Theresa Malkiel
Biografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Theresa Serber Malkiel (1 maj 1874 - 17 nëntor 1949) ishte një aktiviste amerikane e të drejtave të punëtorëve, sufragiste dhe edukatore. Ajo ishte gruaja e parë që u ngrit nga puna në fabrikë në udhëheqjen e Partisë Socialiste. Romani i saj i vitit 1910, Ditari i një sulmuesi me këmishë, vlerësohet se ka ndihmuar në reformimin e ligjeve të punës në shtetin e Nju Jorkut. Si kryetare e Komitetit Kombëtar të Gruas të Partisë Socialiste të Amerikës (SPA), ajo krijoi një Ditë Kombëtare vjetore të Gruas, e cila ishte pararendëse e Ditës Ndërkombëtare të Gruas. Në vitin 1911, ndërsa ishte në një turne fjalimi në Jugun Amerikan, ajo tërhoqi vëmendjen për problemin e supremacizmit të bardhë brenda partisë. Ajo i kaloi vitet e saj të mëvonshme duke promovuar arsimimin e të rriturve për gratë punëtorë.
Jeta e Hershme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Theresa Serber u lind në Bar, Podolia Governorate, Perandoria Ruse (Tari i sotëm, Vinnytsia Oblast, Ukrainë) më 1 maj 1874, një nga shtatë motrat.[1] Serber dhe familja e saj ishin hebrenj dhe të persekutuar në Rusi,[2] kështu që ata emigruan në Shtetet e Bashkuara, duke u vendosur në anën e poshtme lindore të Nju Jorkut në 1891, dhe Tereza shtatëmbëdhjetë vjeçare shkoi të punonte si manteliere në një fabrikë të veshjeve. [2] [3]
Puna Aktiviste
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Menjëherë pas mbërritjes së saj në Nju Jork, ajo u bashkua me Klubin e Punëtorëve Rus. Në vitin 1892 ajo organizoi Unionin e "Infant Cloakmaker's" të Nju Jorkut, një grup me gra kryesisht hebreje dhe u bë presidentja e parë e saj.[4] Gjatë viteve të ardhshme ajo përfaqësoi sindikatat e saj në "Knights of Labor", Federatën Qendrore të Punës dhe "United Hebrew Trades". Ekspozimi i saj ndaj radikalizmit të dy grupeve të fundit përforcoi besimet e saj socialiste dhe në 1893 ajo u bashkua me Partinë Socialiste të Punës (SLP). Ajo ishte një anëtare aktive e SLP-së për gjashtë vjet, duke përfaqësuar sindikatat e saj në konventën e parë të Aleancës Socialiste të Tregtisë dhe Punës.[5]
Në vitin 1899 ajo u largua nga SLP dhe u bashkua me Partinë Socialiste të Amerikës (SPA). Malkiel besonte se vetëm socializmi mund të çlironte gratë, dhe se socializmi, nga ana tjetër, nuk mund të mbijetonte pa pjesëmarrjen e plotë të grave. Teorikisht, Partia Socialiste ishte e përkushtuar për të drejta të barabarta për burrat dhe gratë, por në praktikë, partia nuk bëri asnjë përpjekje për të kontaktuar në mënyrë specifike gratë punonjëse dhe tregoi pak interes për shqetësimet e tyre. Malkiel arriti në përfundimin se gratë socialiste do të duhej të luftonin betejën e tyre paralele për barazi.[6] Eseja e saj e vitit 1909, "Ku qëndrojmë për çështjen e gruas?" shpreh zhgënjimin e saj për këtë gjendje:
"Sepse punëtorja e sotme e gjen veten mes dy zjarreve – nga njëra anë, ajo përballet me klasën kapitaliste, armikun e saj më të hidhur; ajo parashikon një rrezik të gjerë në emancipimin e saj dhe me gjithë aftësinë e fuqisë së saj parash përpiqet t'i rezistojë ardhjes së saj përfundimtare në botën e qytetëruar. Në ankthin e saj, punëtoreja kthehet nga vëllezërit e saj me shpresën për të gjetur një mbështetje të fortë në mesin e tyre, por ajo është e dënuar të zhgënjehet, sepse ata e dekurajojnë veprimtarinë e saj dhe janë krejtësisht të pangopur ndaj rezultatit të luftës së saj".[7]
Në vitin 1905, Malkiel organizoi Shoqërinë Progresive të Grave të Yonkers, e cila u bë një degë e Shoqërisë Socialiste të Grave të Nju Jorkut. Megjithëse partia socialiste ishte zyrtarisht kundër separatizmit, Malkiel besonte se një organizatë e grave ishte e nevojshme për të tërhequr gratë në parti dhe si një terren praktik për gratë aktiviste. Gratë ishin të lodhura nga pozitat e tyre të kufizuara në parti si "pjekëse zyrtare ëmbëlsirash dhe mbledhëse parash", tha ajo.[8] Ndërkohë, ajo shkroi fletëpalosje propagandistike socialiste dhe botoi artikuj të shumtë mbi socializmin dhe çështjen e gruas në revista si "Progressive Woman", "Machinists' Monthly" dhe "International Socialist Review". Ajo gjithashtu kontribuoi në "New York Call", një revistë socialiste që ajo bashkëthemeloi me bashkëshortin e saj.[9]
Komiteti Kombëtar i Gruas
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Malkiel u zgjodh në Komitetin Kombëtar të Gruas të Partisë Socialiste në vitin 1909. Ajo shërbeu si delegate në disa kongrese, bëri fushatë, shkroi pamflete dhe, si Rose Pastor Stokes, ndihmoi në rritjen e ndërgjegjësimit për shqetësimet e grave emigrante. Ajo krijoi klube për të votuar të dizajnuara për të tërhequr gratë që punojnë dhe për t'i sjellë ato në parti.[10] Ajo gjithashtu krijoi Ditën Kombëtare vjetore të Gruas, duke filluar më 28 shkurt 1909, e cila u respektua nga disa parti socialiste evropiane, si dhe SPA.[[11] Dita e Gruas ishte pararendëse e Ditës Ndërkombëtare të Gruas e cila festohet çdo vit më 8 Mars.[12]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ https://www.familysearch.org/ark:/61903/1:1:MSKB-JQ2.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh|title=(Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b https://www.washingtonpost.com/history/2022/03/08/international-womens-day-theresa-malkiel/.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh|title=(Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ . Miller (1978), p. 190.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh|title=(Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ . Miller (1978). fq. 191.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh|title=(Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ . Miller (1978). fq. 192-193.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh|title=(Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Miller (1978). fq. 192–3, 197–8, 204.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Miller (1978). fq. 192–3, 197–8, 204.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Miller (1978). fq. 194.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ https://jwa.org/encyclopedia/article/malkiel-theresa-serber.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh|title=(Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ https://jwa.org/encyclopedia/article/malkiel-theresa-serber.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh|title=(Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Miller ((1978),). fq. 195, 197.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh|title=(Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!); Shiko vlerat e datave në:|year=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Pikësim shtesë (lidhja) - ^ https://www.un.org/events/women/iwd/2008/history.shtml.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh|title=(Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)