Barazia gjinore
Barazia gjinore nënkupton barazinë e burrave, grave dhe personave me identitete të ndryshme gjinore në jetën shoqërore dhe politike.
Historiku
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kristian de Pizan, ishte nje avokat i hershëm që merrej me qështjen për barazinë gjinore. Në librin e tij të quajtur "The book of the city of Ladies" thotë se shtypja e grave është paragjykim iracional në shoqëri.[1]
Epoka e pas luftës
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Që nga Lufta e Dytë Botërore, lëvizja çlirimtare e femrave ka krijuar një lëvizje të përgjithshme drejt njohjes së të drejtave të grave. Kombet e Bashkuara dhe agjencitë e tjera ndërkombëtare kanë miratuar disa konventa që e përkrahin barazinë gjinore.[2]
Një manifestim tjetër i ndryshimit në qëndrimet shoqërore është marrja jo-automatike nga një grua mbiemrin e bashkëshortit të saj në martesë. [3]
Një çështje shumë e diskutueshme në lidhje me barazinë gjinore është roli i grave në shoqëritë e orientuara nga ana fetare. Disa të krishterë ose muslimanë besojnë në plotësimin, një pikëpamje që tregon se burrat dhe gratë kanë role të ndryshme, por plotësuese. Kjo pikëpamje mund të jetë në kundërshtim me pikëpamjet dhe qëllimet e barazisë gjinore.
Përveç kësaj, ka edhe vende jo-perëndimore me religjiozitet të ulët, ku vazhdon grindja rreth barazisë gjinore.
Kombet e Bashkuara
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Është vizioni që burrat dhe gratë duhet të trajtohen në mënyrë të barabartë në aspektet sociale, ekonomike dhe në të gjitha aspektet e tjera të shoqërisë dhe të mos diskriminohen në bazë të gjinisë së tyre. Barazia gjinore është një nga objektivat e Kombeve te Bashkuara e bazuar ne Deklaratën Universale e të Drejtave të Njeriut.
Raporti i Objektivave të Zhvillimit të Mijëvjeçarit të Kombeve të Bashkuara thotë se qëllimi i tyre është të "arrijnë barazinë gjinore dhe fuqizimin e grave."
Përpjekjet për të luftuar pabarazinë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Instituti Europian për Barazi Gjinore u hap në Vilnius, Lituani nga Bashkimi Europian në vitin 2010. Hapja e këtij instituti kishte për qëllim të përkrah barazinë gjinore dhe të luftojë diskriminimin e saj. Në vitin 2015 BE-ja publikoi Planin e Veprimit Gjinor 2016-2020.[4]
Në Britaninë e Madhe dhe shumë shtete të Evropës barazia gjinore është pjesë e kurrikules kombëtare. Me vendim të presidentit, Republika e Kazakistanit ka krijuar një Strategji për Barazinë Gjinore 2006-2016 për t'i vendosur në diagram përpjekjet e dekadës pasuese për barazi gjinore.[5] Studimet religjioze, kurrikula për përvetësimin e gjuhëve, edukimi personal, shoqëror si dhe shëndetësor i adresojnë problemet e barazisë gjinore si temë serioze për diskutim dhe analizë rreth efekteve në shoqëri.
Për të mposhtur pabarazinë gjinore Fondi Kombëtar i Shteteve të Bashkuara konstaton se, "Fuqizimi i gruas dhe barazia gjinore kërkojnë ndërhyrje strategjike në të gjitha nivelet e programimit dhe hartimit të politikave. Këto nivele përfshijnë shëndetin riprodhues, fuqizimin ekonomik, fuqizimin e edukimit dhe fuqizimin politik."[6]
Shëndetësia dhe siguria
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Konstruktet shoqërore për gjinitë shpesh herë kanë edhe efekte negative për shëndet. Organizata Botërore e Shëndetësisë përmend shembullin e ndalimit të grave për të udhëtuar të pashoqëruara jashtë shtëpisë (për të shkuar në spital), po ashtu parandalimi i grave, për ti kërkuar burrit të përdorin kondomë, nga normat kulturore i dëmtojnë shëndetin e grave.
Ekonomia dhe politika publike
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Nxitja e barazisë gjinore shihet si një inkurajim për prosperitet më të madh ekonomik. Aktiviteti ekonomik i femrave është një masë e përbashkët e barazisë gjinore në një ekonomi.Një numër gjithnjë në rritje i dokumenteve kërkimore, që funksionon për të fuqizuar ekonomikisht gratë, për të siguruar qasje në shërbimet formale financiare për trajnimin e praktikave bujqësore dhe të menaxhimit të biznesit, megjithëse kërkohet më shumë kërkime në kontekste të ndryshme për të konfirmuar efektivitetin e këtyre ndërhyrjeve.[7].
Martesa, divorci dhe ligjet dhe rregulloret e pronës
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Të drejtat e barabarta për gratë në martesë, shkurorëzim dhe pronësinë / pronësinë e tokës dhe trashëgiminë janë thelbësore për barazinë gjinore. Konventa mbi Eliminimin e të Gjitha Formave të Diskriminimit ndaj Grave (CEDAW) ka bërë thirrje për përfundimin e ligjeve diskriminuese familjare.[8]
Deri në vitet 1970, nënshtrimi ligjor i grave të martuara ishte i zakonshëm në të gjithë vendet evropiane, nëpërmjet ligjeve të martesës, duke u dhënë autoritet ligjor për të kërkuar ndihmë juridike dhe sociale për gratë e martuara. burri, si dhe përmes bareve të martesës.[9][10]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Eisler, Riane (2007). The Real Wealth of Nations: Creating a Caring Economics (në anglisht). fq. 72.
- ^ "Strong global support for gender equality among women" (në anglisht). Pew Research Center. Marrë më 2019-02-19.
- ^ "Why should women change their names on getting married?" (në anglisht). BBC. Marrë më 2019-02-19.
- ^ "The European Union's new Gender Action Plan 2016-2020: gender equality and women's empowerment in external relations" (në anglisht). ODI.org. Arkivuar nga origjinali më 15 dhjetor 2018. Marrë më 2019-02-19.
- ^ "STRATEGY FOR GENDER EQUALITY IN THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN FOR 2006 - 2016" (PDF) (në anglisht). NDI.org. Marrë më 2019-02-19.
- ^ "Engaging Men and Boys: A Brief Summary of UNFPA Experience and Lessons Learned" (në anglisht). UNFPA. Marrë më 2019-02-19.
- ^ "UNWomen - Economic Empowerment" (në anglisht). UN Women. Marrë më 2019-02-19.
- ^ "Equality in family relations: recognizing women's rights to property" (në anglisht). United Nations Human Rights. Marrë më 2019-02-19.
- ^ "NATIONAL REPORT: FRANCE" (PDF) (në anglisht). Marrë më 2019-02-19.
- ^ Galligan, Yvonne. Women and Politics in Contemporary Ireland: From the Margins to the Mainstream (në anglisht). fq. 90.