Përdoruesi:HanaXhemajli/Cikli i leshimite te softuerit

Cikli i jetës së publikimit të softuerit është procesi i krijimit, provës dhe shpërndarjes së një produkti softuerik (p.sh., një sistem operativ). Ky proces zakonisht përfshin disa faza, si paralfën (pre-alpha), alfa (alpha), beta (beta) dhe kandidatin për lëshim (release candidate), përpara se versioni përfundimtar, ose "i artë" (gold), të bëhet i disponueshëm për përdoruesit.

Para-alfa i referohet fazave të hershme të zhvillimit, kur softueri është ende duke u projektuar dhe ndërtuar. Testimi alfa është faza e parë e testimit formal, gjatë së cilës softueri testohet nga brenda duke përdorur teknikat e white-box . Testimi beta është faza tjetër, në të cilën softueri testohet nga një grup më i madh përdoruesish, zakonisht jashtë organizatës që e ka zhvilluar atë. Faza beta është e fokusuar në reduktimin e ndikimeve te përdoruesit dhe mund të përfshijë testimin e përdorshmërisë.

Pas testimit beta, softueri mund të kalojë nëpër një ose më shumë faza kandidate për lëshim, në të cilat ai rafinohet dhe testohet më tej, përpara se të lëshohet versioni përfundimtar.

Disa softuer, veçanërisht në industrinë e internetit dhe teknologjisë, lëshohen në një gjendje beta të përhershme, që do të thotë se po përditësohet dhe përmirësohet vazhdimisht dhe nuk konsiderohet kurrë si një produkt plotësisht i përfunduar. Kjo qasje lejon një proces më të shkathët zhvillimi dhe mundëson që softueri të lëshohet dhe të përdoret nga përdoruesit më herët në ciklin e zhvillimit.

Fazat e zhvillimit

Para-alfa

"Pre-alfa" i referohet të gjitha aktiviteteve të kryera gjatë projektit të softuerit para testimit formal. Këto aktivitete mund të përfshijnë analizën e kërkesave, dizajnin e softuerit, zhvillimin e softuerit dhe testimin e njësive. Në zhvillimin tipik të softuerit me burim të hapur, ka disa lloje të versioneve pre-alfa. Versionet e pikave të rëndësishme përfshijnë grupe specifike funksionesh dhe lëshohen sapo funksioni të përfundojë.

Alfa

Faza alfa e ciklit të lëshimit është faza e parë e testimit të softuerit (alfa është shkronja e parë e alfabetit grek, e përdorur si numri 1). Në këtë fazë, zhvilluesit zakonisht testojnë softuerin duke përdorur teknika të kutisë së bardhë. Pas kësaj, validimi shtesë kryhet duke përdorur teknika të kutisë së zezë ose të kutisë gri, nga një ekip tjetër testimi. Kalimi në testimin e kutisë së zezë brenda organizatës njihet si lëshimi alfa.

Softueri alfa nuk testohet në mënyrë të detajuar nga zhvilluesi përpara se të lirohet për klientët. Softueri alfa mund të përmbajë gabime serioze dhe çdo pasojë e paqëndrueshmërisë mund të shkaktojë bllokime ose humbje të të dhënave. Softueri alfa mund të mos përmbajë të gjitha funksionet që janë planifikuar për versionin përfundimtar. Në përgjithësi, disponueshmëria e softuerit alfa është e pazakontë për softuerët me pronësi, ndërsa softuerët me burim të hapur shpesh kanë versione alfa që janë të disponueshme publikisht. Faza alfa zakonisht përfundon me "mledhjen e funksioneve", që do të thotë se nuk do të shtohen më funksione të reja në softuer. Në këtë moment, softueri konsiderohet i përfunduar në aspektin e funksioneve. Testimi beta realizohet pas testimit të pranueshmërisë në vendin e furnizuesit (testi alfa) dhe menjëherë para lëshimit të përgjithshëm të softuerit si produkt.

