Jump to content

Fushata e Afrikës së Veriut

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Fushata e Afrikës së Veriut e Luftës së Dytë Botërore u zhvillua në Afrikën e Veriut nga 10 qershori 1940 deri më 13 maj 1943. Ajo përfshiu fushata të zhvilluara në shkretëtirat libiane dhe egjiptiane (Fushata e Shkretëtirës Perëndimore, e njohur gjithashtu si Lufta e Shkretëtirës), në Marok dhe Algjeri (Operacioni Pishtari) dhe në Tunizi (Fushata e Tunizisë). Fushata u zhvillua midis Aleatëve dhe Fuqive të Boshtit. Përpjekjet aleate të luftës u sunduan nga Komonuelthi Britanik dhe të mërguarit nga Evropa e pushtuar nga Gjermania naziste. Shtetet e Bashkuara hynë zyrtarisht në luftë në dhjetor 1941 dhe filluan ndihmën e drejtpërdrejtë ushtarake në Afrikën e Veriut më 11 maj 1942.

Luftimet në Afrikën e Veriut filluan me shpalljen italiane të luftës më 10 qershor 1940. Më 14 qershor, husarët e 11-të britanikë dhe një pjesë e Regjimentit të Parë të Tankeve Mbretërore, kaluan kufirin nga Egjipti në Libi dhe pushtuan Fortesën Kapuco. Kjo u pasua nga një kundërsulm italian në Egjipt dhe nga kapja e Sidi Barranit në shtator. Britanikët rimorën Sidi Barranin në dhjetor gjatë Operacionit Busulla. Ushtria e 10-të italiane u shkatërrua dhe trupat gjermane të Afrikës u dërguan në Afrikën e Veriut në shkurt 1941 në Operacionin Sonnenblume për të përforcuar italianët dhe për të parandaluar një humbje të Boshtit.

Pasuan betejat për kontrollin e Libisë dhe të Egjiptit, me përparime dhe tërheqje deri në Betejën e Dytë të El Alameinit në tetor 1942, kur Ushtria e Tetë (Gjeneral Lejtnanti Bernard Montgomeri) mundi Panzerarmee Afrika-n gjermano-italiane dhe i detyroi mbetjet e saj të shkonin në Tunizi. Pas Operacionit Pishtari, pas zbarkimeve anglo-amerikane në Afrikën Veri-Perëndimore në nëntor 1942 dhe pas luftimeve kundër forcave të Francës Vishi (të cilat më pas ndryshuan anë), aleatët bllokuan rreth 250,000 personel gjerman dhe italian në Tunizinë veriore, duke detyruar dorëzimin e tyre në maj 1943.

Informacioni i mbledhur përmes thyerjes britanike Ultra të kodit ishte i rëndësishëm në fitoren e Aleatëve në Afrikën e Veriut. Pasoi fushata italiane, e cila kulmoi me rënien e qeverisë fashiste në Itali dhe me eliminimin e aleatit kryesor evropian të Gjermanisë.