Jump to content

Ahmed Xhevdet Pasha

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Ahmet Xhevdet Pasha)
Ahmed Xhevdet Pasha
Personal
Lindur22 mars 1822
Vdekur25 maj 1895 (73 vjet)
Kostandinopojë, Perandoria Osmane
FejaIslam
KombësiaOsman
FëmijëAli Sedat
Fatma Alije
Emine Semiye
EmërtimiSunni
JurispodencaHanefi[1]
Puna (ët) e dukshmeMecelle, Târîh-i Cevdet
("Historia nga Xhevdet Pasha")
ProfesioniHistorian, burrë i shtetit, sociolog, ligjvënës

Ahmed Cevdet Pasha (22 mars 1822 – 25 maj 1895)[2] ka qenë një studiues, intelektual, burokrat, administrator dhe historian osman, i cili qe një figurë e shquar në reformat e Tanzimatit të Perandorisë Osmane. Ai ishte kreu i komisionit të Mexhelesë që kodifikoi ligjin islam për herë të parë në përgjigje të perëndimizimit të ligjit.[3] Ai shpesh konsiderohet si një pionier në kodifikimin e një të drejte civile të bazuar në sistemin ligjor evropian. Mexheleja mbeti e paprekur në disa shtete moderne arabe në fillim dhe në mes të shekullit të 20-të.[4] Krahas turqishtes, zotëronte arabisht, persisht, frëngjisht dhe bullgarisht. Ai shkroi libra të shumtë mbi historinë, ligjin, gramatikën, gjuhësinë, logjikën dhe astronominë.[5]

Për disa vite të mira qe eprori i Pashko Vasës, kur ky qe në fillimet e karrierës së vet në administratën osmane.

Ahmed Xevdet Pasha lindi në vitin 1822 në LofçaBullgarisë Osmane. Ai vinte nga familja e shquar e Yularkiranoglu që i kishte shërbyer shtetit dhe besimit si zyrtarë ushtarakë, administrativë dhe fetarë.[6] Ishte dëshira e gjyshit të tij, Haxhi Ali Efendiut, që Ahmedi të ndiqte një karrierë në radhët fetare, ilmije. Ahmed ishte emri i tij origjinal; emri "Cevdet" (Xhevdet) iu dha nga mësuesi i tij Süleyman Fehim Efendi në vitin 1843.[7]

Ahmed Xhevdet filloi shkollimin në moshë shumë të hershme. Ai filloi me studimin e gramatikës arabe nga Hafız Ömer Efendi, i cili ishte muftiu i Loveç në atë kohë. Me përparimin e tij të shpejtë të demonstruar, Ahmedi u njoh shpejt me shkencat islame. Në vitin 1836, ai filloi të lexonte me Haxhi Eshref Efendiun, zëvendësgjyqtarin e Loveç, i cili kishte një djalë në moshën e Ahmed Xhevdetit.[6] Këta dy djem, të cilët të dy quheshin Ahmed, u bënë të famshëm si Ahmet Xhevdet Pasha dhe Ahmed Midhat Pasha. Deri më tani, arsimi i tij fillor kishte ndjekur modelin tradicional musliman osman, duke u marrë përmes studimeve joformale me ulematë vendas.[6]

Në vitin 1839, pasi mbaroi shkollën fillore në Lofçë, arsimimi i Ahmedit mori një kthesë më të avancuar. Ai u transferua në Kostandinopojë (tani Stamboll), studioi teologji, matematikë, gjeologji dhe astronomi. Ai mësoi letërsinë arabe në disa medrese dhe mori një diplomë, ixhazet, e cila e kualifikoi për të shërbyer në një pozitë në Ilmije.[7][2] Ahmedi gjithashtu studioi persisht nën Mehmed Murad Efendi (vdiq më 1848) dhe Süleyman Fehim Efendi, duke studiuar divanet e Orfi Shirazit dhe Showkatit (vdiq më 1695/6).[7] Në vitin 1844, Ahmedit iu dha leja për të mësuar Mesnevin e Rumit.[7] Pas vdekjes së mësuesit të tij Süleyman Fehim Efendi më 1845, Ahmedi përfundoi një komentim turk për divanin persian të Saib Tabrizit.[7]

Ahmedi gjithashtu studioi shkencat matematikore në Shkollën Perandorake të Inxhinierisë Ushtarake (Hendesehâne).[6] Përveç kësaj, ai zhvilloi një interes në shkencën e historisë si një studim i përvojës njerëzore me anë të vlerësimit kritik të burimeve.[2] Ai madje vazhdoi t'i plotësonte interesat e tij me studime të së drejtës islame, franceze dhe ndërkombëtare, para moshës 30-vjeçare.[2]

  • Özgüdenli, Osman G. (2008). "Jevdet Pasha" (në anglisht). fq. 639–640.
  1. ^ Kızılkaya, Necmettin. "An Outline of the Historical Evolution of Qawā ‘id Literature in Islamic Law." American Journal of Islamic Social Sciences 28, no. 1 (2011): 76-105.
  2. ^ a b c d Shaw, Stanford Jay, and Ezel Kural Shaw. "The Era of Modern Reform: The Tanzimat, 1839-1876." History of the Ottoman Empire and Modern Turkey ... Vol. 2. Cambridge: Cambridge UP, 1977. 64–66. Print.
  3. ^ Donohue, John J., and John L. Esposito. Foreword. Islam in Transition: Muslim Perspectives. New York: Oxford UP, 2007. N. pag. <http://www.isam.org.tr/documents/_dosyalar/_pdfler/islam_arastirmalari_dergisi/sayi19/154_156.pdf>.
  4. ^ Van Eijk, Esther (2016). Family Law in Syria, Patriarchy, Pluralism and Personal Status Law (në anglisht). I.B. Tauris. ISBN 978-1-78453-334-2.
  5. ^ Özgüdenli 2008.
  6. ^ a b c d Chambers, Richard L. "The Education of a Nineteenth-Century Ottoman Alim, Ahmed Cevdet Pasa." International Journal of Middle East Studies. 4th ed. Vol. 4. New York: Cambridge UP, 1973. 440-64. Stampa:Jstor
  7. ^ a b c d e Özgüdenli 2008, ff. 639–640.