Veçori e plotë

Një version i plotë me veçori (FC) i një softueri ka të gjitha veçoritë e tij të planifikuara ose primare të zbatuara, por nuk është ende përfundimtar për shkak të defekteve, performancës ose stabilitetit. Kjo ndodh në fund të testimit alfa gjatë fazës së zhvillimit.

Zakonisht, softueri i kompletuar me veçori duhet ende t'i nënshtrohet testimit beta dhe rregullimit të gabimeve, si dhe përmirësimit të performancës ose stabilitetit, përpara se të mund të lëshojë kandidatin për publikim dhe, në fund, statusin e artë.

Beta

Beta, e quajtur sipas shkronjës së dytë të alfabetit grek, është faza e zhvillimit të softuerit pas fazës alfa. Një fazë beta zakonisht fillon kur softueri është i plotë me veçori, por mund të përmbajë disa gabime të njohura ose të panjohura. Softueri në fazën beta shpesh ka shumë më tepër gabime sesa versioni përfundimtar, përfshirë probleme me shpejtësinë ose performancën, dhe mund të shkaktojë ende ndërprerje ose humbje të të dhënave. Fokusi i testimit beta është reduktimi i ndikimeve te përdoruesit, shpesh duke përfshirë testimin e përdorshmërisë. Procesi i dërgimit të një versioni beta te përdoruesit quhet lëshim beta dhe zakonisht është hera e parë që softueri është i disponueshëm jashtë organizatës që e ka zhvilluar atë. Publikimet beta të softuerit mund të jenë të hapura ose të mbyllura, në varësi të faktit nëse ato janë të disponueshme për të gjithë ose vetëm për një audiencë të kufizuar. Softueri në versionin beta shpesh përdoret për demonstrata dhe paraqitje brenda një organizate ose për klientët e mundshëm. Disa zhvillues i referohen kësaj faze si një vrojtim paraprak, lëshim paraprak, prototip, pamje paraprake teknike ose parapamje teknologjike (TP), ose qasje e hershme.

Testuesit beta janë individë që raportojnë në mënyrë aktive problemet me softuerin beta. Ata janë zakonisht klientë ose përfaqësues të klientëve të mundshëm të organizatës që zhvillon softuerin. Testuesit beta shpesh ofrojnë shërbimet e tyre në mënyrë vullnetarizmi, pa pagesë, por shpesh marrin versione të produktit që po testojnë, zbritje në versionin e lëshimit ose stimuj të tjerë.

Beta e përhershme

Disa softuerë mbahen në atë që quhet beta e përhershme, ku veçoritë e reja shtohen vazhdimisht në softuer pa përcaktuar një version përfundimtar "të qëndrueshëm". Meqenëse interneti ka mundësuar shpërndarjen e shpejtë dhe të lirë të softuerit, kompanitë kanë filluar të adoptojnë një qasje më të lirë ndaj përdorimit të fjalës beta.

Beta e hapur dhe e mbyllur

Zhvilluesit mund të lëshojnë ose një beta të mbyllur ose një beta të hapur; versionet beta të mbyllura lëshohen për një grup të kufizuar individësh për një test përdoruesi me ftesë, ndërsa testuesit e beta të hapur janë nga një grup më i madh ose nga kushdo i interesuar. Beta private mund të jetë e përshtatshme për softuerin që është në gjendje të japë vlerë, por që nuk është gati për t'u përdorur nga të gjithë, qoftë për shkak të problemeve me shkallëzimin, mungesës së dokumentacionit ose për shkak të mungesës së veçorive jetike. Testuesit raportojnë çdo defekt që ata gjejnë dhe ndonjëherë sugjerojnë veçori shtesë që ata mendojnë se duhet të jenë të disponueshme në versionin përfundimtar.

Betat e hapura shërbejnë për një qëllim të dyfishtë: demonstrimin e një produkti për konsumatorët e mundshëm dhe testimin në një bazë të gjerë përdoruesish, e cila ka më shumë gjasa të zbulojë gabime të fshehta që një ekip testimi shumë më i vogël mund të mos i zbulojë.

