Triestia
Triestë | |
|---|---|
 Panorama e qytetit | |
 | |
| Popullsia | |
• Total | (2.019) 203 232 |
| Emërtimi i banorëve | Triestini |
| Faqja zyrtare | www.comune.trieste.it |
Triesta (sllovenisht: Trst) është një qytet dhe port detar në Italinë veri-lindore. Triesta ndodhet në fund të një rripi të ngushtë toke që shtrihet midis detit Adriatik dhe kufirit të Italisë me Slloveninë, e cila shtrihet pothuajse menjëher ne jug dhe ne lindje të qyteti. Për shkak të vendndodhjes në skajin e Gjirit të Triestes ku kryqëzohen kulturat gjermanike, latine dhe sllave, gjatë gjithë historisë Trieste ka qenë e ndikuar nga këto kultura. Në 2009 Trieste kishte një popullsi prej rreth 205.000 banorë dhe është kryeqytet i rajonit autonom Friuli-Venezia Giulia dhe krahinës Trieste.
Triestë ishte një nga pjesët më të vjetra të monarkisë Habsburg nga 1382 deri 1918. Në shekullin e 19 ishte e porti më i rëndësishëm i një prej Fuqive të Mëdha të Evropës. Si një port i begatë në rajonin e Mesdheut, Trieste u bë qyteti i katërt më i madh i perandorisë austro-hungareze (pas Vjenës, Budapestit, dhe Pragës). Në periudhën e fundit të Perandorisë Austro-hungareze, ajo u shfaq si një qendër e rëndësishme në letërsi dhe muzikë. Megjithatë, rënia e Perandorisë austro-hungareze dhe bashkimi i Triestes me Italinë pas Luftës së Parë Botërore çoi në uljen rëndësisë së saj kulturore dhe tregtare. Edhe pse gëzoi një rigjallërim ekonomik gjatë viteve 30-të, pas Luftës së Dytë Botërore pësoi rënie për shkak të ndryshimeve të kufirit dhe gjatë gjithë Luftës së Ftohtë, Trieste ishte një qytet periferik i Evropës perëndimore. Sot, qyteti është në një nga rajonet më të pasura të Italisë, dhe ka qenë një qendër e madhe për anijet, nëpërmjet portit të saj (Porti i Triestes), ndërtimit të anijeve dhe shërbimeve financiare.
Origjinali para-romak
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Emri i qytetit Tergeste rrjedh nga fjalët Venetic Tërg-(tregut) dhe est-(vend) është e lidhur etimologjikisht me TORG skandinav. Kisha e vjetër sllave, sllovene dhe Serbo-Kroate do të thotë "treg" dhe Mesto / mjesto dotë të thotë "vend", rumune, Tirgu TREG shqiptar fjalë, të gjithë kuptimin e "tregut". Autorët romak transliteruar edhe emrin si Tergestum. Emrat moderne të qytetit përfshijnë: italisht, sllovene, gjermane, hungareze, kroate, serbe dhe greke, Tergeste.
Gjeografi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ndërtuar kryesisht në një kodër që bëhet një mal, territor urban Triestes është i vendosur në këmbët e një rrëpirë e madhërishme që vjen poshtë menjëherë nga Plateau Kras drejt detit. Lartësitë KRAS, në afërsi të qytetit, të arrijnë një lartësi prej 458 metra mbi nivelin e detit.
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Informata për turistë (italisht, pdf) Arkivuar 20 prill 2012 tek Wayback Machine