Abade

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Abadeh është një qytet në Fars, 270 kilometra në veri të Shiraz, 200 kilometra në jug të Isfahan, 190 kilometra në jugperëndim të Yazd dhe 528 kilometra në juglindje të Shahrekord. Eshtë 6.052 kilometra katrorë dhe ze rreth 11 përqind e zonës totale të provincës.

Qyteti Abadeh, duke përfshirë edhe qytetin qendror të Abadeh, ka rreth 20 fshatra.

Klima[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Klimatike lokale karakterizohet nga reshjet dhe shiu. Reshje mesatare vjetore variojne prej 120mm- deri ne 200mm në vit Dimri eshte i ftohte kurse vera e fresket.

Gjuha dhe besimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Të gjithë banorët e qytetit përreth Abadeh], para se të dominonin arabet, i perkisnin fese zoroastrike. Ka rraca te ndryshme si: turke, arabe, iraniane, perse etj. Më shumë se 35 për qind e popullsisë së qytetit janë emigrantë.

Flora dhe Fauna[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Bimesia karakterizohet nga stepat ose zonat gjysme shkretinore. Dallohet per bimët farmaceutike dhe fushat pjellore e te lageshta. Nuk ka shume kafshe te egra, por mund te themi qe dallohet per lepujt e shumte.

Miniera[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Minierat kryesore në kete qytet janë :

Miniera Suva në rrethinat Abadeh dhe miniera Cobalt 9 kilometra larg Abadeh.

Zejtaria[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Cilesohet si nje vend me punime mjaft te larmishme por dallohet kryesisht per gdhendjen e drurit, perpunimin e mermerit, ndertimin e pallateve prej mermeri etj. Nje nga artistet me te mire eshte Prof. Ahmed Emami.

Vendet historike dhe turistike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. - Kalaja Gbry mbi një mal të njëjtin emër në afërsi të malit Khaju Sassanid.
  2. - Varri Khajeh Kashh mbi malin Khaju Safavid.
  3. - Khrfkhanh Abadeh.
  4. - Tymchh Masudi.
  5. - Kodra e vjetër Bagher Abad.
  6. - Kalaja Rahmat Abad qe i perket epokës parahistorike
  7. - Kalaja e Svrmq (Qajar)
  8. - Hoteli i madh Shvrjstan (Safavid)
  9. - Kalaja e Ayzdkhvast Sassanid
  10. - Varri i poetit Badhay Mhmdyh Abadeh

Pronat Kulturore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shkolla e pare u krijua nga Adib Abaz, Haji Mohammad Hashim Khan dhe Mullah Haji Ahmad, ku pedagogu i pare ishte Abazi.

Mirza Huseinit Ashraf u mesonte gjuhen persiane kurse ne vitin 1287 Mohammad Baqer, Abadeh Isfahan dhe Mullah Abdullah Haj kishin rolin e predikuesit.

Shkolla pati humbje te medha dhe taksa te larta dhe nuk ishin ne gjendje te paguanin koston e të ardhurave të qëndrimit te nxenesve ne kete shkolle. B Ali Asghar nje predikues i suksesshëm i Departamentit të Arsimit ra dakord për sigurimin e fondeve të nevojshme për të krijuar një shkollë publike. Kështu, në 1294 u hap shkolla e mesme 4 vjecare.

Me pas u hap zyra e kulturës Abadeh, qe merrej me menaxhim, ne vitin 1315.

Timcheh Sarafyan[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ky eshte nje qytet i vjeter tregtar i krijuar 120 vjet me pare, ku ana e djathte ishte per burra ndersa e majta per grate. U ndërtua nga Haj Mohammad Khan, nje godinë e ndërtuar me dy kate dhe disa dhoma qe sherbenin per biznes.

Ngjarjet më të rëndësishme historike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. Divizioni Afgan
  2. Lufta e Lotfali Khan me Agha Mohammad Khan Qajar brenda qytetit te Abadeh
  3. Rebelimi i Heydar kundër Qajar Mirza Agha Mohammad Ismail Khan bir
  4. Lufta e Baba Khan me Hossein Ali Mirza pranë qytetit
  5. Lufta në 1297-en

Figurat Kulturore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Poetët:

  • Fereydoon (poet patrik)
  • Zia (poet i periudhës Safavid)
  • Sqyma Badhay (poet i periudhës Safavid)
  • Muhamed Taghi Rasa (poet)
  • Abdul Bahmani (poet)
  • Muhamed Baqer Myrzanya (poet)
  • Khzrayy (poet bashkëkohor)
  • Haj Minoo madhe (poet)
  • Ching Kyanafraz (botues, shkrimtar dhe studiues)

Artistët :

  • Profesor Hossein
  • Ahmed Emamian
  • Snyyha

Kaligrafet:

  • Haj Abdullah Badhay, ose i quajtur Hyseini i Madh
  • Adib Reza Zadeh

Muzikantët:

  • Profesor Habib Zolfonun
  • Profesor Mahmud Xhalal Vastad Zolfonun