Floresha Dado

Floresha Dado (24 mars 1947) lindi në Vlorë dhe është studiuese e letërsisë shqiptare, historiane e letërsisë, anëtare e rendit të Akademisë Shkencore të Shqipërisë që nga viti 2008. Ajo është specialiste në e studimet e Teorisë së Letërsisë.

Jeta dhe veprimtaria

Në vitin 1969, u bë pjesë e stafit shkencor të Seksionit të Letërsisë Shqipe në Institutin e Gjuhësisë dhe Letërsisë në Tiranë, ku punoi për rreth 20 vjet, deri në vitin 1982. Nga viti 1982 deri sa doli në pension në vitin 2015, dha leksionet mbi teorinë letrare dhe historinë e letërsisë shqipe në Universitetin e Tiranës, duke filluar si docente në vitin 1986 dhe më pas duke u bërë profesoreshë universitare në vitin 1995. Gjatë periudhës së emërimit të saj si profesoreshë, ishte përgjegjëse për zhvillimin e modeleve teorike letrare dhe implementimin e saj në arsimin e lartë. Pas ndryshimit të sistemit politik, ajo punoi udhëheqëse shkencore shumë e doktorantëve në letërsi dhe kritikë letrare, ndërsa në vitin 2001 filloi programin pasuniversitar "Studime Letrare Evropiane". Gjatë karrierës së saj si pedagoge, ishte anëtare e senatit të Universitetit të Tiranës. Ishte dekane e Fakultetit Histori-Filologji nga viti 1992 deri në vitin 1993, dhe nga viti 2000 deri në vitin 2003 shërbeu si dekane. Ajo gjithashtu, punoi si pedagoge në universitetin "Aleksandër Xhuvani" në Elbasan, universitetin e Prishtinës dhe në Universitetin Juglindor të Evropës në Tetovë.

Në vitin 1981, mori gradën e kandidatit në shkencat letrare, ndërsa në vitin 1994, mori gradën e doktores. Në periudhën nga viti 1989 deri në vitin 2005, ka marrë pjesë në punën e Komisionit të Lartë të Vlerësimit Shkencor. Në vitin 2008, u zgjodh si anëtare e rregullt e Akademisë Shkencore të Shqipërisë, ndërsa në vitin 2015 u bë kryetare e Degës së Shkencave Shoqërore dhe Albanologjisë.

Si studiuese e letërsisë, ka analizuar veprën e Andon Zako Çajupit (1866–1930). Në vitin 1983, botoi veprat e mbledhura të tij në tre vëllime, dhe pas tre dekadave, duke marrë në konsideratë informacionet e reja, e rivlerësoi edhe një herë krijimtarinë dhe rëndësinë letrare të këtij poeti e dramaturgu të shquar. Gjithashtu, ka trajtuar çështjet e qasjes teorike ndaj letërsisë realiste socialiste, si dhe ka analizuar perceptimin e eseseve të Ismail Kadaresë nëpërmjet një kritike të perceptimit.

Vepra dhe botime

Dado ka botuar mbi 100 artikuj teorikë dhe historikë në revista letërsie.

1. Jeta dhe veprat e A. Z. Çajupit. Tiranë: Akademia e Shkencave. 1983
2. Proza nëpërmjet teknikave poetike. Tiranë: Toena. 1997
3. Teoria letrare: Poezia. Tiranë: SHBLU. 1999. ISBN 9994311026
4. Intuita dhe vetëdija kritike. Tiranë: Onufri. 2006. ISBN 9992753064
5. Sfida teorike e historiografisë letrare. Tiranë: Bota Shqiptare. 2009
6. Letërsi e pazbuluar: Qasje teorike ndaj realizmit socialist. Tiranë: Bota Shqiptare. 2010. ISBN 9789928000149
7. Andon Zako Çajupi: Jeta politike dhe veprat letrare: Monografi. Tiranë: Bota Shqiptare. 2012. ISBN 9789928000705
8. Lexuesi “në kurth”: Eseistika e Ismail Kadaresë. Tiranë: Onufri. 2016. ISBN 9789928435408