Salepi
|
Salepi
|
||||||||||||||||||||||
Salepi i referohet orchidesë dhe pijes së salepit. Është një pluhur që fitohet me coptimin e rrënjëve të thata nga bima Orchis mascula ose Orchis militaris dhe llojeve tjera të ngjajshme të orhideve të cilat përmbajnë polisaharide të ashtuquajtura glucomannan.
Përmbajtja
Etimologjia[redakto | redakto tekstin burimor]
Thuhet se fjala salep vjen nga shprehja arabe ḥasyu al-tha`lab që do të thotë "testikul i dhelprës"— të cilit i ngjajnë rrënjët e orhidesë; po ta krahasojmë me fjalën greke ὄρχις, órchis, e cila ka kuptimin "testikul" dhe "orchid".[1] Përndryshe fjala turke vjen nga arabishtja saḥlab me të cilën ata e emërojnë bimën e orhidesë dhe pijen salep nga kjo bimë. Ngjajshmëria e rrënjëve të orhidesë me testikujt e bën salepin të konsiderohet edhe si afrodiziak.
Pija[redakto | redakto tekstin burimor]
Salepi është pije e popullore në Turqi në Lindjen e Mesme në Angli dhe në Gjermani para se të përdorej kafja dhe çaji më vonë ai ofrohej si alternativë nëpër kafene. Pluhuri i pregatitur hidhet në ujë të nxehtë i shtohet sheqer dhe aroma portokalli ose trëndafili.[2]
Edhe Romakët e vjetër përdornin rrënjët e orhidesë për të bërë pije të cilat ata i quanin satyrion dhe priapiscus. Sipas emrave që u dhanë këto pije konsideroheshin afrodiziak të fuqishëm.[3]
Përgatitja[redakto | redakto tekstin burimor]
Salepi perdoret edhe si pije
Lidhje të jashtme[redakto | redakto tekstin burimor]
- from Botanical.com
- Salon.com article on Salep icecream
- Information and recipe on Salep drink, Egyptian style
- OrkideTR Salep as a commercial product, salep obtaining species in Turkey, Orchis species in danger, Salep diggers, Culturel drink Salep, Ottoman to 20th Century: Salep, How to prepare, Why orchis species in danger, amounts of destruction of orchis species on account of Salep
- Salep in the UK The sole producer of orchid free, instant, salep in the UK
Shënime[redakto | redakto tekstin burimor]
- ^ One of the orchid species used to make salep in antiquity was known as cynos orchis "dog's testicle." See Herbarius 15
- ^ Alan Davidson: Oxford Companion to Food, 1st ed.. Oxford, UK: Oxford University Press 1987, ISBN 0-19-211579-0
- ^ Andrew Dalby: Food in the Ancient World: from A to Z. New York, NY: Routledge 2003, ISBN 0-415-23259-7 Theophrastus HP 9.18.13; Dioscorides MM 3.126-8; Pliny the Elder NH 26.95-8, 27.65; Galen SF 12.92-3; Herbarius 15.3.
