Refugjatët kosovarë në Shqipëri
Refugjatët kosovarë në Shqipëri i referohen kryesisht shqiptarëve etnikë të Kosovës (në atë kohë pjesë e Republikës Federale të Jugosllavisë) duke ikur nga Lufta e Kosovës në Shqipërinë fqinje në vitin 1999. Kjo krizë ishte e jashtëzakonshme në atë kohë, si një lëvizje e popullsisë kjo e madhe në një periudhë e tillë e shkurtër ishte e paparë që nga Lufta e Dytë Botërore.[1] Përveç atyre që shkojnë në Shqipëri, një numër i madh i refugjatëve nga Kosova ikën në Republikën e Maqedonisë.[2] Pothuajse të gjithë 500,000 deri 600,000[1] individë të mbetur në Kosovë u shpërngulën në vetë rajonin, pa e lënë atë.[3]
Kriza e refugjatëve, nga marsi deri në qershor 1999
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në mars të vitit 1999, NATO filloi një sulm ajror ushtarak në Kosovë, në emër të një "Lufte Humanitare".[4] Kjo bëri që shumë shqiptarë të iknin nga Kosova drejt vendeve fqinje,[5] kryesisht nga marsi deri në qershor 1999.
Shqipëria hapi kufijtë e saj që nga fillimi i krizës në mënyrë që të linte refugjatët të vijnë.[6]:95[2] Njerëzit po vinin direkt në kufirin që ndodhej në veri-lindje të vendit, ose ishin transferuar nga Maqedonia.[6]:95 Shqipëria nuk ishte e përgatitur për kaq shumë njerëz që të vinin dhe kërkuan ndihmë ndërkombëtare për të mbuluar nevojat themelore të refugjatëve.[2] Për të koordinuar operacionet, qeveria shqiptare krijoi Grupin e Menaxhimit të Emergjencave ditë pas fillimit të sulmit ajror ushtarak të NATO-s.[2] Ky grup ka koordinuar veprimet nga strukturat kryesore si UNHCR dhe shumë organizata të tjera siç janë OJQ-të.[7] Sidoqoftë, situata ishte delikate gjatë ditëve të para sepse UNHCR dhe OJQ-të nuk parashikuan që bombardimet e NATO-s do të zgjasin për disa muaj dhe do të çonin në një lëvizje të tillë të popullatës.[6]:95 Pajisjet në fillim kishin mungesë, por shumë struktura ndërkombëtare dhe fonde të mbledhura nga OJQ-të dhe / ose i dhanë ndihmë praktike Shqipërisë.[5] Disa vende evropiane deklaruan se ishte në interes të refugjatëve të qëndronin në rajon dhe të jepnin ndihmë financiare.[5] Për shembull, Gjermania dha para për të ndërtuar kampe në Shqipëri për refugjatët e transferuar nga Maqedonia.[6]:95 Në krye të refugjatëve të vendosur në kampe, popullsia shqiptare mirëpriti shumë prej tyre në shtëpitë e tyre,[5] duke ndarë hapësirë dhe ushqim.[2]
Gati 435,000 refugjatë u desh të linin Kosovën për në Shqipëri, sipas UNHCR.[7] Shumica e tyre mbërritën drejtpërdrejt në Shqipëri dhe disa prej tyre u transferuan nga Maqedonia.[6]:95 Në kulmin e Luftës së Kosovës, refugjatët po kalonin kufirin për në Shqipëri në masën 4,000 njerëz në orë.[8] Më pas, UNHCR deklaroi se deri 25% e popullsisë së Kosovës kishin ikur.[8]
Më 11 qershor 1999, fushata ajrore nga NATO u ndal. Një ditë më parë, një marrëveshje teknike ushtarake u nënshkrua nga të dy palët dhe i dha fund konfliktit të armatosur.[3] Më pas, raporti i UNHCR i shkruar për krizën e refugjatëve thoshte se ai ishte menaxhuar mirë, në lidhje me rrethanat.[7]
Pas krizës, nga qershori 1999
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në traktatin e paqes të nënshkruar nga Nato dhe Republika Federale e Jugosllavisë, u kërkua që refugjatët të ktheheshin në shtëpitë e tyre.[4] Shumica e refugjatëve ishin me të vërtetë në gjendje të ktheheshin në Kosovë gjatë të njëjtit vit, pasi përfundoi konflikti i armatosur.[7]
Polemika
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]NATO fajësoi Republikën Federale të Jugosllavisë dhe udhëheqësin e saj Sllobodan Millosheviq për krizën e refugjatëve.[3] Për shkak të paqëndrueshmërisë në rajon, NATO nuk e ndau fluksin masiv të refugjatëve nga viti 1998 deri në fund të konfliktit në statistikat e tij.[3] Megjithatë, sipas disa studiuesve, fluksi masiv filloi menjëherë pas bombardimit të Jugosllavisë nga NATO.[2][6]:95[3]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Iacopino, Vincent; Franck, Martina; Bauer, Heidi; Keller, Allen; Fink, Sheri; Ford, Doug; Pallin, Daniel; Waldman, Ronald (2001). "A Population-Based Assessment of Human Rights Abuses Committed Against Ethnic Albanian Refugees From Kosovo". American Journal of Public Health. 91 (12): 2013–2018. doi:10.2105/AJPH.91.12.2013. PMC 1446925. PMID 11726386.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c d e f Kondaj, Ruki (2002). "Management of Refugee Crisis in Albania during the 1999 Kosovo Conflict" (PDF). Croatian Medical Journal. 43: 190–194.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c d e Huysmans, Jef (2002). "Shape-shifting NATO: humanitarian action and the Kosovo refugee crisis". Review of International Studies. 28: 599–618.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Roberts, Adam (1999). "NATO's 'Humanitarian War' over Kosovo". Survival. 41:3 (3): 102–123. doi:10.1080/00396339912331342943.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c d UNHCR, Evaluation and Policy Analysis Unit (2000), The Kosovo refugee crisis, An Independent evaluation of UNHCR's emergency preparedness and response retrieved 3. March 2018
- ^ a b c d e f Barutciski, Michael; Suhrke, Astri (2001). "Lessons from the Kosovo Refugee Crisis: Innovations in Protection and Burden-sharing". Journal of Refugee Studies. 14:2 (2): 95–134. doi:10.1093/jrs/14.2.95.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c d UNHCR (1999), Global Report, p.321, http://www.unhcr.org/3e2d4d50d.html
- ^ a b "Refugees flee Kosovo horror". BBC News. 30 mars 1999.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)