Lironi kandidatin

Një kandidat për lëshim (RC), i njohur gjithashtu si testimi gamma ose "shkuarja në argjend", është një version beta me potencialin për t'u bërë një produkt i qëndrueshëm, i cili është gati për t'u lëshuar përveçse nëse dalin ndonjë gabime të mëdha. Në këtë fazë të stabilizimit të produktit, të gjitha funksionalitetet e produktit janë dizajnuar, koduar dhe testuar përmes një ose më shumë cikleve beta pa pasur gabime të njohura të llojit "showstopper". Një lëshim quhet "kod i plotë" kur ekipi i zhvillimit bie dakord që nuk do të shtohen më kode të reja të burimit për këtë lëshim. Megjithatë, mund të ketë ende ndryshime në kodin burimor për të rregulluar defektet, ndryshime në dokumentacion dhe skedarë të të dhënave, si dhe kode periferike për raste testimi ose mjete. Testuesit beta, nëse janë të përzgjedhur privatisht, shpesh do të kreditohen për përdorimin e kandidatit për lëshim sikur të ishte një produkt i përfunduar. Testimi beta kryhet në vendin e klientit ose përdoruesit dhe për të testuar softuerin nga perspektiva e përdoruesit.

Lirim i qëndrueshëm

I quajtur gjithashtu lëshimi i prodhimit, lëshimi i qëndrueshëm është kandidati i fundit për lëshim (RC) që ka kaluar të gjitha fazat e verifikimit dhe testimit. Çdo defekt i njohur i mbetur konsiderohet i pranueshëm. Ky version përfundimtar publikohet dhe shkon në prodhim.

Disa produkte softuerike (p.sh., shpërndarjet Linux si Debian) kanë gjithashtu lëshime me mbështetje afatgjatë (LTS), të cilat bazohen në versione të plota që tashmë janë provuar dhe testuar dhe marrin vetëm përditësime sigurie. Kjo i mundëson zhvilluesve të përqendrohen më shumë në zhvillimin e produkteve të reja, në vend që të përditësojnë kodin ose të gjejnë dhe rregullojnë gabimet e reja të shkaktuara nga supozime të vjetruara për sistemin, gjuhën ose bibliotekat bazë që përdoren.

Lirimi

Pasi të publikohet, softueri zakonisht njihet si "lëshim i qëndrueshëm". Termi formal shpesh varet nga metoda e publikimit: media fizike, publikimi në internet ose një aplikacion në internet.

Lëshimi në prodhim (RTM)

Termi "lëshim në prodhim" (RTM), i njohur gjithashtu si "arti i shkuar", përdoret për të treguar se një produkt softuer është gati për t'u dorëzuar. Ky ndërtim shpesh nënshkruhet dixhitalisht, duke i lejuar përdoruesit fundor të verifikojë integritetin dhe vërtetësinë e blerjes së softuerit. Një kopje e ndërtimit RTM, e njohur si "arti master" ose GM (Gold Master), dërgohet për dyfishim masiv ose për replikim të diskut, nëse është e nevojshme. Ky termologji rrjedh nga industria e prodhimit të regjistrimeve audio, veçanërisht procesi i zotërimit.

RTM (Lëshimi në Prodhim) paraprin fazën e Disponueshmërisë së Përgjithshme (GA), kur produkti bëhet i aksesueshëm për publikun. Një ndërtim master i artë (GM) zakonisht përfaqëson ndërtimin përfundimtar të softuerit pas fazës beta dhe është i dedikuar për zhvilluesit. Për shembull, në iOS, GM zakonisht përfaqëson ndërtimin përfundimtar përpara një publikimi të madh, megjithëse herë pas here ka pasur përjashtime.

