Rrethshtesa
| Ndajshtesat |
|---|
| Shih edhe: |
Rrethshtesa[1] (gjithashtu konshtesa ose ambishtesa) është një shtojcë që ka dy pjesë, njëra e vendosur në fillim të një fjale dhe tjetra në fund. Rrethshtesat dallojnë prej parashtesave, të bashkëngjitura në fillim të fjalëve; prej prapashtesave, të bashkëngjitura në fund; dhe messhtesave, të futura në mes. Rrethshtesat janë të zakonshme në malajisht[2] dhe gjeorgjisht.[3]
Shembuj
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Gjuhët gjermanike
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Rrethshtesa është ndoshta më e njohur nga paskajorja gjermane, e cila është ge--t (parashtesa ge- + prapashtesa -t) për foljet e rregullta. Folja spiel-en, për shembull, ka pjesoren ge-spiel-t.[4] Holandishtja ka një sistem të ngjashëm (spel-en → ge-speel-d në këtë rast).
Gjuhët e tjera
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në shumicën e varieteteve të arabishtes afrikano-veriore dhe levantine, foljet mohohen duke vendosur rrethshtesën ma⟩š rreth foljes së bashku me të gjitha parashtesat e saj dhe përemrat me prapashtesa me objekt të drejtpërdrejtë dhe të tërthortë. Për shembull, bitgibuhum-laha egjiptiane "ti ia sjell asaj" mohohet si ma⟩bitgibuhum-lahāš "nuk ia sjell asaj".
Në disa gjuhë sllave dhe në gjuhën hungareze, sipërorja e mbiemrave formohet me një rrethshtesë. Për shembull, në gjuhën çeke, përdoret rrethshtesa nej ⟩ ší – mladý "i ri" bëhet nejmladší "më i riu". Rrethshtesa përkatëse në hungarisht është leg⟩bb, si në legnagyobb "më i madhi", nga nagy "i madh". (Në të dyja rastet, forma krahasuese prodhohet duke përdorur prapashtesën pa parashtesën: mladší "më i ri"; nagyobb "më i madh".)
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Comrie, Bernard; Haspelmath, Martin; Bickel, Balthasar (2008). "Leipzig glossing rules: Conventions for interlinear morpheme-by-morpheme glosses" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2019-08-04. Marrë më 2016-04-12.
- ^ Tadmor, Uri (2005), "Malay-Indonesian and Malayic languages", përmbledhur nga Strazny, Philipp (red.), Encyclopedia of Linguistics (në anglisht), New York: Fitzroy Dearborn, fq. 644–647
- ^ Colarusso, John (2005), "Georgian and Caucasian languages", përmbledhur nga Strazny, Philipp (red.), Encyclopedia of Linguistics (në anglisht), New York: Fitzroy Dearborn, fq. 380–383
- ^ Zingler, Tim (15 mars 2022). "Circumfixation: A semasiological approach". Word Structure (në anglisht). 15: 55–113. doi:10.3366/word.2022.0199. Marrë më 29 nëntor 2022.