Tiramisu me djathë maskarpone
 | |
| Pjata | Ëmbëlsirë |
|---|---|
| Vendi i origjinës | Italia |
| Rajoni ose shteti | |
| Temperatura e servirjes | E ftohtë |
| Përbërësit kryesorë | Savoiardi, egg yolks, maskarpone, kakao, kafe |
Tiramisu (Italisht: tiramisù) është një ëmbëlsirë italiane e bërë nga pasta ladyfinger (savoiardi) e zhytur në kafe, e shtresuar me një përzierje të rrahur vezësh, sheqer dhe maskarpone dhe e aromatizuar me kakao. Receta është përshtatur në shumë lloje ëmbëlsirash dhe ëmbëlsirash të tjera.[1][2] Origjina e tij është e diskutueshme midis rajoneve italiane të Venetos dhe Friuli-Venecia Xhulia. Emri vjen nga italishtja tirami su (shqip. 'më marr' ose 'më gëzon').[3]
Variantet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Forma origjinale e kekut është e rrumbullakët, edhe pse forma e biskotave lejon përdorimin e një tepsi drejtkëndëshe ose katrore. Megjithatë, shpesh montohet në gota të rrumbullakëta, të cilat tregojnë shtresa ose piramida të ndryshme. Versionet moderne mund të kenë shtimin e kremit të rrahur ose të bardhëve të vezëve të rrahura, ose të dyja, të kombinuara me mascarpone. Kjo e bën pjatën më të lehtë, të trashë dhe të shkumëzuar. Ndër ndryshimet më të zakonshme alkoolike përfshin shtimin e verës Marsala. Torta zakonisht hahet e ftohtë.[4]
Një variacion tjetër përfshin përgatitjen e kremit me vezë të ngrohura për ta sterilizuar, por jo aq shumë sa të përzihen vezët. Me kalimin e kohës, duke zëvendësuar disa nga përbërësit, kryesisht kafenë, u shfaqën variante të shumta si tiramisu me çokollatë, amaretto, manaferra, limon, luleshtrydhe, ananas, kos, banane, mjedër dhe kokos.
Ekzistojnë variacione të shumta të tiramisusë. Disa kuzhinierë përdorin ëmbëlsira të tjera ose bukë të ëmbël, të thartë, si panetone, në vend të ladyfingers (savoiardi).[5] Bukëpjekësit që jetojnë në rajone të ndryshme italiane shpesh debatojnë për përdorimin dhe cilësitë strukturore të përdorimit të llojeve të tjera të biskotave, të tilla si pavesini për shembull, në recetë.[6] Përdoren edhe përzierje të tjera djathi, disa që përmbajnë vezë të papërpunuara dhe të tjera që nuk përmbajnë fare vezë. Vera Marsala mund t'i shtohet recetës, por pijet e tjera shpesh zëvendësohen për të si në kafe ashtu edhe në përzierjen e djathit, duke përfshirë rumin e errët, Madeira, port, brandy, Malibu ose krem irlandez dhe veçanërisht likeret me shije kafeje si Tia Maria dhe Kahlúa.[7] Likerët Amaretto, të tilla si Disaronno, përdoren gjithashtu shpesh për të përmirësuar shijen e tiramisu.
Tiramisu është i ngjashëm me ëmbëlsirat e tjera, veçanërisht me Charlotte, në disa versione të përbërë nga një krem bavarez i rrethuar nga një kurorë me ladyfinger dhe i mbuluar nga një krem i ëmbël; torta e Torinos (dolce Torino), e përbërë nga ladyfinger të njomur në rosolio dhe alchermes me një lyerje të bërë me gjalpë, të verdha veze, sheqer, qumësht dhe çokollatë të zezë; dhe lombarda bavareze, e cila është një përbërje e ngjashme e gishtave të zonja dhe të verdhat e vezëve (edhe pse të gatuara). Në bavarese, përdoret gjithashtu gjalpi dhe rosolio (ose alkerma), por jo kremi maskarpone ose kafeja.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Classic Tiramisu" (në anglisht). La Cucina Italiana. Marrë më 18 qershor 2024.
- ^ "Tiramisu Bread Puddings". bhg.com (në anglisht). Meredith Corporation. Arkivuar nga origjinali më 2 nëntor 2013. Marrë më 31 tetor 2013.
- ^ Wilbur, T. (2006). Top Secret Restaurant Recipes 2 (në anglisht). Penguin Publishing Group. fq. 234. ISBN 978-1-101-04213-7. Arkivuar nga origjinali më 1 gusht 2023. Marrë më 12 dhjetor 2015.
- ^ Greenspan, Dorie (14 qershor 2016). "The way to make a tiramisu even more unforgettable". The Washington Post (në anglishte amerikane). ISSN 0190-8286. Arkivuar nga origjinali më 8 nëntor 2020. Marrë më 4 gusht 2022.
- ^ Larousse Gastronomique, New York: Clarkson Potter Publishers, 2001, pp. 1214.
- ^ "Tiramisù: pavesini vs savoiardi, chi vince?". Agrodolce (në italisht). 14 tetor 2016. Arkivuar nga origjinali më 29 shtator 2018. Marrë më 14 maj 2020.
- ^ Cloake, Felicity (13 mars 2014). "How to make the perfect tiramisu". The Guardian (në anglishte britanike). ISSN 0261-3077. Arkivuar nga origjinali më 5 korrik 2019. Marrë më 6 gusht 2019.