Emirati i Siçilisë
Emirati i Siçilisë إمارة صقلية (Arabisht)
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 831–1091 | |||||||||
 Italia në vitin 1000. Emirati i Siçilisë është i ngjyrosur në jeshile të hapur. | |||||||||
| Gjendja |
| ||||||||
| Kryeqyteti | Balarm (Palermo) | ||||||||
| Gjuhët e zakonshme | Arabishtja siciliane, greqishtja bizantine, Gjuhët berbere, judeo-arabe | ||||||||
| Besimi | Islam (zyrtar) Krishterimi Kalqedonas Judaizmi[1] | ||||||||
| Qeveria | |||||||||
| Lloji i qeverisjes | Monarki | ||||||||
| Epoka historike | Mesjeta | ||||||||
• Themeluar | 831 | ||||||||
• Shpërbërë | 1091 | ||||||||
| Ekonomia | |||||||||
| Monedha | Tarì, dirham | ||||||||
| Të dhëna të tjera | |||||||||
| |||||||||
| Sot pjesë e | Italia Malta | ||||||||
Emirati i Siçilisë ose Siçilia Fatimide (Arabisht: إِمَارَة صِقِلِّيَة, romanizuar: ʾImārat Ṣiqilliya) ishte një mbretëri islamike që sundoi ishullin e Siçilisë nga viti 831 deri në vitin 1091.[2] Kryeqyteti i saj ishte Palermo (arabisht: Balarm), i cili, gjatë kësaj periudhe, u bë një qendër kryesore kulturore dhe politike e botës myslimane.[3]
Siçilia ishte pjesë e Perandorisë Bizantine kur forcat myslimane nga Ifriqiya filluan të nisnin bastisjet në vitin 652. Përmes një serie të zgjatur konfliktesh nga viti 827 deri në vitin 902, ata gradualisht pushtuan të gjithë Siçilinë, me vetëm fortesën e Romettës, në verilindjen e largët, duke qëndruar deri në vitin 965.
Nën sundimin mysliman, ishulli u bë gjithnjë e më i begatë dhe kozmopolit. Tregtia dhe bujqësia lulëzuan dhe Palermo u bë një nga qytetet më të mëdha dhe më të pasura në Evropë. Siçilia u bë shumëkonfesionale dhe shumëgjuhëshe, duke zhvilluar një kulturë të dallueshme arabo-bizantine që kombinonte elementet e emigrantëve të saj islamikë arabë dhe berberë me ato të komuniteteve lokale greko-bizantine dhe hebreje. Duke filluar në fillim të shekullit të njëmbëdhjetë, Emirati filloi të ndahej nga grindjet e brendshme dhe mosmarrëveshjet dinastike. Mercenarët e krishterë normanë nën Roger I pushtuan përfundimisht ishullin, duke themeluar Qarkun e Siçilisë në vitin 1071; qyteti i fundit mysliman në ishull, Noto, ra në vitin 1091, duke shënuar fundin e sundimit islam në Siçili.
Si Konti i parë i Sicilisë, Roger mbajti një shkallë relative tolerance dhe multikulturalizmi; Myslimanët sicilianë mbetën qytetarë të Kontesë dhe të Mbretërisë së Siçilisë pasuese. Deri në fund të shekullit të 12-të, dhe ndoshta në fund të viteve 1220, myslimanët përbënin shumicën e popullsisë së ishullit, me përjashtim të rajonit verilindor të Val Demone, i cili kishte mbetur kryesisht grekë dhe të krishterë bizantinë, madje edhe gjatë sundimit islam.[4][5][6][7][8][9][10] Por nga mesi i shekullit të trembëdhjetë, muslimanët që nuk ishin larguar apo konvertuar në krishterim u dëbuan, duke i dhënë fund afërsisht katërqind viteve të pranisë islame në Siçili.
Mbi dy shekuj sundimi islamik nga Emiratet ka lënë disa gjurmë në Siçilinë e sotme. Ndikimi i vogël arab mbetet në gjuhën siçiliane dhe në emrat e vendeve lokale; një ndikim shumë më i madh është në gjuhën malteze që rrjedh nga arabishtja siçiliane. Mbetje të tjera kulturore mund të gjenden në metodat dhe kulturat bujqësore të ishullit, kuzhinën lokale dhe arkitekturën.[11]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Jewish Badge". www.jewishvirtuallibrary.org (në anglisht).
- ^ "Brief history of Sicily" (PDF) (në anglisht). Archaeology.Stanford.edu. 7 tetor 2007. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 9 qershor 2007.
- ^ Of Italy, Touring Club (2005). Authentic Sicily. Touring Editore. ISBN 978-88-365-3403-6.
- ^ Alex Metcalfe (2009). The Muslims of Medieval Italy (në anglisht) (bot. illustrated). Edinburgh University Press. fq. 142. ISBN 9780748620081.
- ^ Michele Amari (1854). Storia dei musulmani di Sicilia (në italisht). F. Le Monnier. fq. 302 Vol III.
- ^ Roberto Tottoli (19 sht 2014). Routledge Handbook of Islam in the West (në anglisht). Routledge. fq. 56. ISBN 9781317744023.
- ^ Graham A. Loud; Alex Metcalfe (1 jan 2002). The Society of Norman Italy (në anglisht) (bot. illustrated). BRILL. fq. 289. ISBN 9789004125414.
- ^ Jeremy Johns (7 tet 2002). Arabic Administration in Norman Sicily: The Royal Diwan (në anglisht). Cambridge University Press. fq. 284. ISBN 9781139440196.
- ^ Metcalfe (2009), pp. 34–36, 40
- ^ Loud, G. A. (2007). The Latin Church in Norman Italy (në anglisht). Cambridge University Press. fq. 494. ISBN 978-0-521-25551-6.
At the end of the twelfth century ... While in Apulia Greeks were in a majority–and indeed present in any numbers at all–only in the Salento peninsula in the extreme south, at the time of the conquest they had an overwhelming preponderance in Lucaina and central and southern Calabria, as well as comprising anything up to a third of the population of Sicily, concentrated especially in the north-east of the island, the Val Demone.
- ^ Davis-Secord, Sarah (2017-12-31). Where Three Worlds Met (në anglisht). Ithaca, NY: Cornell University Press. doi:10.7591/9781501712593. ISBN 978-1-5017-1259-3.