Lordi i luftës

Lordët e luftës janë grupe individësh që ushtrojnë kontroll ushtarak, ekonomik dhe politik mbi një rajon, shpesh një pa një qeveri të fortë qendrore ose kombëtare, zakonisht nëpërmjet kontrollit jozyrtar mbi forcat e armatosura lokale. Lordët e luftës kanë ekzistuar gjatë pjesës më të madhe të historisë, megjithëse në një sërë kapacitetesh të ndryshme brenda strukturës politike, ekonomike dhe sociale të shteteve ose territoreve të paqeverisura. Termi përdoret shpesh në kontekstin e Kinës rreth fundit të dinastisë Qing, veçanërisht gjatë epokës së Lordëve të luftës. Termi mund të përdoret gjithashtu për një udhëheqës suprem ushtarak.^[1]

Origjina historike dhe etimologjia

Shfaqja e parë e fjalës "lord lufte" daton në 1856, kur u përdor nga filozofi dhe poeti amerikan Ralph Waldo Emerson në një ese shumë kritike mbi aristokracinë në Angli, "Pirateria dhe lufta i dhanë vend tregtisë, politikës dhe letrave; "lufta". - privilegji iu ruajt zotit të ligjit, ndërsa mjetet e marrjes së tij u ndryshuan".^[2]

Gjatë Luftës së Parë Botërore, termi u shfaq në Kinë si Junfa (軍閥), marrë nga gunbatsu japoneze. Nuk u përdor gjerësisht deri në vitet 1920, kur u përdor për të përshkruar kaosin pas vitit 1918, kur udhëheqësit ushtarakë provincialë morën kontrollin lokal dhe nisën periudhën që do të njihej në Kinë si Epoka e Lordit të luftës.^[3] Në Kinë, Junfa zbatohet në mënyrë retroaktive për të përshkruar liderët e ushtrive rajonale që kërcënuan ose përdorën dhunë për të zgjeruar sundimin e tyre, duke përfshirë ata që u ngritën për të udhëhequr dhe bashkuar mbretëritë.

Shiko edhe

Oligarkia

Referime

^ The Merriam Webster Unabridged Dictionary (2000) definition is: 1: a supreme military leader; 2: a military commander exercising civil power seized or maintained by force usually purely from self-interest and usually over a limited region with or without recognition of a central government, sometimes having effective control over the central government or administration, and sometimes obtaining de facto or de jure recognition of foreign powers."
^ Emerson, Ralph Waldo (1902). English Traits (1856). London: George Routledge and Sons. fq. 168. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Waldron, Arthur (1991). "The warlord: Twentieth-century Chinese understandings of violence, militarism, and imperialism". American Historical Review. 96 (4): 1085–1086. doi:10.2307/2164996. JSTOR 2164996. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] The Merriam Webster Unabridged Dictionary (2000) definition is: 1: a supreme military leader; 2: a military commander exercising civil power seized or maintained by force usually purely from self-interest and usually over a limited region with or without recognition of a central government, sometimes having effective control over the central government or administration, and sometimes obtaining de facto or de jure recognition of foreign powers."

[2] Emerson, Ralph Waldo (1902). English Traits (1856). London: George Routledge and Sons. fq. 168. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] Waldron, Arthur (1991). "The warlord: Twentieth-century Chinese understandings of violence, militarism, and imperialism". American Historical Review. 96 (4): 1085–1086. doi:10.2307/2164996. JSTOR 2164996. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]