Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica

Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica, (latinisht: "mathematical principles of natural philosophy" shpesh e quajtur shkurt Principia ose Principia Mathematica) është libër tre vëllimësh i shkruar nga Isak Njutoni dhe i botuar më 5 korrik të vitit 1687.^[1]^[2] Libri përmbanë pohimet e Ligjeve të lëvizjes të Njutonit duke formuar themelimin e mekanikës klasike si dhe ligjet e tija universale të gravitacionit si dhe derivimin e ligjeve të Keplerit për lëvizjen e planetëve. Principia njihet si një nga shkrimet më të rëndësishme të të gjitha kohërave.^{[nevojitet citimi]}

Në formulimin e teorive të tija fizike, Njutni zhvilloi fushë të metematikës të njhur si analiza. Sidoqoftë, gjuha e analizës gjerësisht u la jashtë Principia-s. Në vend të kësaj, Njutoni ndryshoi shumicën e dëshmive të tija si argumente gjeometrike.

Është një shtojcë në Principia, emëruar General Scholium në të cilën ai shkruan hipotezën e tijë të famshme Hypotheses non fingo ("I feign no hypotheses" ose "Unë nuk punoj me të qëlluar").

Konteksti historik

Fillimi i revolucionit shkencor

Roli i Njutonit

Shkrimet dhe publikimet

Kopje nga botimi i parë i librit *Principia* me korrigjime dorëshkrimi për botimin e dytë

Përmbajtja e librit

Në hyrje të Principia-s, Njutoni shkroi:^[3]

... matematika racionale do të jetë shkenca e lëvizjes duke rezultuar nga cilado forcë dhe nga forcat e kërkuara për të shkaktuar ndonjë lëvizje ... dhe për këtë unë ofroj këtë punim si principet matematike të filozofisë, për gjithë barrën e filozofisë që duket të përmbajë në këtë — nga fenomeni i lëvizjes në hetimin e forcave të natyrës dhe pastaj nga këto forca të demonstrohen fenomenet tjera ...

Botimi i dytë

Botimi i tretë

Shih edhe

Referimet

^ See the Principia on line at Andrew Motte Translation
^ Andrew Motte translation of Newton's Principia (1687)
^ J. W. Herivel, The background to Newton's "Principia", Oxford University Press, 1965.

Literaturë tjetër

Guicciardini, N., 2005, "Philosophia Naturalis..." in Grattan-Guiness, I., ed., Landmark Writings in Western Mathematics. Elsevier: 59-87.

Lidhje të jashtme

Sir Isaac Newton: The PRINCIPIA
Principia Text in Latin
Principia in Text and PDF
Математические начала натуральной философии Arkivuar 26 korrik 2007 tek Wayback Machine Russian translation of Philosophiae Naturalis Principia Mathematica.

[Principia-1] See the Principia on line at Andrew Motte Translation

[2] Andrew Motte translation of Newton's Principia (1687)

[3] J. W. Herivel, The background to Newton's "Principia", Oxford University Press, 1965.

[1]

[2]

[3]