RTM (Lëshimi në Prodhim) përdoret zakonisht në kontekste të softuerëve të prodhimit masiv për shitje me pakicë, ndryshe nga një prodhim ose projekt softueri i specializuar për përdorim komercial ose qeveritar. Në këto raste, softueri shitet si pjesë e një pakete, së bashku me pajisje kompjuterike, dhe zakonisht përfundon duke u bërë i disponueshëm për publikun në dyqane me pakicë. Ky term tregon se softueri ka përmbushur një nivel të përcaktuar cilësie dhe është gati për shpërndarje masive me pakicë.

RTM gjithashtu mund të nënkuptojë që softueri i është dorëzuar një klienti për instalim ose shpërndarje në pajisjet e përdoruesve fundorë. Termi nuk përcakton mënyrën apo volumin e dorëzimit, por thekson që cilësia është e mjaftueshme për shpërndarje masive. Dorëzimi nga organizata inxhinierike zakonisht bëhet në formën e një media master të artë, e cila përdoret për dyfishim ose për krijimin e një imazhi për shpërndarje në ueb.

Disponueshmëria e përgjithshme (GA)

Pikat kryesore në ciklin e jetës së një produkti përfshijnë: # Disponueshmëria e Përgjithshme (GA) # Njoftimi për Fundin e Jetës (EOLA) # Data e Fundit për Porosi (LOD) # Fundi i Jetës (EOL)

Disponueshmëria e Përgjithshme (GA) është faza e marketingut në të cilën janë përfunduar të gjitha aktivitetet e nevojshme të komercializimit dhe një produkt softueri është i disponueshëm për blerje. Megjithatë, disponueshmëria mund të ndryshojë në varësi të gjuhës, rajonit dhe mënyrës së shpërndarjes (elektronike apo media fizike). Aktivitetet e komercializimit mund të përfshijnë teste sigurie dhe pajtueshmërie, si dhe lokalizimin dhe shpërndarjen globale të produktit. Koha ndërmjet RTM (lëshimi i përgatitur për prodhim) dhe GA mund të zgjasë nga disa ditë në muaj përpara se të shpallet disponueshmëria e përgjithshme, për shkak të nevojës për të përfunduar të gjitha aktivitetet e marketingut dhe komercializimit të kërkuara. Në këtë fazë, softueri është "i disponueshëm për përdorim".

Lëshimi në ueb (RTW)

Lëshimi në Ueb (RTW) ose lëshimi në ueb është një metodë për shpërndarjen e softuerit që përdor internetin për të ofruar produktin. Në këtë lloj mekanizmi, softueri nuk ofrohet në media fizike nga prodhuesi, por shpërndahet dhe instalohet drejtpërdrejt përmes internetit. Publikimet në ueb janë bërë gjithnjë e më të zakonshme me rritjen e përdorimit të internetit, duke mundësuar shpërndarje më të shpejtë dhe më të lehtë të softuerëve për përdoruesit në mbarë botën.

Mbështetje

Gjatë periudhës së mbështetjes së softuerit, ai ndonjëherë i nënshtrohet lëshimeve të shërbimit, arnimeve ose paketave të shërbimit, të cilat shpesh quhen "lëshime të përkohshme" ose "lëshime mirëmbajtjeje" (MR). Për shembull, Microsoft lëshoi tre pako shërbimesh kryesore për botimet 32-bit të Windows XP dhe dy pako shërbimi për botimet 64-bit. Publikime të tilla përmbajnë një koleksion përditësimesh, rregullimesh dhe përmirësimesh, të cilat ofrohen si një paketë e vetme instalueshëm. Ato mund të përfshijnë gjithashtu funksione të reja. Disa softuerë lëshohen me pritjen e mbështetjes të vazhdueshme. Klasat e softuerëve që zakonisht ofrojnë mbështetje të zgjeruar si normë përfshijnë suita antivirus dhe lojëra online me shumë lojtarë. Për shembull, në rastin e Windows XP, Microsoft ofroi përditësime me pagesë për pesë vjet të tjera pas përfundimit të mbështetjes së zgjeruar, që do të thotë se mbështetja përfundoi më 8 prill 2019.

