Riemërtimi i muajve dhe ditëve të javës turkmene në 2002
Më 10 gusht 2002, qeveria e Turkmenistanit miratoi një ligj për të riemërtuar të gjithë muajt dhe shumicën e ditëve të javës. Emrat u zgjodhën sipas simboleve kombëtare turkmene, siç përshkruhet në Ruhnama, një libër i shkruar nga Saparmurat Nijazovi, presidenti i parë dhe i vetëm i Turkmenistanit për jetë . Sipas filmit dokumentar të Arto Halonenit, Hija e Librit të Shenjtë, biznesmeni turk Ahmet Çallëk lindi me idenë për të riemërtuar muajt, pasi ai po përpiqej të miqësohej me Nijazovin për të zgjeruar biznesin e tij në vend.
Pas miratimit të ligjit, emrat e rinj u përdorën në të gjitha mediat shtetërore turkmene. Publikimet në gjuhë të tjera përveç turkmenes përdorin shpesh edhe emrat e rinj, veçanërisht ato që synonin qytetarët rusishtfolës të Turkmenistanit, me emrin e vjetër të shkruar ndonjëherë në kllapa. Sidoqoftë, emrat e muajve të vjetër përdoreshin ende në fjalimin popullor. [1]
Katër vjet pas ndryshimit, Nijazovi vdiq në 2006. Më 23 prill 2008 u raportua se kabineti i ministrave të Turkmenistanit diskutoi rivendosjen e emrave të vjetër të muajve dhe ditëve të javës. [2] Emrat e vjetër u rivendosën në korrik 2008. [1]
Emrat origjinalë të muajve kalendarikë romakë u huazuan nga rusishtja. Emrat e miratuar të muajit turkmen ishin si më poshtë:
Emri shqiptar | Emri i vjetër turkmen | Emri i ri turkmen | Shpjegimi |
---|---|---|---|
Janar | Ýanwar | Türkmenbaşy | "Lideri i Turkmenëve", emri i përqafuar i Saparmurat Nijazovit, president i Turkmenistanit dhe autor i Ruhnamës. |
Shkurt | Fewral | Baýdak | Flamuri – Dita e flamurit të Turkmenistanit festohet në Shkurt në ditëlindjen e Nijazovit. |
Mars | Mart | Nowruz | Viti i ri Pers, i cili festohet në Mars. |
Prill | Aprel | Gurbansoltan | Gurbansoltan Eje – Emri i mamasë së Nijazovit, që me shumë mundësi u lind atë muaj. |
Maj | Maý | Magtymguly | Magtymguly Pyragy – poet turkmen, i konsideruar nga Nijazovi si një nga mësuesit shpirtërorë më të arrirë të popullit turkmen. |
Qershor | Iýun | Oguz | Oguz Khan – themeluesi legjendar dhe gjysmë-mitologjik i kombit turkmen, i regjistruar për herë të parë në shekullin e 13të. |
Korrik | Iýul | Gorkut | Heroi i epikës turkmene "Gorkut-Ata". |
Gusht | Awgust | Alp Arslan | Lideri i dytë i Perandorisë Selxhuke, luftoi kundër Perandorisë Bizantine dhe mori nismën e migrimit turk në Azinë e Vogël. |
Shtator | Sentýabr | Ruhnama | Libri i Nijazovit, i përkufizuar si udhërrëfyesi shpirtëror i kombit turkmen. |
Tetor | Oktýabr | Garaşsyzlyk | Pavarësia – Dita e Pavarësisë së Turkmenistanit festohej në Tetor nga 1992 deri në 2018. |
Nëntor | Noýabr | Sanjar | Sundimtari i fundit i Perandorisë Selxhuke. |
Dhjetor | Dekabr | Bitaraplyk | Asnjëanësia – Turkmenistani u shpall një shtet asnjëanës, dhe Dita e Neutralitetit festohet në Dhjetor. |
Emrat origjinalë të ditëve të javës vijnë nga persishtja. Emrat e miratuar ishin si më poshtë:
Emri shqip | Emri i vjetër turkmen | Emri i miratuar turkmen | Shpjegimi |
---|---|---|---|
e hënë | Duşenbe | Başgün | Dita e pare |
e martë | Sişenbe | Ýaşgün | Dita e Rinisë |
e mërkurë | Çarşenbe | Hoşgün | Dita e favorshme |
e enjte | Penşenbe | Sogapgün | Dita e Drejtësisë |
e premte | Anna | Annagün | Dita e nënës |
e shtunë | Şenbe | Ruhgün | Dita e shpirtit |
e dielë | Ýekşenbe | Dynçgün | Ditë pushimi |
Shihni gjithashtu
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Туркменам вернули прежний календарь, Lenta.ru, July 1, 2008 (në Russian)
- ^ "Turkmen Go Back to Old Calendar". BBC News. 24 prill 2008. Marrë më 30 dhjetor 2016.
{{cite web}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!)