Gustav Mirdash

Gustav von Myrdacz (Vjenë, 12 Korrik 1874 – Tiranë, 11 Korrik 1945) ka qenë një fisnik austriak i cili ishte i rëndësishëm në organizimin e Ushtrisë Mbretërore Shqiptare nga fillimi i viteve 1920 deri në vitin 1945. Në Shqipëri e quanin Gustav Mirdashi.

Gustav von Myrdacz
Lindur më	12 Korrik 1874 Vjenë, Perandoria Austro–Hungareze
Vdekur më	11 Korrik 1945 Tiranë, Shqipëri
Në aleancë me	Perandoria Austro–Hungareze Mbretëria Shqiptare
Vite shërbimi	1920 – 1945
Grada	Gjeneral i Divizionit
Betejat/luftrat	Lufta e Parë Botërore Lufta e Dytë Botërore

Jeta e hershme

Gustav von Myrdacz lindi në Vjenë, Perandoria Austro-Hungareze, më 12 korrik 1874 në një familje aristokratike silesiane që fliste gjermanisht. Babai i tij, Paul von Myrdacz (1847 – 1930), i cili lindi në Konská (Třinec), ndoqi një karrierë si mjek ushtarak në Ushtrinë Austro–Hungareze. Ai u përfshi në pushtimin e Bosnjës në 1878 dhe kaloi kohë atje në vitet 1880.

Gustav von Myrdacz u rrit në mjedisin shumë-gjuhësor multi-kulturor të Perandorisë së vonë të Habsburgëve dhe u trajnua për t'u bërë inxhinier ushtarak. Ai ndoqi shkollën e mesme në Vjenë në Akademinë Ushtarake Theresian (Theresianischen Militärakademie) në Wiener Neustadt, dhe në 1897 u dërgua në Batalionin e Policisë Ushtarake Austriake Habsburg, numër 32 në Galicia. Nga 1901 deri në 1903 ai ndoqi Shkollën Ushtarake të Kolegjit të Shtabit të Përgjithshëm (Kriegsschule der Generalstabsakademie) dhe shërbeu në brigada të ndryshme këmbësorie si oficer shtabi pas vitit 1904. Nga viti 1909 e tutje, ai ishte një instruktor taktik në Akademinë Ushtarake Perandorake dhe Mbretërore në Mödling. Ai trajnoi gjithashtu kuaj të egër nga mosha 8 deri në 19 vjeç.

Lufta e Parë Botërore

Kur filloi Lufta e Parë Botërore në 1914, von Myrdacz shërbeu si oficer në Sarajevë. Në Dhjetor 1915, ai u bashkua me Divizionin e Përgjithshëm të Trupave XIX nën Gjeneralin Ignaz Trollmann. Ai ndihmoi Austrinë të pushtonte Serbinë dhe të hynte në Shqipërinë veriore për të angazhuar ushtarët italianë.

Nga 1 maj 1917, von Myrdacz komandoi batalionin e rojeve kufitare IV (Grenzjägerbataillon IV), para se të bëhej shefi i shtabit në Divizionin e 14-të të Këmbësorisë, i cili ishte caktuar në frontin italian. Ai mori pjesë në Betejat e Isonzos këtu. Në 1918, pjesërisht për shkak të përfshirjes së tij në pushtimin e Shqipërisë, von Myrdacz u njoh me një kolonel të ri nderi të quajtur Ahmet Zogu në Vjenë.

Më 5 janar 1918, von Myrdacz u emërua kolonel në Trupat e Shtabit të Përgjithshëm (Oberst im Generalstabskorps). Nga 16 korrik 1918, ai komandoi ofensivën e fundit të Austro-Hungarisë në Venecia kur ai drejtoi Regjimentin e Këmbësorisë Nr.117 në Qafën Tonale në Tirol. Një ditë pas armëpushimit, ai u kap si rob lufte në Itali. Ai u shpall i pafajshëm një vit më vonë. Duke u kthyer në Austri, von Myrdacz u emërua komandant në Zyrën Shtetërore të Styria. Ai më pas u dërgua në qytetin Graz, ku babai i tij ishte pensionuar, për t'u bërë zëvendës komandant i milicisë.

