiodorus, Jordanes and the History of the Goths: Studies in a Migration Myth |year=2002| location=Copenhagen|publisher=Museum Tusculanum Press |isbn=9788772897103|url=https://books.google.com/books?id=AcLDHOqOt4cC }}
* {{cite book | last= Collins | first = Roger | year=1999 | title=Early Medieval Europe, 300–1000 | url= https://archive.org/details/earlymedievaleur0000coll_a7n9 | place=New York | publisher=Palgrave Macmillan | isbn=978-0-33365-808-6 }}
* {{cite book | last=Dalby | first=Andrew | year=1999 | title=Dictionary of Languages | place=New York | publisher=Columbia University Press | isbn=978-0-23111-568-1 | url=https://archive.org/details/dictionaryoflang00dalb }}
* {{cite book | last=De Puy | first=William Harrison | year=1899 | title= The World-wide Encyclopedia and Gazetteer (vol 4)| place=New York | publisher=Werner Co. }}
* ''Encyclopædia Britannica'', "Ostrogoth", stable URL: http://www.britannica.com/EBchecked/topic/434454/Ostrogoth
* {{cite book | last=Frassetto | first=Michael | year=2003 | title=Encyclopedia of Barbarian Europe: Society in Transformation | place=Santa Barbara, CA | publisher=ABC-CLIO | isbn=978-1-57607-263-9 }}
* {{cite book | last=Ghosh | first=Shami| year=2015 | title=Writing the Barbarian Past: Studies in Early Medieval Historical Narrative | place=Leiden | publisher=Brill | isbn=978-9-00430-581-6 }}
* {{cite book| last=Halsall | first=Guy | year=2007 | title= Barbarian Migrations and the Roman West, 376–568 | url=https://archive.org/details/barbarianmigrati0000hals | place= Cambridge and New York | publisher= Cambridge University Press | isbn= 978-0-52143-543-7 }}
*{{cite journal|last=Heather |first=Peter |title=The Anti-Scythian Tirade of Synesius' "De Regno"| journal=Phoenix| volume= 42 |issue=2 |year=1988| page=156|doi=10.2307/1088231 |jstor=1088231}}
*{{cite journal|title=Cassiodorus and the Rise of the Amals: Genealogy and the Goths under Hun Domination |first= Peter |last=Heather |journal=The Journal of Roman Studies |volume=79 |year=1989 |pages=103–128 |doi=10.2307/301183 |jstor=301183}}
* {{Cite book |last=Heather |first=Peter | title=The Goths |url=https://archive.org/details/goths0000heat |year=1996 |location=Oxford |publisher=Blackwell Publishers | isbn=0-631-16536-3 }}
*{{citation|last=Heather| first=Peter |title=The Visigoths from the Migration Period to the Seventh Century: An Ethnographic Perspective| url=https://books.google.com/books?id=0QLwfButJokC | year=1999 |chapter=The Creation of the Visigoths| isbn=978-0851157627 }}
*{{citation|year=2003|last=Heather|first=Peter|chapter=''Gens'' and ''Regnum'' among the Ostrogoths |url=https://books.google.com/books?id=RovRlJkrncEC |title=Regna and Gentes: The Relationship Between Late Antique and Early Medieval Peoples and Kingdoms in the Transformation of the Roman World |isbn=9004125248|editor1-first=Hans-Werner |editor1-last=Goetz |editor2-first=Jörg |editor2-last=Jarnut |editor3-first=Walter |editor3-last=Pohl}}
*{{citation|year=2007|last=Heather |first=Peter|title=Linguistic and Literary Traces of the Ostrogoths, The Ostrogoths from the Migration Period to the Sixth Century: An Ethnographic Perspective|editor-last1=Barnish |editor-last2=Marazzi|series=Studies in Historical Archaeoethnology|volume=7|url=https://books.google.com/books?id=M0WnZ2vDfEkC |chapter=Merely an Ideology? – Gothic identity in Ostrogothic Italy|isbn=978-1843830740 }} 
* {{cite book|last=Heather|first=Peter|year=2009|title=Empires and Barbarians: The Fall of Rome and the Birth of Europe|place=Oxford and New York|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-989226-6|url=https://books.google.com/books?id=Ho8sAQAAIAAJ}}
* {{cite book |last=Heather |first=Peter |author-link1=Peter Heather | year=2018 | chapter=Ostrogoths |chapter-url=https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780198662778.001.0001/acref-9780198662778-e-3493? |editor=Oliver Nicholson | title=The Oxford Dictionary of Late Antiquity |volume=Vol 2, J–Z | location=Oxford and New York |publisher=[[Oxford University Press]] | isbn=978-0-19881-625-6}}
* {{cite book | last=Jordanes | year=1915 | title=The Gothic History of Jordanes | url=https://archive.org/details/gothichistoryofj00jorduoft | others=Translated by Charles C. Mierow | location=London | publisher=Oxford University Press | oclc=463056290  }}
* {{cite book | last=Kim | first=Hyun Jin | year=2013| title=The Huns, Rome and the Birth of Europe | url=https://archive.org/details/hunsromebirthofe0000kimh | place= Cambridge and New York | publisher=Cambridge University Press | isbn=978-1-10700-906-6}}
*{{citation|chapter=Nation versus Army: A necessary contrast? |last=Kulikowski |first=Michael |page=69–84 |title=On barbarian identity. Critical approaches to ethnicity in the early middle ages|editor-last=Gillett |editor-first=Andrew |location= Turnhout |year=2002}}
* {{cite book | editor-last=Larned | editor-first= J. N. | year=1895 | title= History for Ready Reference | place= Cambridge, MA| publisher= C.A. Nichols }}
* {{citation|title=Claudian's In Eutropium: Or, How, When, and Why to Slander a Eunuch |first=Jacqueline |last=Long |year=1996 |chapter=5 |isbn=978-0807863053 |url=https://books.google.com/books?id=E-U6CwAAQBAJ}}
* {{cite book| last=Oman | first=Charles W.C | year=1902 | title= The Byzantine Empire | place=New York | publisher= G.P. Putnam’s Sons }}
* {{cite book| last=Todd | first=Malcolm | year=1999 | title= The Early Germans | place= Oxford | publisher= Blackwell | isbn=0-631-16397-2 }}
* {{cite book | last1=Waldman | first1=Carl | last2=Mason | first2 = Allan R. | title=Encyclopedia of European Peoples | url=https://archive.org/details/encyclopediaofeu0002wald | year=2006 | location=New York | publisher=Facts on File |  isbn=978-0-81604-964-6 }}
* {{cite book | last=Wallace-Hadrill | first=J. M. | title=The Barbarian West, 400–1000 | year=2004 | place=Malden, MA | publisher=Wiley-Blackwell | isbn=978-0-63120-292-9 }} 
* {{cite book | last=Wolfram | first=Herwig | year=1988 | title=History of the Goths | url=https://archive.org/details/historyofgoths0000wolf | place=Berkeley and Los Angeles| publisher=University of California Press | isbn= 978-0-52006-983-1 }}
* {{cite book | last=Wolfram | first=Herwig | year=1997 | title=The Roman Empire and its Germanic Peoples | url=https://archive.org/details/romanempireitsge0000wolf | place=Berkeley and Los Angeles| publisher=University of California Press | isbn= 0-520-08511-6 }}
{{refend}}

== Referime ==
{{reflist}}