Jump to content

Perandorët ilirë

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Perandorët ilirë ose të njohur edhe me emërtmin Dinastia ilire e Romës ishin një grup perandorësh romakë gjatë krizës së shekullit të tretë, të cilët vinin nga rajoni i Ilirisë (IlirikutBallkanin Perëndimor) dhe të cilët u ngritën kryesisht nga radhët e ushtrisë romake (ku renditen ndër të ashtuquajturat "perandorë kazermash").[1][2] Në shekujt II dhe III, Iliriku dhe provincat e tjera danubiane (Delmacia, Panonia, Moesia) kishin përqendrimin më të madh të forcave romake (nga 12 legjione, deri në një të tretën e ushtrisë totale) dhe ishin një terren kryesor rekrutimi. Përparimi i këtyre provincialëve të lindur nga shtresa e ulët u lehtësua nga një ndryshim i madh në politikën perandorake që nga koha e Gallienit (253–268) e tutje, kur emërimet më të larta ushtarake pushuan që të plotësoheshin ekskluzivisht nga senatorët. Në vend të kësaj, ushtarë profesionistë me origjinë modeste, të cilët ishin ngjitur nëpër të gjitha gradat ushtarake u vendosën si drejtues të legjioneve dhe plotësuan strukturën komanduese të ushtrisë.

Dinastia e perandorëve ilirë përbëhet nga dy periudha:

  • Dinastia e perandorëve të Perandorisë së Cezarit Mark Aurelianit dhe
  • Dinastia e perandorëve pasardhës sipas përfaqësimit.

Perandorët e përfshirë në mënyrë klasike në listë, por që hipoteza e prejardhjes së tyre ilire më pas u hodh poshtë janë:

Lista e perandorëve

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Qeverisja

Emri
vendlindja
Portreti

Emri personal & Titulli
i lindjes/në fron
Emri perandorak

Shënim

268 deri
08 270
Klaudi II
Sirmium,
Panonia ose
Dardania,
Moesia
MARCVS
AVRELIVS
VALERIVS
CLAVDIVS
IMPERATOR
CAESAR
MARCVS
AVRELIVS
CLAVDIVS
PIVS FELIX
INVICTVS AVGVSTVS
Vdiq nga plagët
08 270deri
09 270
Quintillus
Sirmium,
Panonia ose
Dardania,
Moesia
MARCVS
AVRELIVS
QVINTILLVS
IMPERATOR
CAESAR
MARCVS
AVRELIVS
CLAVDIVS
QVINTILLVS
PIVS FELIX
INVICTVS AVGVSTVS
Bashkë perandorë për një kohë të shkurtë me Aurelianin;
08 270 deri
275
Aureliani
Sirmium,
Panonia ose
Dardania,
Moesia
LVCIVS
DOMITIVS
AVRELIANVS
IMPERATOR
CAESAR
LVCIVS
DOMITIVS
AVRELIANVS
PIVS FELIX
INVICTVS AVGVSTVS
U vra nga ushtarër e tij
271deri
?
Septimius
?
    Proklamu si perandorë në Dalmaci; u vra nga ushtarët e tij;
11/12 275deri
07 276
Tacitus
Interamna,
Itali
MARCVS
CLAVDIVS
TACITVS
IMPERATOR
CAESAR
MARCVS
CLAVDIVS
TACITVS
PIVS FELIX
AVGVSTVS
U vra;
07 276deri
09 276
Florianus
?
MARCVS
ANNIVS
FLORIANVS
PIVS
IMPERATOR
CAESAR
MARCVS
ANNIVS
FLORIANVS
PIVS FELIX
AVGVSTVS
U vra;
07 276deri
fund 09 282
Probi
Sirmium,
Pannonia
MARCVS
AVRELIVS
EQVITIVS
PROBVS
IMPERATOR
CAESAR
MARCVS
AVRELIVS
PROBVS
PIVS FELIX
INVICTVS AVGVSTVS
U vra nga ushtarët e tij;
280deri
?
Saturninus
Gaul
IVLIVS
SATVRNINVS
  erdhë me forcen e ushtarëve të tij në fron; u vra nga ushtarët e tij;
280deri
?
Proculus
Albingaunum,
Itali
    erdhë në fron me dëshirën e popullit të Lugdunum; u vra nga Probi
280deri
?
Bonosus
Hispania
GALLVS
QVINTVS
BONOSVS
  U vetë shpallë perndorë; u mund nga Probi
09 282deri
07/08 283
Carus
Narbonne,
Gaul
MARCVS
AVRELIVS
NVMERIVS
CARVS
IMPERATOR
CAESAR
MARCVS
AVRELIVS
CARVS
PIVS FELIX
INVICTVS AVGVSTVS
Vdekje e paqartë; u plagosë apo dezertojë në luftë kudër hunve dhe mendohet se u vra nga garda pretoriane
pranverë 283deri
verë 285
Carinus
?
MARCVS
AVRELIVS
CARINVS
IMPERATOR
CAESAR
MARCVS
AVRELIVS
CARINVS
PIVS FELIX
INVICTVS AVGVSTVS
Bashkëperandorë me Numerianin; U vra;
07/08 283deri
11 284
Numerian
?
MARCVS
AVRELIVS
NVMERIVS
NVMERIANVS
IMPERATOR
CAESAR
MARCVS
AVRELIVS
NVMERIANVS
PIVS FELIX
AVGVSTVS
Bashkëperandorë me Carinusin
  1. ^ Odahl 2004, pp. 36-40
  2. ^ The Illyrians (The Peoples of Europe) by John Wilkes, 1996, pp. 261–263