Jump to content

Shkatërruesi (marinë)

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Shkatërruesi (Marinë))
USS Winston S. Churchill, një shkatërrues i klasit Arleigh Burke, me raketa të drejtuara, i Marinës së Shteteve të Bashkuara.

Në terminologjinë detare, një shkatërrues është një anije luftarake e shpejtë, e manovrueshme dhe me qëndrueshmëri të lartë, e destinuar për të shoqëruar anije më të mëdha në një flotë, kolonë ose grup beteje dhe për t'i mbrojtur ato kundër sulmuesve të fuqishëm me rreze të shkurtër. Ato u zhvilluan fillimisht në 1885 nga Fernando Villaamil për Marinën Spanjolle si një mbrojtje kundër anijeve siluruese, dhe në kohën e Luftës Ruso-Japoneze në 1904, këta "shkatërrues të anijeve siluruese" (TBD) ishin "të mëdhenj, të shpejtë dhe të fuqishëm. silurorët e armatosur të krijuara për të shkatërruar silurorët e tjerë". Edhe pse termi "shkatërrues" ishte përdorur në mënyrë të ndërsjellë me "TBD" dhe "shkatërrues torpedo boat" nga marina që nga viti 1892, termi "shkatërrues i anijeve me silur" ishte shkurtuar përgjithësisht në thjesht "shkatërrues" nga pothuajse të gjitha marinat nga Lufta e Parë Botërore. .

Para Luftës së Dytë Botërore, shkatërruesit ishin anije të lehta me pak qëndrueshmëri për operacionet e oqeanit të pambikëqyrur; zakonisht, një numër shkatërruesish dhe një tender i vetëm shkatërrues funksiononin së bashku. Pas luftës, ardhja e raketave të drejtuara i lejoi shkatërruesit të merrnin rolet luftarake sipërfaqësore të mbushura më parë nga luftanijet dhe kryqëzorët. Kjo rezultoi në shkatërrues më të mëdhenj dhe më të fuqishëm me raketa të drejtuara, më të aftë për operim të pavarur.

Në fillim të shekullit të 21-të, shkatërruesit janë standardi global për anijet luftarake sipërfaqësore, me vetëm dy kombe (Shtetet e Bashkuara dhe Rusia) që operojnë zyrtarisht kryqëzuesit më të rëndë, pa mbetur asnjë anije luftarake apo anije luftarake e vërtetë. Shkatërruesit modernë të raketave të drejtuara janë ekuivalent në tonazh, por janë jashtëzakonisht superiorë në fuqi zjarri ndaj kryqëzuesve të epokës së Luftës së Dytë Botërore dhe janë të aftë të mbajnë raketa lundrimi me majë bërthamore. Me një gjatësi prej 160 metrash, një zhvendosje prej 9.200 tonësh dhe me një armatim prej më shumë se 90 raketash, shkatërruesit e raketave të drejtuara si klasa Arleigh Burke janë në fakt më të mëdhenj dhe më të armatosur se shumica e anijeve të mëparshme të klasifikuara si kryqëzorë me raketa të drejtuara. Shkatërruesi kinez Type 055 është përshkruar si një kryqëzor në disa raporte të marinës amerikane për shkak të madhësisë dhe armatimit të tij.

Disa marina të NATO-s, si ato kanadeze, franceze, spanjolle, holandeze dhe gjermane, përdorin termin "fregatë" për shkatërruesit e tyre, gjë që çon në një farë konfuzioni.

Pas Luftës së Dytë Botërore, shkatërruesit u rritën në madhësi. Shkatërruesit amerikanë të klasit Allen M. Sumner kishin një zhvendosje prej 2.200 tonësh, ndërsa klasa Arleigh Burke ka një zhvendosje deri në 9.600 tonë, duke u rritur në madhësi pothuajse 340%.