Andrew Carnegie

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Andrew Carnegie, nga Theodore Marceau.

Andrew Carnegie (25 nëntor 1835 - 11 gusht 1919) ishte një industrialist dhe filantrop skocez-amerikan. Carnegie udhëhoqi zgjerimin e industrisë amerikane të çelikut në fund të shekullit të 19-të dhe u bë një nga amerikanët më të pasur në histori. Ai u bë një filantropist kryesor në Shtetet e Bashkuara, Britaninë e Madhe dhe Perandorinë Britanike. Gjatë 18 viteve të fundit të jetës së tij, ai dha rreth 350 milionë dollarë (afërsisht 5.5 miliardë dollarë në 2021), pothuajse 90% të pasurisë së tij, për bamirësi, fondacione dhe universitete. Artikulli i tij i vitit 1889 që shpallte "Ungjilli i Pasurisë" u bëri thirrje të pasurve të përdorin pasurinë e tyre për të përmirësuar shoqërinë, shprehu mbështetjen për taksimin progresiv dhe një taksë mbi pasurinë dhe stimuloi një valë filantropie.

Carnegie lindi në Dunfermline, Skoci dhe emigroi në Pittsburgh me prindërit e tij në vitin 1848 në moshën 12-vjeçare. Carnegie filloi punën si telegrafist dhe në vitet 1860 kishte investime në hekurudha, vagona hekurudhore, ura dhe depo nafte. Ai grumbulloi pasuri të mëtejshme si shitës obligacionesh, duke mbledhur para për ndërmarrjet amerikane në Evropë. Ai ndërtoi kompaninë Carnegie Steel të Pitsburgut, të cilën ia shiti J. P. Morgan në vitin 1901 për 303,450,000 dollarë (e barabartë me 9,883,973,400 dollarë sot); ajo formoi bazën e Korporatës së Çelikut të SHBA. Pasi shiti Carnegie Steel, ai e kaloi John D. Rockefeller si amerikani më i pasur për disa vitet e ardhshme.

Carnegie ia kushtoi pjesën e mbetur të jetës së tij filantropisë në shkallë të gjerë, me theks të veçantë në ndërtimin e bibliotekave lokale, paqen botërore, arsimin dhe kërkimin shkencor. Ai financoi Carnegie Hall në New York City, Pallatin e Paqes në Holandë, themeloi Carnegie Corporation të Nju Jorkut, Carnegie Endowment for International Peace, Carnegie Institution for Science, Carnegie Trust për Universitetet e Skocisë, Carnegie Hero Fund, Carnegie Mellon University , dhe Muzetë Carnegie të Pittsburgh, ndër të tjera.

Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]