Fundi i jetës

Kur softueri nuk shitet më ose nuk mbështetet më, produkti thuhet se ka arritur në fund të jetës (end-of-life, EOL), është ndërprerë, tërhequr, i braktisur ose i vjetëruar, por besnikëria e përdoruesve mund të vazhdojë ekzistencën e tij për një periudhë kohe, madje shumë pas qëndrimit të tij të vjetëruar – për shembull, siç ishte rasti me Common Desktop Environment dhe Sinclair ZX Spectrum.

Pas datës së fundit të jetës (EOL), zhvilluesi zakonisht nuk do të implementojë asnjë veçori të re, të rregullojë defektet ekzistuese, gabimet ose vulnerabilitetet (pavarësisht nëse ato janë njohur para asaj date apo jo), ose të ofrojë mbështetje për produktin. Nëse zhvilluesi dëshiron, ata mund të publikojnë kodin burimor, në mënyrë që platforma të vazhdojë të ekzistojë dhe të mbahet nga vullnetarët. Në rast se nuk ndodh kjo, softueri mund të inxhinierohet pas reverse (përmes analizës dhe dekodimit të tij), kur ai të kthehet në "abandonware" (softuer të braktisur).

Historia

Përdorimi i terminologjisë "alfa/beta" për testimin e softuerit filloi në IBM. Terminologji të ngjashme janë përdorur nga individë të përfshirë me IBM që nga vitet 1950 (dhe ndoshta më herët). "Testi A" ishte verifikimi i një produkti të ri përpara shpalljes publike. "Testi B" ishte verifikimi përpara lëshimit të produktit që do të prodhohej. "Testi C" ishte testi përfundimtar përpara disponueshmërisë së përgjithshme të produktit. Me kalimin e kohës, ndërsa softueri bëhej një pjesë e rëndësishme e ofertave të IBM, terminologjia e testit alfa u përdor për të treguar testin para shpalljes, dhe testi beta u përdor për të treguar gatishmërinë e produktit për disponueshmërinë e përgjithshme. Martin Belsky, një menaxher në disa nga projektet e mëparshme të softuerit të IBM-së, pretendoi se kishte shpikur këtë terminologji. IBM e hoqi terminologjinë alfa/beta gjatë viteve 1960, por deri atëherë ajo kishte marrë një përdorim të gjerë. Për sa i përket testimit nga klientët, IBM nuk përdori termin "testi beta". Në vend të kësaj, ata përdorën termin "test në terren".

Beta të mëdha publike filluan të zhvilloheshin më vonë, me klientët e hershëm që kishin blerë një "edicion pionier" të përpunuesit të fjalëve WordVision për PC IBM për 49,95 dollarë. Në vitin 1984, Stephen Manes shkroi se "në një grusht shteti të shkëlqyer marketingu, Bruce dhe James Program Publishers arritën t'i bënin njerëzit të paguanin për privilegjin e testimit të produktit". Në shtator të vitit 2000, Apple lëshoi një version në formë kuti të sistemit operativ Mac OS X, i quajtur Publik Beta. Midis shtatorit 2005 dhe majit 2006, Microsoft lëshoi paraafishimin e teknologjisë së komunitetit (CTP) për Windows Vista. Nga 2009 deri në 2011, Minecraft ishte në beta publike.

Në shkurt 2005, ZDNet publikoi një artikull që diskuton fenomenin e versioneve beta që shpesh qëndrojnë për vite dhe përdoren siç janë në nivelin e prodhimit. Artikulli theksoi se Gmail dhe Google News, për shembull, kishin qëndruar në beta për një kohë të gjatë, megjithëse ato përdorej gjerësisht. Google News e hoqi etiketën beta në janar 2006, dhe më pas Google Apps (tani Google Workspace), duke përfshirë Gmail, e hoqën etiketën beta në korrik 2009. Që nga prezantimi i Windows 8, Microsoft e ka quajtur softuerin e para-publikimit një "pamje paraprake" dhe jo beta. Të gjitha ndërtimet e para-publikimit të lëshuara përmes Programit Windows Insider, i nisur në vitin 2014, quhen "Ndërtimet e Parapamjes së Insider". Po ashtu, "beta" mund të nënkuptojë diçka më shumë si një kandidat për lëshim, ose si një version demo me kufizime kohore ose për qëllime marketingu.