Shqipëria

Në vitin 1920, von Myrdacz u tërhoq nga shërbimi në Austri në gradën e gjeneral brigade dhe iu bashkua ushtrisë së sapoformuar shqiptare me ftesë të Ahmed Zogut. Tre vjet më vonë ai pranoi një komision për t'u bërë Shef i Shtabit. Ai u bashkua me një grup shtetasish të huaj që këshillonin qeverinë shqiptare nën Zog, përfshirë Leon Ghilardi nga Dalmacia, dhe nënkolonel Walter Francis Stirling dhe gjeneralmajor Sir Jocelyn Percy nga Britania. Shumica e detyrave të tij, përtej trajnimit të oficerëve dhe formacioneve të vogla ushtarake në manovrat bazë, përfshinin ndërtimin e rrugëve ushtarake.

Në vitin 1928, regjimi i ri fashist në Itali u përpoq të rrisë ndikimin dhe fuqinë brenda Shqipërisë, dhe gjeneral Alberto Pariani u dërgua si një "këshilltar" ushtarak. Kryeministri shqiptar Ahmet Zogu anashkaloi misionin ushtarak italian dhe emëroi veten si Shef i Shtabit të Përgjithshëm. Vitin tjetër, Zogu e bëri veten Mbret të Shqipërisë dhe von Myrdacz iu besua menjëherë si shef i shtabit të Ushtrisë Mbretërore Shqiptare. I përshtatej Zogut dhe shqiptarëve që ushtria e tyre të stërvitej nga një njeri që kishte luftuar me italianët. Italia pushtoi Shqipërinë më 7 prill 1939, kur von Myrdacz dhe oficerë të tjerë të rangut të lartë shqiptarë nuk ishin të pranishëm. Ahmet Zogu iku në Greqi, duke e lënë vendin pa mbrojtje dhe Shqipëria u pushtua në tre ditë pa asnjë rezistencë.

Kur Ushtria Mbretërore Shqiptare u shpërbë, von Myrdacz humbi pozicionin e tij, por zgjodhi të qëndrojë në Tiranë. Me kapitullimin e Italisë më 8 shtator 1943, gjenerali shqiptar Prenk Pervizi u bë ministër i Mbrojtjes, me von Myrdacz që shërbeu si oficer ndërlidhës midis Ushtrisë Shqiptare dhe Ushtrisë Gjermane. Gjeneral Pervizi nuk lejoi rekrutimin e ushtarëve shqiptarë për SS, duke rezultuar në një prishje me gjermanët. Në Nëntor 1944, forcat gjermane u tërhoqën nga Shqipëria. Von Myrdacz u këshillua të bashkohej me forcat tërheqëse në Austri, por përsëri vendosi të qëndrojë në Tiranë.

Ekzekutimi

Në Shtator 1944, SS Standartenführer Josef Fitzthum (një shok austriak) caktoi drejtpërdrejt një "komitet kontrolli" me tre persona për Tiranën , duke përfshirë dy shqiptarë të errët dhe von Myrdacz. Muajin pasardhës, gjermanët evakuuan Tiranën. Partizanët komunistë të Enver Hoxhës e kapën dhe u përpoqën të vrasin von Myrdaczin. Në Gjykatën Speciale të Pranverës në 1945 u konsiderua si një "pro-fashist" dhe "armik i popullit". Ai u ekzekutua në korrik 1945.

Literaturë

• Bernd Jürgen Fischer: Shqipëria gjatë Luftës, 1939-1945. Purdue University Press, West Lafayette 1999; ISBN 1-55753-141-21-55753-141-2
• Anton Wagner, Der Erste Weltering (Herold Verlag, 1993); ISBN 3-901183-04-33-901183-04-3
• H. Schwanke, Zur Gesch. d. österr.-ungar. Militärverw. në Albanien 1916-18 (Vjenë, 1982)
• Janush Piekalkiewicz, Krieg auf d. Ballkanit 1940-45 (Mynih: Sudwest Verlag, 1984)
• Nikolaus von Preradovich, Österreichs höhere SS-Fuehrer (1987)
• M. Schmidt-Neke, Albanien, Geschichtl. Grundlagen, në: Südosteuropa-Hdb. VII, viti 1993, faqe 26-56.