Eneoliti (Periudha e bakrit)
Kalkoliti (English: /ˌkælkəˈlɪθɪk/Anglisht /ˌkælkəˈlɪθᵻk/;[1] greqisht: χαλκός khalkós, "bakër" and λίθος líthos, "gurë") periudha e bakrit, gjithashtu e njohur edhe si Eneolit (nga Latinishtja aeneus "of bakër"), ishte një periudhë e zhvillimit të teknologjisë së njeriut, përpara se të zbulonte që hedhja e kallajit te bakri formonte një metal më të formtë, "bronzin", që do të çonte një lindjen e Epokës së Bronzit. Epoka e bakrit është përcaktuar një tranzicion nga neoliti në Epokën e bronzit, por në kohët e sotme zankonisht konsiderohet si pjesë e Neolitit.
Siti arkeologjikë i Belovodës në malin Rudnik, Serbi , përmbanë provat më të hershme të datura me siguri për shkrirjen e bakrit në rreth 5000 p.e.sonë.[2][3]
Europë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Një sit arkeologjikë në Serbi përmbanë të dhënat prodhimit më të hershëm të bakrit, datuar me siguri rreth 7,500 vite më parë. Gjetje e fundit në 2010 e rrisin këtë datë me rreth 800 vite, duke sugjeruar kështu që shkrirja e bakrit mund të jetë bërë në zona të veçanta në Europë dhe Azi.[3] Në Serbi, një sopat bakri është gjetur në Prokuplje, e cila jep të dhëna që njerëzit kanë përdorur metalet në Europë rreth 7500 vite më parë (5500 p.e.sonë), shumë vite më parë sesa mendohej në fillim.[4] Njohuritë për përdorimin e bakrit u përhapën më parë se metali vetë. Kultura europiane e shpatave Battle, përdoret modelet e sopatave prej guri në sopatat prej bakri.[5] I njohuri si "Njeriu i akullit", Ötzi, u gjetë në Aple më 1991, mbetjet e tij u datuan rreth 3300 p.e.sonë, u gjetën sëbashku me një sopat bakri "Mondsee".
Notes
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ The New Oxford Dictionary of English (1998) ISBN 0-19-861263-X, p. 301: "Chalcolithic /,kælkəl'lɪθɪk/ adjective Archaeology of, relating to, or denoting a period in the 4th and 3rd millennium BCE, chiefly in the Near East and SE Europe, during which some weapons and tools were made of copper. This period was still largely Neolithic in character. Also called Eneolithic... Also called Copper Age - Origin early 20th cent.: from Greek khalkos 'copper' + lithos 'stone' + -ic".
- ^ "Serbian site may have hosted first copper makers". UCL.ac.uk. UCL Institute of Archaeology. 23 shtator 2010. Arkivuar nga origjinali më 28 mars 2017. Marrë më 22 prill 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Bruce Bower (17 korrik 2010). "Serbian site may have hosted first copper makers". ScienceNews. Arkivuar nga origjinali më 8 maj 2013. Marrë më 22 prill 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 6 shkurt 2019. Marrë më 8 prill 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ J. Evans, 1897