Beteja e Radushës

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Beteja e Radushës
Pjesë e Lufta e vitit 2001 në Maqedoni

Stacioni i Trenit në Radushë, i shkatërruar gjatë luftimeve
Data20 Qershor – 13 Gusht 2001
Vendodhja
Pasoja

Marrëveshja e Ohrit

  • Fitorja e UÇK-së
  • UÇK-ja e pushtoi fshatin Radushë
  • UÇK-ja e shkatërroi stacionin policor të Radushës dhe postin e Ushtrisë maqedonase
Palët pjesëmarrëse
Ushtria Çlirimtare Kombëtare
Komandantët dhe udhëheqësit
Ali Ahmeti
Rafiz Aliti
Emrush Suma
Boris Trajkovski
Pande Petrovski
Vlado Buçkovski
Ljube Boshkovski
Strasho Gligorov
Risto Galevski
Aco Stojanovski
Njesitë e përfshira
Brigada 115

Njësia Speciale e Policisë "Tigrat"

Njësia Speciale e Policisë "Luanët"
Fuqia ushtarake
200 luftëtarë
(në Gusht)
70 policë dhe ushtarë (në fillim)
700 ushtarë
(në Gusht)
1 tank T-55
1 helikopter Mi-24
1 avion Su-25
Viktimat dhe humbjet
Asnjë humbje 4 policë të vrarë
12 ushtarë të plagosur
2 autoblinda të shkatërruar
1 tank T-55 i shkatërruar

Beteja e Radushës ishte një seri përleshjesh dhe pritash që filluan në mesin e korrikut 2001 dhe përfunduan me një pushtim të plotë nga Ushtria Çlirimtare Kombëtare (UÇK), e cila u përqendrua në postbllokun policor të Radushës dhe në postën kufitare të Ushtrisë Maqedonase afër fshatit Rashçe. Kjo betejë u zhvillua gjatë Marrëveshjes së Përgjithshme të Armëpushimit dhe ishte shkelja më e rëndë e traktatit me UÇK-në duke abuzuar me zonat e çmilitarizuara përreth kufirit për të avancuar. Incidentet e para filluan afër fundit të qershorit dhe u përshkallëzuan në mesin e gushtit 2001. Pavarësisht përdorimit të rëndë të bombardimeve ajrore, luftëtarët e UÇK-së arritën të shkatërrojnë postin e Ushtrisë maqedonase dhe stacionin policor, pas së cilës forcat policore maqedonase u tërhoqën në mbrojtje dytësore nga pozicionet e tyre.

Prapaskena[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Beteja ishte pjesë e konfliktit më të gjerë ndëretnik të njohur si "Kryengritja në Republikën e Maqedonisë midis UÇK-së shqiptare dhe Forcave të Sigurisë Maqedonase" të përqendruara afër kufirit me Kosovën. Pjesa më e madhe e luftimeve ndodhi në afërsi të fshatit Radushë dhe fshatrat Bojane që ruajnë rrugët për në ujësjellësin e Rashçes, i cili furnizon me ujë kryeqytetin e Shkupit. Radusha është 4,68 milje në veri të burimit të ujit dhe Bojana është 3,13 milje në perëndim. Më parë UÇK-ja kishte ndërprerë furnizimin me ujë në digën e Likovës, e cila e siguron qytetin e Kumanovës me ujë dhe rrymë, duke shkaktuar një krizë humanitare në qytet. UÇK-ja më parë kishte sulmuar drejtpërdrejt edhe stacionin policor të Rashçes gjatë armëpushimit, por forcat maqedonase nuk iu përgjigjën sulmeve.

Përdorimi i armëpushimeve të ndërmjetësuara nga NATO për të fituar terren nga vendet e mbajtura më parë nga forcat e sigurisë maqedonase ishte një taktikë e zakonshme e UÇK-së gjatë gjithë luftës, ky ishte rasti në Tetovë pas "operacionit MH" që shpërngulte militantët shqiptarë nga Tetova dhe u përdor në Radushë si më mirë, këtë e konfirmoi komandanti i UÇK-së Petrit Mehaj në bisedat e tij me Ali Ahmetin, liderin e UÇK-së. Më 26 korrik 2001 Petriti mori një mesazh nga Shtabi i UÇK-së që e udhëzonte të përdorte armëpushimin për të zgjeruar frontin dhe për të pushtuar dominuesin dhe pozicionet. Në librin e tij ai thotë: Një ditë kur Ali Ahmeti po bëhej gati për të shkuar në Prizren, i thashë: "Sot kam vendosur t'i jap fund armëpushimit. Ai buzëqeshi, tha lamtumirë dhe u ndamë nga njëri-tjetri. Me Agronin, Mahin dhe Zogun shkuan në Brodec dhe hapën zjarr me mortaja 120 mm mbi pozicionet e armikut".