Shihni gjithashtu

Menaxhimi i ciklit jetësor të aplikacionit është një proces i rëndësishëm që përfshin të gjitha fazat e zhvillimit të një aplikacioni, nga krijimi deri në pensionimin e tij. Kjo përfshin disa etapa dhe aspekte kyçe të menaxhimit të softuerit dhe lëshimit të tij:
1. Automatizimi i lëshimit të aplikacionit: Ky proces përfshin përdorimin e mjeteve dhe skriptave për të automatizuar hapin e lëshimit të aplikacioneve. Automatizimi mund të përfshijë ndihmën për të ndihmuar në menaxhimin e cilësisë, testimin dhe lëshimin e versioneve të aplikacioneve në mjedise të ndryshme pa ndërhyrje manuale.
2. Aplikimi për pension: Kur një aplikacion ka arritur në fund të jetës së tij, mund të vendoset për pensionimin e tij. Ky proces nënkupton ndërprerjen e mbështetjes dhe zhvillimit të mëtejshëm për aplikacionin, duke e zëvendësuar ose duke e lënë atë jashtë përdorimi.
3. Inxhinieria e lëshimit: Inxhinieria e lëshimit është një fushë që fokusohet në krijimin dhe menaxhimin e një pipeline për lëshimin e softuerit. Kjo përfshin ndihmën në konfigurimin e mjediseve për testimin, testimin automatik dhe implementimin e strategjive të versioneve për të siguruar që lëshimi i softuerit është i suksesshëm dhe i qëndrueshëm.
4. Menaxhimi i lëshimit: Ky aspekt përfshin planifikimin, koordinimin dhe implementimin e lëshimeve të aplikacioneve. Menaxhimi i lëshimit mund të përfshijë kontrollin e versioneve, sigurinë, monitorimin e performancës dhe rishikimin e feedback-ut nga përdoruesit pas çdo lëshimi.
5. Lirimi rrotullues: Lirimi rrotullues është një metodë e lëshimit të aplikacioneve që mundëson që një version i ri të zbatohet gradualisht, fillimisht në një grup të vogël përdoruesish dhe pastaj të rritet për më shumë përdorues. Kjo ndihmon për të identifikuar dhe menaxhuar problemet që mund të lindin gjatë lëshimit të softuerit.
6. Vendosja e softuerit: Ky proces përfshin ngarkimin e një versioni të ri të softuerit në mjediset e përdoruesve përfundimtarë. Mund të përfshijë aktivitete si implementimi në servera, integrimin me mjediset ekzistuese të teknologjisë dhe menaxhimin e sistemit për të siguruar që softueri të funksionojë siç është planifikuar.
7. Versionimi i softuerit: Versionimi është një praktikë thelbësore për menaxhimin e aplikacioneve, ku çdo version i ri ka një numër identifikues unik që i ndihmon zhvilluesve dhe përdoruesve të dallojnë mes lëshimeve të ndryshme. Versionimi siguron që ndryshimet e softuerit, përmirësimet dhe korrigjimet të mund të menaxhohen në mënyrë të organizuar dhe të qartë. Ky proces i menaxhimit të ciklit jetësor të aplikacionit ndihmon në sigurimin e një zhvillimi efikas dhe të qëndrueshëm të aplikacioneve, duke garantuar që ato të përmbushin kërkesat e përdoruesve dhe të jenë të qëndrueshme dhe të sigurta gjatë gjithë jetës së tyre.

Referencat

Stampa:Software distribution

[[Kategoria:Leshimi i softuerit]]