Sercquiais

Sercquiais
Vendase për	Sarkun
Folës amtare	3 (2022)
Familje gjuhësore	Default Sercquiais
Kodet gjuhësore
ISO 639-3	–

Sercquiais ( shqiptimi frëngjisht: [sɛʁkjɛ] ), i njohur gjithashtu si lé Sèrtchais, Sarkese ose Sark-Frëngjisht, është dialekti norman i ishullit të Kanalit, Sark ( Bejluiku i Guernsey ).

Sercquiais është një pasardhës i dialektit Jèrriais të shekullit të 16-të i përdorur nga kolonistët origjinalë, 40 familje kryesisht nga Saint Ouen, Jersey të cilët u vendosën në ishullin atëhere të pabanuar, megjithëse u ndikuan përkohësisht nga Guernésiais (dialekti i Guernsey ). Dialekti është gjithashtu i lidhur ngushtë me dialektin Auregnais ( Alderney ), tashmë të zhdukur, si dhe me normanishten kontinentale. Flitet ende nga banorët më të vjetër të ishullit dhe shumica e emrave lokalë janë në Sercquiais.

Në kohët e mëparshme, mund të ketë pasur dy nëndialekte të Sarkishtes, por sot dialekti është relativisht homogjen. Fonologjia e gjuhës ruan tipare të humbura në Jèrriais që nga shekulli i 16-të.

Sercquiais e shkruar

Shumë pak nga Sercquiais është transkriptuar dhe meqë nuk ka një formë të pranuar gjerësisht, ka marrë një sasi të caktuar stigme si rezultat. Një sundimtare e shquar e Sark, Sibyl Hathaway, e cila ishte vetë folëse, deklaroi se "nuk mund të shkruhej kurrë" dhe ky perceptim ka vazhduar në vitet e mëpaskëtajme.

Teksti më i hershëm i botuar në dialektin Sarkez i identifikuar deri më tani është Fabula e Mbjellësit ( Parabol du smeaux) nga Ungjilli i Mateut . Princi Louis Lucien Bonaparte, gjuhëtar, vizitoi Ishujt e Kanalit në shtator 1862 për të transkriptuar mostra të varieteteve të gjuhëve ishullore, të cilat ai i botoi më pas në 1863:

: (3) [...] L'chen qui sème s'n allit s'mai;
 : (4) Et tàndis qu' i s'maitt une partie d' la s'menche quitt le long du ch'mìnn et l's oesiaux du ciel vìndrint et i la màndgirent.
 : (5) Une aûtre quitt dans d's endréts roquieurs, où alle n'avait pas fort de terre; et ou l'vist ossivite, parçe que la terre où al' 'tait n'était pas ben avant.
 : (6) Mais l'solé se l'vitt et ou fut brulaie; et coumme ou n'avait pas d'rachinnes, ou s'quitt.
 : (7) Une aûtre quitt dans d's épinnes, et l's épinnes vìndrent à craitre, et l'etoupidrent.
 : (8) Une aûtre enfin quitt dans d'bouanne terre, et ou portit du fritt; quiq' grâins rèndirent chent pour un, d'aûtres sessànte, et d'aûtres trente.
 : (9) L'chen qu'a d's oureilles pour ouit qu' il ouêt. (S. Makyu. Chap. XIII. 3–9)

E tashmja

Deri në vitin 2022 ka 3 folës amtare. Gjuhëtari çek Martin Neudörfl po përpiqet të ruajë gjuhën duke i inkurajuar fëmijët dhe duke u mësuar atyre dialektin e Sarkut. Që nga viti 2019 gjuha mësohet në shkolla. 

Fonologjia

Bashkëtingëlloret Sercquiais

		Buzore	Alveolare	Post- alveolare	Qiellzore	Vellore / Nebabore
Hundore		m	n		ɲ
Shpërthyese	e pazëshme	p	t		kʲ	k
	e zëshme	b	d		ɡʲ	ɡ
Fërkuese	e pazëshme	f	s	ʃ
	e zëshme	v	z	ʒ		ʁ
Rotike			r
Anësore			l		ʎ
Përafruese	e thjeshtë				j
	buzore				ɥ	w

Zanoret gojore Parme Pasme rrethore jorrethore Të mbyllura i iː y yː u uː Të hapura-mes ɛ ɛː œ œː ɔ ɔː Të hapura a aː Diftong iə

Zanoret hundore Parme Pasme rrethore jorrethore E mbyllur-mes ẽ ẽː ø̃ ø̃ː õ õː E hapur-mes ɛ̃ ɛ̃ː E hapur ɑ̃ ɑ̃ː

Sercquiais nuk e ka fërkimin dentar të zëshëm, i cili është një karakteristikë tepër dalluese e St. Ouen në Xhersi, prej nga erdhën shumica e kolonistëve.

Sercquiais	Jèrriais	shqip	frëngjisht
lyer	liéthe	të lexosh	lire
kuoradj	couothage	guxim	courage
fere	féther	për të hekurosur	repasser ( ferrer : për të hekurosur)