Në një raport për OSBE-në, Harold Schenker deklaroi:

"OSBE-ja rrezikonte të bëhej objekt i tensioneve brenda qeverisë së krizës, veçanërisht pasi nuk kishte asnjë mandat, e lëre më fuqinë për të parandaluar apo edhe për të ndalur fitimet territoriale që kishte bërë UÇK-ja në zonën në veri të Tetovës, ishte një shkelje e qartë e armëpushimit".

Fillimi i Betejës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Përplasja e parë ndodhi më 20 qershor 2001, kur katër policë maqedonas të stacionit policor të Radushës zbuluan një kamp të UÇK-së me 40 luftëtarë shqiptarë në shkallët e malit të Zhedenit, gjatë një patrullimi në terren në kufi. Patrulla e policisë hapi zjarr duke vrarë një luftëtar të UÇK-së dhe duke plagosur një tjetër. Patrulla thirri mbështetjen ajrore e cila erdhi menjëherë dhe e shtyu UÇK-në drejt Kosovës.

Më 23 qershor, një nga ngjarjet e vetme më dramatike në konflikt ndodhi kur një tjetër patrullë kufitare policore u sulmua në një pritë të UÇK-së pranë Radushës. Patrulla policore udhëhiqej nga Aco Stojanovski, zëvendëskomandant i stacionit policor të Radushës. Luftëtarët e UÇK-së e qëlluan automjetin e policisë me raketa, duke vrarë katër policë maqedonas dhe duke hedhur makinën në ajër si dhe duke lënë njërin polic të plagosur brenda makinës. UÇK-ja tentoi t'u afrohej automjetit të policëve të vrarë. Gjashtë plumbat e komandantit Stojanovski me një kallashnikov AK-47 ndaj luftëtarëve të UÇK-së i zmbrapsi ata derisa ushtarët maqedonas nga posta kufitare e Radushës arritën dhe e zmbrapsën UÇK-në me zjarr nga një transportues i blinduar. Pas konfliktit, komandanti i policisë Stojanovski u bë kryetar i Unionit të Veteranëve të Ushtrisë dhe Policisë së Konfliktit në Maqedoni.

Pas kësaj prite u bënë thirrje për të forcuar seriozisht mbrojtjen rreth Radushës për të penguar UÇK-në të pushtonte ujësjellësin afër fshatit Rashçe, i cili do të kishte ndërprerë furnizimin me ujë në kryeqytetin e Shkupit.

Ofensiva e madhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në orët e hershme të 10 gushtit 2001, UÇK-ja nisi një ofensivë nga zona e Krivenikut në komunën e Hanit të Elezit, duke pushtuar territorin e Maqedonisë në rajonin e Radushës. Ofensiva u zhvillua gjatë periudhës së armëpushimit, vetëm disa ditë para nënshkrimit të Marrëveshjes Kornizë të Ohrit. Aksionet e para filluan në orën 20:00 të së njëjtës ditë me sulm të mortajave në stacionin policor të Radushës, që ndodhet në hyrje të fshatit. Stacioni i policisë drejtohej nga vetëm 35 policë. Forcat maqedonase iu kundërpërgjigjën zjarrit dhe shkëmbimi i zjarrit zgjati deri në orën 02:00 të natës. Më pas, UÇK-ja filloi një sulm këmbësorie, i cili u zmbraps nga policia. Gjatë sulmit një polic maqedonas u vra.

