Jovanka Broz
Jovanka Broz | |
|---|---|
| Lindi | 7 dhjetor 1924 |
| Vdiq | 20 tetor 2013 (88 vjeçe) |
| Kombësia | Serbe |
| Emrat e tjerë | Jovanka Budisavljević |
| Zyra | Zonja e Parë e Yugoslavia |
| Bashkëshorti/ja | Josip Broz Tito (m.1952–80; deri në vdekjen e tij) |
| Prindër |
|
| Çmimet |  National Order of Merit[1] |
Jovanka Budisavljević Broz (née Budisavljević;;[2][3] 7 Dhjetor 1924 - 20 Tetor 2013) ishte Zonja e Parë e Jugosllavisë si gruaja e kreut jugosllav Josip Broz Tito. Ajo ishte nënkolonele në Ushtrinë Popullore Jugosllave.
Ajo ishte e martuar me Titon nga viti 1952 deri në vdekjen e tij në vitin 1980. Pas vdekjes së burrit të saj, e gjithë pasuria e saj u konfiskua dhe ajo u zhvendos në një vilë shtetërore, ku thuhet se jetonte nën arrest virtual shtëpiak.[4][5]
Jeta e hershme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ajo u lind më 7 dhjetor të vitit 1924 në një familje etnike serbe Mićo Budisavljević dhe Milica Svilar në Pećane, Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve.[6][7] Kur ajo ishte pothuajse 15 vjeç, Lufta e Dytë Botërore shpërtheu në vitin 1939, familja e saj u detyrua të largohej nga regjimi ustash që mori pushtetin në shtetin e sapo krijuar të pavarur nazist të Kroacisë. Shtëpia e tyre përfundimisht u dogj nga ustashasit.[8] Ajo u bashkua me partizanët jugosllavë kur ishte 17 vjeç.[6]
Jeta me dhe rreth Titos
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ish-gjenerali i APJ-së, Marjan Kranjc thotë se Jovanka ishte caktuar në Marshall që në vitin 1945 si pjesë e personelit që kontrollonte ushqimin e tij dhe pastërtinë e përgjithshme me qëllim parandalimin e sëmundjes. Pas vdekjes së dashurisë së madhe të Titos, Davorjanka Paunoviq (v.), Varri i së cilës gjendet në Kompleksin Mbretëror në Dedinje, më 1946, Jovanka u bë sekretararja e tij personale sipas Kranjcit. "Në këtë mënyrë ajo u bë pjesë e unazës së brendshme më të madhe rreth Titos dhe duhej të nënshkruante një marrëveshje bashkëpunimi sekret me Shërbimin e Sigurisë Shtetërore (SDB), i cili ishte ligji", - thotë Kranjc.
Lidhja fillestare
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Milovan Djilas, një nga anëtarët dhe ideologët kryesorë të lëvizjes revolucionare komuniste, dhe një disident tjetër, jep më shumë detaje rreth Jovankës gjatë kësaj periudhe në Druženjes e Titos (Miqësia me Titon). Sipas tij, marrëdhënia me Titon ishte jashtëzakonisht e vështirë për të:[9]
Ajo kurrë nuk u shfaq jashtë kompanisë së Titos. Ne do ta shihnim atë shumë herë kur ajo po mbante një vigjilje për orë të tëra në një korridor,(ndërkohë që ne zvhillonim një takim natën vonë), për t'u siguruar që ajo të jetë në dispozicion nëse Tito dp të kishte nevojë për ndonjë gjë, ndërsa ai do të flinte. Për shkak të kësaj, zemërimi dhe mungesa e besimit që po merrte nga shërbëtorë të tjerë ishte pothuajse e pashmangshme. [Sipas asaj që ishte në ofertë] motive për afërsinë e saj me Titon mund të shpjegohej në mënyra të pafundme, asnjëra prej të cilave nuk do të tregonte karakterin e saj në një dritë të mirë: karrierë në ngjitje, ekstravagancë femrash keqdashëse, shfrytëzim i vetmisë së Titos... Përsa i përket asaj, Tito ishte një hyjni i luftës dhe i partisë komuniste për të cilën të gjithë duhej të sakrifikonin gjithçka që kishin. Ajo ishte një grua e thellë në procesin e kuptimit të Titos si një njeri, ndërkohë që gjithnjë e më shumë dhe me përkushtim bie në dashuri me të.
Martesa
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Data e saktë e martesës së tyre gjithashtu është subjekt për debat. Ceremonia e fshehtë e dasmës ndodhi ose gjatë vitit 1951 ose në prill të vitit 1952; megjithatë vendndodhja e ceremonisë nuk është gjithashtu e qartë. Disa burime thonë se kjo ndodhi në vilën e bukur të Dunavka në Ilok, ndërsa të tjerë e renditën komunën e Čukaricës në Beograd si vend.[10]
Përkeqësimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Shumë besonin se ajo ishte viktimë e ambicieve të politikanëve të ndryshëm të cilët arritën të manipulonin Marshallin e plakur që të kthehej kundër gruas së tij. Sipas Ivo Eteroviqit, një shkrimtar dhe fotograf me qasje të paparë për dhjetëvjeçarë në çiftin qeverisës të Jugosllavisë, "fajtorët kryesorë për ndarjen e Titos dhe Jovanka janë se derri Stane Dolanc dhe gjenerali Nikola Ljubiçiç." Në vitin 1975 Tito la shtëpinë e tyre të zakonshme dhe ajo nuk e shihte atë midis viteve 1977 dhe 1980 kur vdiq. Pas vdekjes së Marshall Tito, ajo jetonte në izolim në Dedinje, një periferi të Beogradit, nën arrest shtëpie.
Vdekja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Broz u shtrua në spital më 23 gusht të vitit 2013 dhe vdiq nga një atak në zemër në një spital në Beograd më 20 tetor të vitit 2013, 88 vjeç.
Kujtime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Libri me titull "Jeta ime, e vërteta ime" u botua vetëm tre javë para se të vdiste dhe po shitej në shitore.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Povodom smrti Jovanke Broz: Nepravda ostaje (see video) Stampa:Sr icon
- ^ "Hrvatski jezični portal: Jovan". Arkivuar nga origjinali më 2014-12-24.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) "Hrvatski jezični portal: buditi". Arkivuar nga origjinali më 2014-12-24.{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) "Hrvatski jezični portal: Broz". Arkivuar nga origjinali më 2014-12-24.{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Budisavljević in isolation: [budisǎːʋʎeʋit͡ɕ].
- ^ Sekularac, Ivana; Vasovic, Aleksandar (21 tetor 2013). "Tito's widow Jovanka Broz dies aged 88". The Independent. Reuters. Marrë më 8 korrik 2015.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Jovanka Broz, widow of Yugoslav communist dictator Tito, dies at 88". The Washington Post. Associated Press. 20 tetor 2013. Arkivuar nga origjinali më 15 nëntor 2018. Marrë më 23 mars 2018.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Tito's widow, Jovanka Broz, dies in Belgrade, aged 88 BBC. 20 tetor 2013. Retrieved 16 December 2013.
- ^ "Jovanka Broz, first wife of a Communist leader, dies". Tandem Post. 21 tetor 2013. Arkivuar nga origjinali më 17 dhjetor 2013. Marrë më 16 dhjetor 2013.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Društvo|Novosti". Arkivuar nga origjinali më 21 mars 2009. Marrë më 23 mars 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Milovan Đilas. Druženje s Titom [Miqësia me Titon].
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Stampa:Page needed - ^ Blic Online | Titova udovica daleko od očiju javnosti Arkivuar 2009-12-14 tek Wayback Machine