Gjeneratori elektrik

Gjenerator elektrik quhet pajisja e cila ka aftësinë e ndarjes së ngarkesave me emra te kundërt, të cilat grumbullohen në polet e kësaj pajisjeje.

Le të vështrohet një gjenerator, me forcë elektrolëvizore E, i lidhur me nje rezistencë R. Gjeneratori dhe rezistori formojnë një rrugë të mbyllur, me intensitet konstant të rrymës elektrike, që në bazë te ligjit te Omit është:

$I={\frac {U}{R}}$

Qarku i thjeshtë elektrik i përbërë nga një burim i fel dhe një rezistori

Kjo lidhje e elementeve në një rruge te mbyllur quhet qark elektrik. Shprehja e mësipërme nuk mundëson përcaktimin e intensitetit të rrymes, sepse tensioni U, i cili nuk është i barabartë me forcën elektrolëvizore E, nuk është i njohur.

Për të përcaktuar intensitetin e rrymës në qark duhet mbështetur në punën që kryen forca elektrolëvizore gjatë ndarjes së ngarkesave dhe lëvizjes së tyre nga poli negativ deri te ai pozitiv. Për të ndarë sasinë e elektricitetit Δq, puna të cilën e kryen gjeneratori është:

$\Delta A_{g}=E\Delta q$

Nga ana tjetër, puna elektrike e cila në rezistorin R shndërrohet në nxehtësi, për shkak të efektit të Xhaulit, është:

$\Delta A_{g}=RI\Delta q$

Eksperimentet tregojnë se këto dy punë nuk janë të barabarta dhe se

$\Delta A_{g}>RI\Delta q$

Kjo shprehje tregon se një pjesë e punës së gjeneratorit, e cila është e barabartë me diferencën e punëve të përmendura (ΔAg - RIΔq), shpenzohet diku tjetër. Është vërtetuar eksperimentalisht se gjatë dukurisë së rrymës elektrike, ngrohet rezistori, por ngrohet edhe gjeneratori, që tregon se një pjesë e punës së tij shpenzohet në nxehtësi. Kjo është e mundur vetëm nëse gjeneratori ka rezistencën e vet.

Pra, gjeneratori përveç që karakterizohet me forcë elektrolëvizore, karakterizohet edhe me rezistencë të brendshme Rg, e cila merret se është e lidhur në seri me fel, të gjeneratorit. Kësisoj, gjeneratori mund të paraqitet si në figurë.

Lidhja në seri e fel. të gjeneratorit me rezistencën e brendshme te tij G - gjeneratori U_g - Tensioni i gjeneratorit R_G - Rezistenca e brendshme e gjeneratorit R_l - Ngarkesa

Puna, e cila kryhet gjatë intervalit kohor Δt, derisa të bëhet ndarja e ngarkesave Δq, është

$\Delta A_{g}=E\Delta q=EI\Delta t$

dhe kryhet me shpejtësinë

$P_{g}={\frac {\Delta A_{g}}{\Delta t}}=EI$

që paraqet fuqinë elektrike të gjeneratorit me të cilën ai kryen punë. Kjo fuqi është konstante, meqë intensiteti i rrymës është konstant.

Qarku ekuivalent i gjeneratorit

Figura gjithashtu tregon qarkun ekuivalent me të cilin paraqitet gjeneratori në skema elektrike. Gjeneratori në këtë rast është burim real i tensionit, meqë ka edhe rezistencën e brendshme R_g.

Ky është modeli më i thjeshtë i një gjeneratori elektrik. Për shpjegime më të sakta, elemente të tjera duhet të përfshihen në qark.

Shiko gjithashtu

• Madhësitë periodike
• Tensioni alternativ në skajet e rezistorit
• Gjeneratori trefazor
• Ligjet e Kirhofit
• Qarqet me ndërlidhje induktive
• Rezonanca në qarqet elektrike
• Rezistenca specifike

Burimet e të dhënave

• Nexhat Orana:"Bazat e elektroteknikës II", Prishtinë, 1992
• Fiek, Literatura, Viti i I-rë, Qarqet elektrike Arkivuar 19 prill 2015 tek Wayback Machine
• Circuit Analysis: Theory and Practice nga Allan H. Robbins, Wilhelm C Miller