Çallma
Çallma është një lloj mbulesë koke e bazuar në mbështjellje pëlhure. Me shumë variacione, ajo vishet si veshje e zakonshme e kokës nga njerëz të kulturave të ndryshme. Komunitete me tradita të spikatura të veshjes së çallmave mund të gjenden në Ballkan, nënkontinentin Indian, Azinë Juglindore, Gadishullin Arabik, Lindjen e Mesme, Kaukaz, Azinë Qendrore, Afrikën e Veriut, Afrikën Perëndimore, Afrikën Lindore dhe në mesin e disa popujve turkik në Rusi si dhe jehudët Ashkenazi.
Çallmat bashkëkohore vijnë në shumë forma, madhësi dhe ngjyra. Përdoruesit e çallmës në Afrikën e Veriut, Bririn e Afrikës, Lindjen e Mesme, Azinë Qendrore, Azinë Jugore dhe Filipinet (Sulu) zakonisht e mbështjellin atë përsëri për çdo veshje, duke përdorur rripa të gjata pëlhure. Rroba është zakonisht nën pesë metra e gjatë. Disa turbanë të përpunuar të Azisë Jugore gjithashtu mund të formohen përgjithmonë dhe të qepen në një themel. Çallmat mund të jenë shumë të mëdha ose mjaft modeste në varësi të rajonit, kulturës dhe fesë.
Tradicionalisht, çallma ka qenë emri i një lloji të veshjes së kokës që vishej nga gratë në vendet perëndimore. Mbajtja e çallmave të tilla nga gratë në shoqëritë perëndimore është më pak e zakonshme sesa ishte më parë në shekullin e 20-të. Zakonisht ato qepen në bazament, në mënyrë që të mund të vishen ose hiqen lehtësisht.
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Origjina e çallmave është e paqartë. Disa nga qytetërimet e lashta si ato të Indisë së Lashtë, Mesopotamisë, Sumerëve dhe Babilonasve, me sa duket përdornin çallma.[1][2][3][4] Një stil çallme i quajtur phakeolis vazhdoi të vishej në atë rajon nga ushtarët e ushtrisë bizantine në periudhën 400-600,[5] si dhe nga civilët bizantinë siç përshkruhen në afresket greke të shekullit të 10-të në provincën e Kapadokisë në Turqinë e sotshme,[6] ku mbahej ende nga pasardhësit e tyre greqishtfolës në fillim të shekullit të 20-të. Profeti islam, Muhamedi, i cili jetoi 570–632, në një minber mbante një çallmë të zezë, me dy skajet e tij të varura midis teheve të shpatullave.[7] Stili i çallmës që ai prezantoi ishte një kapak me një leckë të lidhur rreth tij; kjo veshje e kokës njihet si Imamet dhe është imituar nga mbretërit dhe dijetarët myslymanë gjatë historisë. Klerikët shiitë sot veshin çallma të bardha, përveç nëse janë pasardhës të profetit Muhamed ose Sejid, në këtë rast ata mbajnë një çallmë të zezë. Shumë burra myslimanë zgjedhin të veshin të gjelbër, sepse ajo përfaqëson parajsën, veçanërisht në mesin e ndjekësve të sufizmit. Në pjesë të Afrikës Veriore, ku e kaltërta është e zakonshme, hija e një çallmë mund të nënkuptojë fisin e mbajtësit.[8]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Ethnic Dress in the United States: A Cultural Encyclopedia, page 293, Annette Lynch, Mitchell D. Strauss, Rowman & Littlefield
- ^ India: The Ancient Past: A History of the Indian Subcontinent from C. 7000 BCE to CE 1200, page 58, Burjor Avari, Routledge
- ^ "P. Ovidius Naso, Metamorphoses, Book 11, line 146". www.perseus.tufts.edu (në anglisht). Marrë më 21 janar 2017.
- ^ Goldman, Norma; Nyenhuis, Jacob E. (1 janar 1982). Latin Via Ovid: A First Course (në anglisht). Wayne State University Press. ISBN 0814317324. Marrë më 21 janar 2017.
- ^ D'Amato, Raffaele (10 gusht 2005). Roman Military Clothing (3): AD 400–640 (në anglisht). Bloomsbury USA. ISBN 9781841768434. Marrë më 21 janar 2017.[lidhje e vdekur]
- ^ Condra, Jill (1 janar 2008). The Greenwood Encyclopedia of Clothing Through World History: 1801 to the present (në anglisht). Greenwood Publishing Group. ISBN 9780313336652. Marrë më 21 janar 2017.
- ^ "The clothing of the Prophet (blessings and peace of Allah be upon him)" (në anglisht). islamqa.info.
- ^ Hughes, Thomas Patrick. A Dictionary of Islam: Being a Cyclopedia of the Doctrines, Rites, Ceremonies and Customs Together with the Technical and Theological Terms of the Muhammadan Religion. WH Allen & Company, 1895.