Sipas informacioneve të marra nga shërbimi inteligjent maqedonas, sulmi u krye nga më shumë se 600 luftëtarë të UÇK-së, të mbështetur nga vullnetarë nga kulturat mbrojtëse të Kosovës. Korpusi erdhi nga qyteti i Krivenikut në Kosovë dhe kaloi kufirin maqedonas për në Radushë gjatë natës. Sipas të njëjtave informacione, plani i veprimit të UÇK-së ishte neutralizimi i forcave maqedonase në sektorin e Radushës, pastaj depërtimi në jug dhe kapja e burimit të ujit të Rashçes që furnizon kryeqytetin e Shkupit me ujë të pijshëm. Ndërprerja e furnizimit me ujë do të krijonte një krizë humanitare në kryeqytet.

Ministria e Brendshme e vetme shpalli gjendjen e gatishmërisë dhe dërgoi njësitë e njësisë speciale të policisë "Tigrat" për të gërmuar dhe siguruar burimin e ujit në Rashçe. Njësitë e tjera të "Tigrave" u dërguan për të shpëtuar 35 policë maqedonas të rrethuar në stacionin e Radushës. Për shkak të mungesës së mbështetjes së artilerisë dhe numrit dërrmues të rrethimit të UÇK-së, ata gërmuan në pozicione jashtë Radushës. Ministri i Brendshëm Ljube Boshkoski dhe kryeministri Ljubço Georgievski kërkuan nga presidenti Trajkovski aktivizimin e menjëhershëm të ushtrisë për të neutralizuar pushtimin nga Kosova. Presidenti, megjithatë, i inkurajuar nga të dërguarit e NATO-s dhe BE-së, u përqendrua në arritjen e një zgjidhjeje politike që respektonte kushtet e Marrëveshjes së Armëpushimit të 5 korrikut. Ai kërkoi që policia të mos përgjigjet ndaj provokimeve për të shmangur përshkallëzimin e konfliktit. Ndërkaq, policët e rrethuar në stacionin e Radushës kanë mbetur vetëm.

Më 11 gusht, në ditën e dytë të betejës, UÇK-ja filloi sulmin më të rëndë kundër forcave maqedonase në rajonin e Shkupit. Një kolonë prej 200 luftëtarëve shqiptarë sulmoi postën kufitare të Radushës me mortaja, automatikë dhe snajper. Posta kufitare e ushtrisë së Radushës, e vendosur në mes të fshatrave Kuçkovë dhe Radushë, drejtohej nga 25 ushtarë maqedonas me mortaja, automatikë, një tank dhe tre transportues të blinduar. Në të njëjtën kohë, UÇK-ja kreu një sulm tjetër në stacionin policor të rrethuar në fshatin Radushë. Ushtria dhe policia maqedonase iu kundërpërgjigjën zjarrit dhe gjatë luftimeve të ashpra, UÇK-ja arriti t'i vërë zjarrin fuçive të benzinës brenda kazermës së postës kufitare të ushtrisë. Luftëtarët e UÇK-së arritën të afroheshin aq shumë saqë filluan të prisnin gardhin me tela. Policët maqedonas gjithashtu arritën të zmbrapsin të gjitha sulmet e bëra më 11 gusht. Mediat perëndimore më vonë treguan imazhe të një tanku maqedonas T-55 të kapur nga luftëtarët shqiptarë në Radushë.

Pasojat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pas nënshkrimit të armëpushimit, Radusha u zgjodh si një nga pikat e caktuara të grumbullimit për asgjësimin vullnetar të armëve të UÇK-së, ku Brigada 115 e UÇK-së, e cila mori pjesë në betejë, hodhi armët dhe kapi automjetet e saj, pasi forcat maqedonase ishin tërhequr më parë nga grumbullimi. Marrëveshja siç ishte rënë dakord me NATO-n, UÇK-ja nuk e respektoi zotimin e saj për t'u tërhequr nga linjat e mbajtura përpara armëpushimit të 5 korrikut.

Shiko gjithashtu[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referencat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gabim referencash: <ref> etiketa e përcaktuar në <referenca> ka atribut grup "" që nuk duket në tekstin paraprak.
Gabim referencash: <ref> etiketa e përcaktuar në <referenca> ka atribut grup "" që nuk duket në tekstin paraprak.

Gabim referencash: <ref> etiketa e përcaktuar në <referenca> ka atribut grup "" që nuk duket në tekstin paraprak.