Përroi
Një përrua është një trup i vazhdueshëm i ujit sipërfaqësor[1] që rrjedh brenda shtratit dhe brigjeve të një kanali. Në varësi të vendndodhjes së tij ose karakteristikave të caktuara, një rrymë mund të referohet me një sërë emrash lokalë ose rajonalë. Përrenjtë e gjatë dhe të mëdhenj zakonisht quhen lumenj, ndërsa përrenjtë më të vegjël, më pak voluminoz dhe më të ndërprerë njihen si përrocka.
Rrjedha e një përroi kontrollohet nga tre hyrje - rrjedhjet sipërfaqësore (nga reshjet ose uji i shkrirë), uji nëntokësor me dritë të ditës dhe ujërat nëntokësore sipërfaqësore (ujë burimi). Uji sipërfaqësor dhe ai nëntokësor janë shumë të ndryshueshëm ndërmjet periudhave të reshjeve. Uji nëntokësor, nga ana tjetër, ka një hyrje relativisht konstante dhe kontrollohet më shumë nga modelet afatgjata të reshjeve.[2] Përroi përfshin flukse ujore sipërfaqësore, nëntokësore dhe nëntokësore që i përgjigjen kontrolleve gjeologjike, gjeomorfologjike, hidrologjike dhe biotike.[3]
Përrenjtë janë të rëndësishëm si kanale në ciklin e ujit, instrumente për rimbushjen e ujërave nëntokësore dhe korridore për migrimin e peshqve dhe kafshëve të egra. Habitati biologjik në afërsi të një përroi quhet zonë bregore. Duke pasur parasysh statusin e zhdukjes së vazhdueshme të Holocenit, përrenjtë luajnë një rol të rëndësishëm korridori në lidhjen e habitateve të fragmentuara dhe kështu në ruajtjen e biodiversitetit. Studimi i përrenjve dhe rrugëve ujore në përgjithësi njihet si hidrologji sipërfaqësore dhe është një element thelbësor i gjeografisë mjedisore.[4]
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Langbein, W.B.; Iseri, Kathleen T. (1995). "Hydrologic Definitions: Stream". Manual of Hydrology: Part 1. General Surface-Water Techniques (Water Supply Paper 1541-A). Reston, VA: USGS. Arkivuar nga origjinali më 2012-05-09.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Basic Biology (16 janar 2016). "River".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Alexander, L. C., Autrey, B., DeMeester, J., Fritz, K. M., Golden, H. E., Goodrich, D. C., ... & McManus, M. G. (2015). Connectivity of streams and wetlands to downstream waters: review and synthesis of the scientific evidence (Vol. 475). EPA/600/R-14.
- ^ "What is hydrology and what do hydrologists do?" Arkivuar 2014-02-22 tek Wayback Machine U.S. Geological Survey (USGS). Atlanta, GA. 2009-05-13.