Perandorët ilirë

Shiko gjithashtu: Lista e perandorëve ilirë

Perandorët ilirë ose të njohur edhe me emërtmin Dinastia ilire e Romës ishin një grup perandorësh romakë gjatë krizës së shekullit të tretë, të cilët vinin nga rajoni i Ilirisë (Ilirikut në Ballkanin Perëndimor) dhe të cilët u ngritën kryesisht nga radhët e ushtrisë romake (ku renditen ndër të ashtuquajturat "perandorë kazermash"). Në shekujt II dhe III, Iliriku dhe provincat e tjera danubiane (Delmacia, Panonia, Moesia) kishin përqendrimin më të madh të forcave romake (nga 12 legjione, deri në një të tretën e ushtrisë totale) dhe ishin një terren kryesor rekrutimi. Përparimi i këtyre provincialëve të lindur nga shtresa e ulët u lehtësua nga një ndryshim i madh në politikën perandorake që nga koha e Gallienit (253–268) e tutje, kur emërimet më të larta ushtarake pushuan që të plotësoheshin ekskluzivisht nga senatorët. Në vend të kësaj, ushtarë profesionistë me origjinë modeste, të cilët ishin ngjitur nëpër të gjitha gradat ushtarake u vendosën si drejtues të legjioneve dhe plotësuan strukturën komanduese të ushtrisë.

Dinastia e perandorëve ilirë përbëhet nga dy periudha:

• Dinastia e perandorëve të Perandorisë së Cezarit Mark Aurelianit dhe
• Dinastia e perandorëve pasardhës sipas përfaqësimit.

Perandorët e përfshirë në mënyrë klasike në listë, por që hipoteza e prejardhjes së tyre ilire më pas u hodh poshtë janë:

• Carusi, (282 - 283), me origjinë nga Narbo Martius (Narbonne)
• Numeriani, (283 - 284),
• Carinusi, (284 - 285)

Lista e perandorëve

Qeverisja	Emri vendlindja	Portreti	Emri personal & Titulli i lindjes/në fron	Emri perandorak	Shënim
268 deri 08 270	Klaudi II Sirmium, Panonia ose Dardania, Moesia		MARCVS AVRELIVS VALERIVS CLAVDIVS	IMPERATOR CAESAR MARCVS AVRELIVS CLAVDIVS PIVS FELIX INVICTVS AVGVSTVS	Vdiq nga plagët
08 270deri 09 270	Quintillus Sirmium, Panonia ose Dardania, Moesia		MARCVS AVRELIVS QVINTILLVS	IMPERATOR CAESAR MARCVS AVRELIVS CLAVDIVS QVINTILLVS PIVS FELIX INVICTVS AVGVSTVS	Bashkë perandorë për një kohë të shkurtë me Aurelianin;
08 270 deri 275	Aureliani Sirmium, Panonia ose Dardania, Moesia		LVCIVS DOMITIVS AVRELIANVS	IMPERATOR CAESAR LVCIVS DOMITIVS AVRELIANVS PIVS FELIX INVICTVS AVGVSTVS	U vra nga ushtarër e tij
271deri ?	Septimius ?				Proklamu si perandorë në Dalmaci; u vra nga ushtarët e tij;
11/12 275deri 07 276	Tacitus Interamna, Itali		MARCVS CLAVDIVS TACITVS	IMPERATOR CAESAR MARCVS CLAVDIVS TACITVS PIVS FELIX AVGVSTVS	U vra;
07 276deri 09 276	Florianus ?		MARCVS ANNIVS FLORIANVS PIVS	IMPERATOR CAESAR MARCVS ANNIVS FLORIANVS PIVS FELIX AVGVSTVS	U vra;
07 276deri fund 09 282	Probi Sirmium, Pannonia		MARCVS AVRELIVS EQVITIVS PROBVS	IMPERATOR CAESAR MARCVS AVRELIVS PROBVS PIVS FELIX INVICTVS AVGVSTVS	U vra nga ushtarët e tij;
280deri ?	Saturninus Gaul		IVLIVS SATVRNINVS		erdhë me forcen e ushtarëve të tij në fron; u vra nga ushtarët e tij;
280deri ?	Proculus Albingaunum, Itali				erdhë në fron me dëshirën e popullit të Lugdunum; u vra nga Probi
280deri ?	Bonosus Hispania		GALLVS QVINTVS BONOSVS		U vetë shpallë perndorë; u mund nga Probi
09 282deri 07/08 283	Carus Narbonne, Gaul		MARCVS AVRELIVS NVMERIVS CARVS	IMPERATOR CAESAR MARCVS AVRELIVS CARVS PIVS FELIX INVICTVS AVGVSTVS	Vdekje e paqartë; u plagosë apo dezertojë në luftë kudër hunve dhe mendohet se u vra nga garda pretoriane
pranverë 283deri verë 285	Carinus ?		MARCVS AVRELIVS CARINVS	IMPERATOR CAESAR MARCVS AVRELIVS CARINVS PIVS FELIX INVICTVS AVGVSTVS	Bashkëperandorë me Numerianin; U vra;
07/08 283deri 11 284	Numerian ?		MARCVS AVRELIVS NVMERIVS NVMERIANVS	IMPERATOR CAESAR MARCVS AVRELIVS NVMERIANVS PIVS FELIX AVGVSTVS	Bashkëperandorë me Carinusin

Shih edhe

• Iliria
• Iliriku
• Dardania
• Iliro-romakët
• Mbretëria e Ilirisë
• Lista e fiseve antike ilire
• Lista e personaliteteve ilire