Vilnius

Vilnius
— Qytet —
Njohur si	Jeruzalemi i Lituanisë, Athina e veriut
Vendndodhja
Vilnius 54.683333°V 25.283333°L / 54.683333; 25.283333
Administrimi
Shteti	Lituania
Sipërfaqja dhe popullsia
Sipërfaqja	401 km2
Lartësia	148 m (m.n.d.)
Popullsia	560,190 banorë
•  aglomerati	850,300 banorë
Dendësia	1,391.9 banorë/km2
Të dhëna të tjera
Themelimi	1323 (përmendet për herë të parë)
Zona Kohore	UTC+2
Kodi Postal	LT-06 328
Prefiksi	+370 5
Faqja Zyrtare www.vilnius.lt

Vilnius (polonisht: Wilno) është qyteti më i madh dhe kryeqyteti i Lituanisë, me një popullsi prej 555,613 banorësh (847,954 së bashku me rrethinën e saj).

Historia

Historiani i njohur Romas Batūra ka identifikuar qytetin me Vorutan, njërën nga kështjellat e mbretit Mindaugas i cili është kurorëzuar si Mbret i Lituanisë. Hera e parë që emri i qytetit është shkruar në vitin 1323, në letrat e Mbretit të Madh Gediminas që janë dërguar qyteteve në Gjermani dhe anëtarëve të komunitetit Hebreik për të vizituar kryeqytetin Vilnius. Në vitin 1387, qyteti bie në duar të mbretit Jogaila, njëri nga pasardhësit e mbretit Gediminas.

Ekonomia

Vilnius është qendra më e madhe ekonomike në Lituani dhe njëra nga qendrat më të mëdha financiare në Shtetet Baltike. Edhe pse është vendi i vetëm 15% të numrit të popullësisë së Lituanisë, gjeneron rreth 35% GDP-ne e Lituanisë. Bazuar në këta indikatore ështe kalkuluar GDP për capita duke u bazuar në PPP, në 2005 është përafersisht $33,100, më lart se mesatarja e Bashkimit Evropian.

Vilnius ka kontribuar më shume se 4.6 bilion litas në bugjetin nacional ne 2004. Shuma perket rreth 37% të bugjetit. Kaunas, qyteti i dytë nga madhësia, ka kontribuar vëtem 1.5 bilion. Vilnius morri prapa si kthim 360 milion litas në bugjet, i cili është vetëm 7.7% të kontributit të tij.

Kultura

Në vitin 2009 Vilnius do të jetë Kryeqyteti Europian për Kulturë së bashku me Linz

Muzeu Guggenheim Hermitage në Vilnius

Muzeu Guggenheim Hermitage në Vilnius është një art muze i propozuar të ndërtohet në qytetin Vilnius, kryeqytetin e Lituanisë. Më 8 prill 2008 juria internacionale zgjedhi arkitekten nga Iraku-Britania Zaha Hadid, fituese e garës ndërkombëtare për dizajnin e muzeut. Muzeu është i planifikuar të përfundon dhe të hapet në vitin 2011.

Siq është parashikuar Muzeu Guggenheim Hermitage në Vilnius do të prezentoj ekspozita të artit medial të ri, pjesë të arkivit antologjik nga qyteti New York dhe artin Fluxus. Lëvizja artistike Fluxus ka qenë prezente ne New York gjatë vitetve 60'ta, dhe ka qenë e udhëhequr nga artisti lituan Jurgis Maciunas. Një pjesë tjetër e veqantë e ekspozitës është koleksioni i punimeve nga regjisori lituan avan-gard Jonas Mekas. Këto punime momentalisht janë prezente në Qendrën për Artet Vizuel Jonas Mekas. Koleksionet që gjenden në Muzeun Hermitage në St.Petersburg dhe Muzeun Guggenheim në New York do të shfaqen gjithashtu.

Sporti

Futboll

FK Žalgiris;

FK Riteriai.

Marrëveshje Bashkëpunimi

Vilnius ka lidhje bashkëpunimi me 14 qytete. Gjithashtu Vilnius ka marrëveshje për bashkëpunim edhe me 16 qytete tjera.

Akhisar, Turqi Aalborg, Danimarkë Budapest, Hungari Chicago, SHBA Duisburg, Gjermani Erfurt, Gjermani

Joensuu, Finlandë Kiev, Ukrainë St.Petersburg, Rusi Kraków, Poloni Madison, SHBA Oslo, Norvegji

Pavia, Itali Piraeus, Greqi Salzburg, Austri Taipei, Tajwan Warsaw, Poloni Donetsk, Ukrainë

Shiko edhe këtë

• Lituania

Lidhje të jashtme

[[ku>Vilnius]]

Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Lituanisë është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë.