Shihni burimin për Magnus Carlsen

{{Infobox shahist
| emri                 = Magnus Carlsen
| image                = World Chess Championship 2021, game 07, Magnus Carlsen (SQ-cropped).jpg
| caption              = Carlsen në [[Kampionati Botëror i Shahut 2021|Kampionatin Botëror të Shahut 2021]]
| emri_lindjes         = Sven Magnus Øen Carlsen
| shteti               = {{flagicon|NOR}} [[Norvegjia]]
| ditëlindja           = 30 nëntor 1990 (33 vjet)
| vendlindja           = [[Tønsberg]], Norvegji
| ditëvdekja           = 
| vendvdekja           =
| titulli              = [[Mjeshtri i madh (shah)|Mjeshtër i madh]]
| kampion_bote         = [[Kampionati Botëror i Shahut 2013|2013]]–[[Kampionati Botëror i Shahut 2023|2023]]
| kampione_bote        =
| ICCF_kampion_bote    = 
| vlerësimi            = 2882 (maj 2014)<!-- Only the date the rating was first achieved should be listed here. Please also note that only ratings published by FIDE are acceptable. Do not use a "live rating" from the site 2700chess.com -->
| vlerësimi_më_i_lartë = [[Lista e numrit një në botë të shahut FIDE|Nr. 1]] (janar 2010)
| renditja             =
| renditja_më_e_lartë  = 
}}
'''Sven Magnus Øen Carlsen''' (<small>shqiptimi norvegjisht [svɛn ˈmɑ̀ŋnʉs øːn ˈkɑːɭsn̩]</small>; lindi më 30 nëntor 1990) është një [[Mjeshtri i madh (shah)|mjeshtër i madh shahu]] norvegjez. Ai është pesë herë [[Kampionati Botëror i Shahut|kampion botëror i shahut]], pesë herë [[Kampionati Botëror i Shahut të Shpejtë|kampion në fuqi botëror të shahut të shpejtë]], shtatë herë [[World Blitz Chess Championship|World Blitz Chess Champion]] dhe [[Kupa e Botës së Shahut 2023|kampion botëror i shahut]]. Ai ka mbajtur pozitën nr.1 në [[Renditja FIDE|renditjen botërore të shahut FIDE]] që nga 1 korriku 2011 dhe pas vetëm [[Garry Kasparov]] në [[Lista e numrit një në botë të shahut FIDE#Statistikat e lojtarit|kohën e kaluar si lojtari më i vlerësuar në botë]]. [[Sistemi i vlerësimit Elo|Vlerësimi i tij maksimal prej 2882 është [[Lista e shahistëve sipas vlerësimit maksimal të FIDE|më i larti në histori]]. Ai gjithashtu mban rekordin për [[Lista e rekordeve botërore në shah#Seria më e gjatë e pamposhtur|serinë më të gjatë të pamposhtur]] në nivelin elitar në shahun klasik.<ref>{{Cite web|author=Aimee Lewis|title=Magnus Carlsen breaks record for longest unbeaten run in chess|url=https://edition.cnn.com/2020/01/15/sport/magnus-carlsen-unbeaten-record-spt-intl/index.html|website=CNN|date=15 janar 2020|access-date=10 shtator 2020|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20201028114826/https://edition.cnn.com/2020/01/15/sport/magnus-carlsen-unbeaten-record-spt-intl/index.html|archive-date=28 tetor 2020|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |date=9 tetor 2020 |title=Longest unbeaten streak in professional chess |url=https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/610829-most-consecutive-professional-chess-wins |website=Guinness World Records |language=en-gb |access-date=6 shtator 2023 |archive-date=6 shtator 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230906022158/https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/610829-most-consecutive-professional-chess-wins |url-status=live }}</ref>

Një gjeni shahu, Carlsen përfundoi i pari në grupin C të [[Turneu i Shahut Tata Steel|turneut të shahut Corus]] pak pasi mbushi 13 vjeç dhe fitoi titullin e mjeshtrit të madh disa muaj më vonë. Në moshën 15-vjeçare, ai fitoi [[Kampionati i Shahut Norvegjez|Kampionatin e Shahut Norvegjez]] dhe në moshën 17-vjeçare përfundoi i pari në grupin e lartë të Corus. Ai kaloi një vlerësim prej 2800 në moshën 18 vjeçare, më i riu në atë kohë për ta bërë këtë. Në vitin 2010, në moshën 19-vjeçare, ai arriti numrin 1 në renditjen botërore të FIDE-s, personi më i ri që e ka bërë këtë ndonjëherë.

Carlsen u bë kampion i botës në shah në [[Kampionati Botëror i Shahut 2013|2013]] duke mundur [[Viswanathan Anand]]. Ai e [[Kampionati Botëror i Shahut 2014|ruajti titullin e tij]] kundër Anandit vitin e ardhshëm dhe fitoi si Kampionatin Botëror të Shpejtë 2014 ashtu edhe Kampionatin Botëror të Blitz, duke u bërë lojtari i parë që mban të tre titujt në të njëjtën kohë, një arritje të cilën ai e përsëriti në 2019 dhe 2022.<ref>{{Cite web |last=Barden |first=Leonard |date=30 dhjetor 2022 |title=Chess: Magnus Carlsen captures double world crown in Rapid and Blitz |url=https://www.theguardian.com/sport/2022/dec/30/chess-carlsen-triumphs-in-world-rapid-then-sprints-to-avoid-blitz-time-forfeit |website=amp-theguardian-com.cdn.ampproject.org |language=en |access-date=30 dhjetor 2022 |archive-date=20 maj 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230520052728/https://www.theguardian.com/sport/2022/dec/30/chess-carlsen-triumphs-in-world-rapid-then-sprints-to-avoid-blitz-time-forfeit |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=30 dhjetor 2022 |title=World Blitz: Carlsen clinches triple crown, Assaubayeva defends her title |url=https://en.chessbase.com/post/world-rapid-blitz-ch-2022-live-blitz-2 |website=Chess News |language=en |access-date=31 dhjetor 2022 |archive-date=30 dhjetor 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221230103656/https://en.chessbase.com/post/world-rapid-blitz-ch-2022-live-blitz-2 |url-status=live }}</ref> Ai mbrojti titullin e tij klasik të botës kundër [[Sergey Karjakin]] më [[Kampionati Botëror i Shahut 2016|2016]], [[Fabiano Caruana]] në [[Kampionati Botëror i Shahut 2018|2018]] dhe [[Ian Nepomniachtchi]] më [[Kampionati Botëror i Shahut 2021|2021]]. Ai nuk pranoi të mbronte titullin e tij kundër Nepomniachtchi në [[Kampionati Botëror i Shahut 2023|2023]], duke përmendur mungesën e motivimit.<ref name=Lourim>{{cite web |last1=Lourim |first1=Jake |title=Magnus Carlsen Is Giving Up The World Title. But The Carlsen Era Lives On. |url=https://fivethirtyeight.com/features/magnus-carlsen-is-giving-up-the-world-title-but-the-carlsen-era-lives-on/ |website=FiveThirtyEight |date=26 korrik 2022 |access-date=12 shtator 2022 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20220726145423/https://fivethirtyeight.com/features/magnus-carlsen-is-giving-up-the-world-title-but-the-carlsen-era-lives-on/ |archive-date=26 korrik 2022 |url-status=live }}</ref>

I njohur për stilin e tij sulmues si adoleshent, Carlsen është zhvilluar që atëherë në një lojtar universal. Ai përdor një shumëllojshmëri [[Hapje (shah)|hapjesh]] për ta bërë më të vështirë për kundërshtarët që të përgatiten kundër tij dhe të zvogëlojë dobinë e analizës kompjuterike para lojës.<ref>{{Cite web|author=Leonard Barden|title=Magnus Carlsen: the greatest of all time or too much of a grinder?|url=https://www.theguardian.com/sport/2014/feb/28/magnus-carlsen-record-rating-critics|website=The Guardian|date=1 mars 2014|access-date=20 gusht 2023|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20230820164954/https://www.theguardian.com/sport/2014/feb/28/magnus-carlsen-record-rating-critics|archive-date=20 gusht 2023|url-status=live}}</ref>

==Fëmijëria==
Carlsen lindi në Tønsberg, Norvegji, më 30 nëntor 1990<ref name=snl>{{cite encyclopedia |title=Magnus Carlsen |first1=Atle |last1=Grønn |first2=Håkon Martol |last2=Briseid |encyclopedia=[[Store norske leksikon]] |editor-last=Bolstad |editor-first=Erik |publisher=Norsk nettleksikon |location=Oslo |url=https://snl.no/Magnus_Carlsen |date=14 shkurt 2009 |language=no |access-date=27 tetor 2019 |archive-date=26 prill 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200426025018/https://snl.no/Magnus_Carlsen |url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.aftenposten.no/sport/i/dOGygj/sjakkekspertens-forklaring-paa-carlsens-sterke-vaar-caruana-spilte-ham-god |title=Sjakkekspertens forklaring på Carlsens sterke vår: – Caruana spilte ham god |newspaper=Aftenposten |date=13 qershor 2019 |last=Haugli |first=Kurt B.M. |language=no |access-date=27 tetor 2019 |archive-date=27 tetor 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191027161831/https://www.aftenposten.no/sport/i/dOGygj/sjakkekspertens-forklaring-paa-carlsens-sterke-vaar-caruana-spilte-ham-god |url-status=live}}</ref> nga Sigrun Øen (1963–2024), një inxhiniere kimike dhe Henrik Albert Carlsen, një konsulent [[Teknologjia e informacionit|IT]].<ref name=NYT2008/> Familja kaloi një vit në [[Espoo]], Finlandë, dhe më pas në [[Rajoni i Kryeqytetit të Brukselit|Bruksel]], Belgjikë, përpara se të ktheheshin në Norvegji në vitin 1998, ku jetuan në [[Lommedalen]], Bærum. Më vonë ata u zhvendosën në [[Haslum]].<ref>{{cite book |author=Danielsen, Arne |title=Mesteren: Magnus Carlsen og sjakkspillet |year=2010 |publisher=Cappelen Damm |location=Oslo |page=27 |language=no |isbn=978-82-02-33754-4 |url=https://books.google.com/books?id=FdyrtQEACAAJ |access-date=24 korrik 2018 |archive-date=19 qershor 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240619052012/https://books.google.com/books?id=FdyrtQEACAAJ |url-status=live }}</ref> Carlsen tregoi një aftësi për sfidat intelektuale në një moshë të re. Në dy vjet, ai mund të zgjidhte enigma me 500 pjesë; në moshën katër vjeçare, i pëlqente të montonte komplete [[Lego]] me udhëzime të destinuara për fëmijët e moshës 10-14 vjeç.

Babai i tij, një shahist i mprehtë amator,<ref>{{cite web |url=https://www.ft.com/content/349d6c32-7589-11e4-a1a9-00144feabdc0 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221210/https://www.ft.com/content/349d6c32-7589-11e4-a1a9-00144feabdc0 |archive-date=10 dhjetor 2022 |url-status=live |title=Magnus Carlsen, an unlikely chess master|author =<!-- no byline -->|website =[[Financial Times]] |date=28 nëntor 2014 |language=en |url-access=subscription}}</ref> e mësoi atë të luante në moshën pesë vjeçare, edhe pse ai fillimisht tregoi pak interes për të.<ref name="New Yorker 2011">{{cite magazine |author=Max, D.T. |url=http://archives.newyorker.com/?i=2011-03-21#folio=040 |title=The prince's gambit: A chess star emerges for the post-computer age |magazine=The New Yorker |date=21 mars 2011 |access-date=4 janar 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20181002141900/http://archives.newyorker.com/?i=2011-03-21#folio=040 |archive-date=2 tetor 2018 |url-status=live }}</ref> Ai ka tre motra dhe në vitin 2010 deklaroi se një gjë që e motivoi fillimisht të merrej seriozisht me shahun ishte dëshira për të mundur motrën e tij të madhe në lojë.<ref>{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/news/celebritynews/my-perfect-weekend/8177372/My-perfect-weekend-Magnus-Carlsen.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/news/celebritynews/my-perfect-weekend/8177372/My-perfect-weekend-Magnus-Carlsen.html |archive-date=10 janar 2022 |url-access=subscription |url-status=live|title=My perfect weekend: Magnus Carlsen|first=Max|last=Davidson|website=The Telegraph|date=2 dhjetor 2010|language=en}}{{cbignore}}</ref>

Libri i parë i shahut që Carlsen lexoi ishte një broshurë e quajtur ''Find the Plan'' nga [[Bent Larsen]],<ref>"Just checking". New in Chess (7): 106. 2006.</ref> dhe libri i tij i parë mbi hapjet ishte ''The Complete Dragon'' i [[Eduard Gufeld]].<ref>Agdestein, Simen (2014). Hvordan Magnus Carlsen ble verdensmester. Oslo: NKI forlaget. p. 23.</ref> Carlsen zhvilloi aftësitë e tij të hershme të shahut duke luajtur vetë për orë të tëra - duke lëvizur figurat, duke kërkuar [[Kombinimi (shah)|kombinime]] dhe duke luajtur lojëra dhe pozicione që i tregoi babai i tij. Simen Agdestein thekson kujtesën e jashtëzakonshme të Carlsen, duke thënë se ai ishte në gjendje të kujtonte vendndodhjet, popullsinë, flamujt dhe kryeqytetet e të gjitha vendeve në botë në moshën pesë vjeçare. Më vonë, ai mësoi përmendësh vendndodhjet, popullsinë, stemat dhe qendrat administrative të "pothuajse të gjitha" 356 [[Komunat e Norvegjisë|komunave norvegjeze]].<ref>Agdestein, Simen (2014). Hvordan Magnus Carlsen ble verdensmester. Oslo: NKI forlaget. p. 189.</ref> Ai mori pjesë në turneun e tij të parë - divizioni më i ri i [[Kampionati Norvegjez i Shahut|Kampionatit Norvegjez të Shahut]] 1999 - në moshën 8 vjeç e 7 muaj, dhe shënoi 6/11.

[[Skeda:Magnus Carlsen simultan-dscn0443-2.jpeg|parapamje|Carlsen, 13 vjeç, në [[Molde]] duke dhënë [[simultaneous exhibition]], korrik 2004]]
Carlsen u stërvit në Kolegjin Norvegjez të Elite Sport nga lojtari më i mirë i vendit, [[Mjeshtri i Madh (shah)|Mjeshtri i Madh]] [[Simen Agdestein]],<ref name=NYT2008>{{cite web |author=McClain, Dylan Loeb |url=https://www.nytimes.com/2008/09/01/world/europe/01iht-profile.4.15806138.html?pagewanted=all&_r=0 |title=Magnus Carlsen, chess prodigy from Norway |work=The New York Times |year=2008 |access-date=4 janar 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20181125094343/https://www.nytimes.com/2008/09/01/world/europe/01iht-profile.4.15806138.html?pagewanted=all&_r=0 |archive-date=25 nëntor 2018 |url-status=dead }}</ref> i cili nga ana e tij citon [[Trajneri (futboll|trajnerin]] norvegjez të futbollit [[Egil Olsen|Egil "Drillo" Olsen]] si një frymëzim kyç për strategjinë e tij të stërvitjes. Në vitin 2000, Agdestein prezantoi Carlsen me [[Torbjørn Ringdal Hansen]], një ish-kampion norvegjez për të rinj dhe më vonë Mjeshtër Ndërkombëtar (IM) dhe Mjeshtër i Madh (GM),<ref name=FideProfileRingdalHansen>{{cite web |title=FIDE Chess Profile 1501720 Hansen, Torbjorn Ringdal |url=http://ratings.fide.com/card.phtml?event=1501720 |publisher=FIDE |language=en |access-date=15 shtator 2016 |archive-date=6 nëntor 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181106190130/http://ratings.fide.com/card.phtml?event=1501720 |url-status=live }}</ref> ndërsa Ringdal shërbeu ''[[:no:Siviltjeneste i Norge|siviltjeneste]]'' (një program alternativ shërbimi civil) njëvjeçar në kolegj.

Gjatë atij viti, vlerësimi i Carlsen u rrit nga 904 në qershor 2000 në 1907. Përparimi i tij ndodhi në kampionatin norvegjez të ekipeve të të rinjve në shtator 2000, ku ai shënoi 3½/5 kundër lojtarëve më të rinj të vendit dhe fitoi një vlerësim të performancës së turneut (TPR) rreth vitit 2000.<ref>Agdestein (2004), pp. 16–18; 26.</ref> Përveç shahut, të cilin ai e studionte rreth tre deri në katër orë në ditë, argëtimi i tij i preferuar përfshinte të luante [[futboll]] dhe të lexonte komike të [[Donald Duck]]. Ai gjithashtu praktikoi [[skijimi]]n deri në moshën dhjetë vjeç.<ref>Agdestein (2014), p. 17</ref>

==Jeta personale==
Që nga viti 2016, Carlsen identifikohet si një [[Socialdemokracia|socialdemokrat]] dhe kryesisht ndjek një dietë [[Vegjetarianizmi|vegjetariane]]; dy nga motrat e tij janë vegjetariane.<ref>{{cite news|last1=Bose|first1=Mihir|url=https://www.ft.com/content/cbb22f4c-858e-11e6-8897-2359a58ac7a5|title=Inside the home (and mind) of world chess champion Magnus Carlsen|newspaper=Financial Times|date=5 tetor 2016|access-date=8 tetor 2016|language=en|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221210/https://www.ft.com/content/cbb22f4c-858e-11e6-8897-2359a58ac7a5|archive-date=10 dhjetor 2022|url-access=subscription|url-status=live}}</ref>

Carlsen është një tifoz i zjarrtë i futbollit, me [[Real Madrid CF]] si klubin e tij të preferuar. Në njohjen e bërjes kampion bote në shah, ai mori startin nderi në një lojë të [[La Liga|La Ligës]] midis Real Madrid dhe [[Real Valladolid]] më 30 nëntor 2013.<ref>{{cite web|url =https://www.realmadrid.com/en/news/2013/11/magnus-carlsen-took-the-honorary-kick-off-for-the-real-madrid-valladolid-match|title =Magnus Carlsen took the honorary kick off for the Real Madrid-Valladolid match|website =Real Madrid|date =30 nëntor 2013|language =en}}</ref> Carlsen gjithashtu ndjek [[Premier League]] dhe luan futboll fantazi. Në dhjetor 2019, ai arriti vendin nr.1 në një lojë [[Fantasy Premier League]], përpara shtatë milionë lojtarëve të tjerë, përpara se të përfundonte sezonin në vendin e 10-të.<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/sport/2019/dec/16/chess-champion-magnus-carlsen-top-of-world-fantasy-football-rankings-premier-league|title=Chess champion Magnus Carlsen moves to top of world fantasy football rankings|last=sport|first=Guardian|work=The Guardian|date=16 dhjetor 2019|access-date=16 dhjetor 2019|language=en-GB|issn=0261-3077}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/fantasy-premier-league-rankings-magnus-carlsen-chess-champion-fpl-a9248731.html|title=World chess champion hits No 1 in world for Fantasy Premier League|website=The Independent|language=en|date=16 dhjetor 2019|access-date=16 dhjetor 2019}}</ref>

Në prill 2022, Carlsen luajti [[poker]] në Ngjarja Kryesore e Kampionatit Norvegjez dhe përfundoi i 25-ti nga 1050 lojtarë.<ref>{{cite web |title=World Chess Champion Magnus Carlsen Runs Deep in Norwegian Poker Championships |url=https://highstakesdb.com/news/live-poker-news/world-chess-champion-magnus-carlsen-runs-deep-in-norwegian-poker-championships |website=highstakesdb.com |date=14 prill 2022 |access-date=16 prill 2022 |language=en}}</ref><ref>{{cite web |last1=Mattia |first1=Joe |title=WATCH: Magnus Carlsen, Best Chess Player In History, Turns Pocket Aces Into A Bluff |url=https://www.cardplayer.com/poker-news/26809-watch-magnus-carlsen-turns-pocket-aces-into-a-poker-bluff |website=CARDPLAYER, THE POKER AUTHORITY |language=en |access-date=17 prill 2022}}</ref>

==Nderimet==
Carlsen fitoi [[Chess Oscar]] nga viti 2009 deri në vitin 2013. Chess Oscar, i organizuar nga revista ruse e shahut [[64 (revistë)|''64'']], iu dha lojtarit më të mirë të vitit sipas një sondazhi mbarëbotëror të kritikëve, shkrimtarëve dhe gazetarëve kryesorë të shahut, por nuk u dha më pas vitit 2013, pasi ''64'' pushuan së botuari.<ref>{{cite web |title=Chess Oscar winner Carlsen to be tested for doping |url=http://www.chessbase.com/newsdetail.asp?newsid=8613 |publisher=ChessBase News |date=6 nëntor 2011 |access-date=16 dhjetor 2012 |language=en}}</ref><ref>{{cite web |title=Carlsen Gets His 4th Chess Oscar: 'I Think It's Well-Deserved' |url=http://chess-news.ru/en/node/12356 |publisher=chess-news.ru |date=13 qershor 2013 |access-date=13 qershor 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200511100334/http://chess-news.ru/en/node/12356 |archive-date=11 maj 2020 |url-status=dead}}</ref>

Tabloidi norvegjez ''[[Verdens Gang]]'' (VG) i ka dhënë Carlsen "[[Emri i Vitit]]" (''Årets navn'') dy herë, në vitin 2009<ref>{{cite web |author=Strøm, Kristian Ole |title="Sjakkens Mozart" ble årets navn |url=http://www.vg.no/nyheter/innenriks/artikkel.php?artid=581096 |publisher=Verdens Gang |date=19 dhjetor 2009 |access-date=15 shkurt 2013 |language=no}}</ref> and 2013.<ref>Øyvind Askeland and Knut Arne Hansen (20 dhjetor 2013) [http://www.vg.no/sport/sjakk/artikkel.php?artid=10134026 Magnus Carlsen kåret til Årets navn] [[Verdens Gang|VG]]. Marrë më 21 dhjetor 2013 (në norvegjisht)</ref> VG gjithashtu e emëroi atë "Sportisti i Vitit" në vitin 2009.<ref>{{cite web |author=Strøm, Kristian Ole |title=Magnus (19) er landets største idrettsstjerne!&nbsp;...men Carlsen skulle gjerne vært best i verden i fotball |url=http://www.vg.no/sport/artikkel.php?artid=597047 |publisher=Verdens Gang |date=24 dhjetor 2009 |access-date=15 shkurt 2013 |language=no}}</ref> Carlsen ka fituar gjithashtu ''Folkets Idrettspris'', një çmim i zgjedhur nga populli nga gazeta norvegjeze ''[[Dagbladet]]'', në vitin 2009<ref>{{cite web |author=Skjervum, Eivind |title=Magnus Carlsen (19) suveren vinner av Folkets Idrettspris |url=http://www.vg.no/sport/artikkel.php?artid=597047 |work=Dagbladet |date=24 dhjetor 2009 |access-date=15 shkurt 2013 |language=no}}</ref> dhe 2010.<ref>{{cite web |author=Kvam, Lars Hojem |title=Magnus Carlsen fikk flere stemmer enn de tre neste til sammen |url=http://www.dagbladet.no/2012/12/23/sport/folkets_idrettspris/karing/magnus_carlsen/sjakk/24957367/ |work=Dagbladet |date=24 dhjetor 2012 |access-date=15 shkurt 2013 |language=no}}</ref>

Në vitin 2011, ai u nderua me [[Peer Gynt Prize]], një çmim norvegjez që i jepet çdo vit "një personi ose institucioni që ka arritur dallime në shoqëri".<ref>{{cite web |title=Chess star wins prestigious award |url=http://www.newsinenglish.no/2011/03/21/chess-star-wins-prestigious-award/ |publisher=Views and News from Norway |date=21 mars 2011 |access-date=16 dhjetor 2012 |language=en}}</ref>

Në vitin 2013, revista [[Time (revistë)|''Time'']] e emëroi Carlsen një nga [[Time 100|100 njerëzit më me ndikim në botë]].<ref>{{cite magazine |author=Kasparov, Garry |title=The 2013 TIME 100: Magnus Carlsen |magazine=Time |url=http://time100.time.com/2013/04/18/time-100/slide/magnus-carlsen/ |date=18 prill 2013 |access-date=18 prill 2013 |language=en}}</ref>

==Stili i lojës==
Carlsen kishte një stil agresiv të lojës si i ri,<ref>{{cite web |author=Barden, Leonard |url=https://www.theguardian.com/sport/2006/jan/28/chess.gdnsport3 |title=Chess: Barden on chess &#124; Sport |work=The Guardian |date=28 janar 2006 |access-date=3 janar 2013 |language=en}}</ref><ref>{{cite web |author=Pein, Malcolm |url=https://www.telegraph.co.uk/culture/chess/malcolmpein/3654195/Dangers-of-over-optimism.html# |archive-url=https://web.archive.org/web/20130309182629/http://www.telegraph.co.uk/culture/chess/malcolmpein/3654195/Dangers-of-over-optimism.html |archive-date=9 mars 2013 |url-access=subscription |url-status=live |title=Dangers of over-optimism |work=The Daily Telegraph |date=31 korrik 2006 |access-date=3 janar 2013 |language=en}}</ref> dhe, sipas Simen Agdestein, loja e tij karakterizohej nga "një gatishmëri e patrembur për të ofruar materiale për aktivitet". Ndërsa piqej, Carlsen zbuloi se ky stil i rrezikshëm i lojës nuk ishte aq i përshtatshëm kundër elitës së botës së shahut. Kur filloi të luante në turnetë më të mirë, ai kishte vështirësi të dilte shumë nga hapja. Për të përparuar, stili i Carlsen u bë më universal, i aftë për të trajtuar mirë të gjitha llojet e pozicioneve. Ai hapet me [[Loja e Ushtarit të Mbretëreshës|1.d4]] dhe [[Loja e Ushtarit të Mbretit|1.e4]], si dhe me [[Hapja Angleze|1.c4]], dhe, me raste, [[Hapja Zukertort|1.Nf3]], duke e bërë kështu më të vështirë për kundërshtarët përgatitjen kundër tij dhe duke reduktuar efektin e analizës kompjuterike.<ref name=CNRU>{{cite web|title=Magnus Carlsen: "I Love the Middlegame, Because There You Get Pure Chess"|url=http://chess-news.ru/en/node/19178|website=Chess-News|date=9 tetor 2023|language=en}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.dagsavisen.no/kultur/article401031.ece |title=Magnus Carlsens system |author=Grønn, Atle |date=27 shkurt 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110716170211/http://www.dagsavisen.no/kultur/article401031.ece |archive-date=16 korrik 2011 |publisher=Dagsavisen |language=no |access-date=29 nëntor 2010}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.chessgames.com/perl/explorer?pid=52948&side=white |title=Chess Opening Explorer |publisher=Chessgames.com |language=en |access-date=3 janar 2013}}</ref> Ai tha në vitin 2015 se [[Mesloja (shah)|mesloja]] është pjesa e tij e preferuar e lojës pasi bëhet fjalë për "shahun e pastër".<ref name=CNRU/>

Garry Kasparov, i cili drejtoi Carlsen nga viti 2009 deri në 2010, tha se Carlsen ka një stil pozicioni të ngjashëm me atë të kampionëve të botës së kaluar si [[Anatoly Karpov]], [[José Raúl Capablanca]], dhe [[Vasily Smyslov]], në vend të stilit taktik të [[Alexander Alekhine]], [[Mikhail Tal]], dhe vetë Kasparov.<ref>{{cite web |url=http://www.chessvibes.com/reports/kasparov-on-coaching-carlsen/ |title=Kasparov on coaching Carlsen |publisher=Chessvibes |date=11 shtator 2009 |access-date=3 janar 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130128122643/http://www.chessvibes.com/reports/kasparov-on-coaching-carlsen |archive-date=28 janar 2013 |url-status=dead}}</ref> Sipas Carlsen, megjithatë, ai nuk ka ndonjë preferencë në stilin e lojës.<ref name=a>{{cite web |url=http://www.chessbase.com/newsdetail.asp?newsid=7778 |title=Magnus Carlsen&nbsp;– 'I don't quite fit into the usual schemes' |publisher=ChessBase News |date=22 dhjetor 2011 |access-date=9 shtator 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20121109162157/http://chessbase.com/newsdetail.asp?newsid=7778 |archive-date=9 nëntor 2012 |url-status=live }}</ref> Carlsen ka deklaruar gjithashtu se ai ndjek traditat e Karpov dhe Fischer, por gjithashtu përmend [[Ruben Fine]] si një lojtar që "po bënte në shah të ngjashëm me atë që po bëj unë".<ref name="chess.com">{{cite web |author=Doggers, Peter |title=Anand-Carlsen Match Only a Week Away |url=http://www.chess.com/news/anand-carlsen-match-only-a-week-away-9074 |publisher=[[Chess.com]] |date=31 tetor 2014 |access-date=21 nëntor 2014 |language=en}}</ref>

==Përpjekjet e biznesit==
===Play Magnus===
Në tetor 2013, Carlsen bashkëthemeloi një kompani, [[Play Magnus AS]], me Espen Agdestein dhe Anders Brandt.<ref>{{cite web|url =https://www.forbes.com/sites/davidnikel/2020/10/09/norways-chess-champion-floats-tech-company-raises-30-million/|title =World Chess Champion Magnus Carlsen Floats Tech Company, Raises $30 Million|first =David|last =Nikel|website =Forbes|date =9 tetor 2020|language =en}}</ref> Me bazë në Oslo, Norvegji, produkti i parë i Play Magnus ishte një aplikacion [[iOS]], i quajtur ''[[Play Magnus (mobile app)|Play Magnus]]'', që lejon përdoruesin të luajë një motor shahu të krijuar duke përdorur një bazë të dhënash me mijëra lojëra të regjistruara nga Carlsen nga mosha pesë vjeç e lart. Carlsen deklaroi se dëshironte që aplikacioni të inkurajonte më shumë njerëz të luanin shah.<ref>{{cite news |url=https://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/mediatechnologyandtelecoms/digital-media/10661306/World-chess-champion-Magnus-Carlsen-launches-app.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/mediatechnologyandtelecoms/digital-media/10661306/World-chess-champion-Magnus-Carlsen-launches-app.html |archive-date=10 janar 2022 |url-access=subscription |url-status=live |title=World chess champion Magnus Carlsen launches app |work=The Telegraph |date=25 shkurt 2014 |access-date=13 mars 2014 |language=en}}{{cbignore}}</ref><ref>{{cite web|url=http://archive.boston.com/bostonglobe/ideas/brainiac/2014/03/you_could_beat.html|title=Playing a young Magnus Carlsen at chess|first=Kevin|last=Hartnett|website=Boston Globe|date=19 mars 2014|language=en}}</ref>

Në mars 2019, Play Magnus AS u bashkua me [[chess24]].com, duke u konsoliduar në Grupin Play Magnus.ref>{{cite web|title=chess24 and Play Magnus join forces|url=https://chess24.com/en/read/news/chess24-and-play-magnus-join-forces|last=McGourty|first=Colin|date=15 mars 2019|website=chess24.com|access-date=13 shkurt 2020|language=en}}</ref> Më 8 tetor 2020, Play Magnus Group u listua në [[Bursa e Oslos|Bursën e Oslos]]. Magnus Chess, një entitet i kontrolluar nga Carlsen dhe familja e tij, atëherë zotëronte 9.5% të Play Magnus Group.<ref>{{cite web|url =https://www.fide.com/news/764|title =Play Magnus listed on Oslo Stock Exchange|website =FIDE|date =8 tetor 2020|language =en}}</ref>

Në gusht 2022, [[Chess.com]] finalizoi një ofertë blerjeje për Play Magnus Group, e cila u mbyll zyrtarisht më 16 dhjetor 2022. Si pjesë e blerjes, Carlsen nënshkroi si ambasador i markës për Chess.com.<ref>{{Cite web |last=Team (CHESScom) |first=Chess com |title=Chess.com Makes Offer To Play Magnus Group |url=https://www.chess.com/news/view/chesscom-playmagnus |access-date=24 gusht 2022 |website=Chess.com |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Play Magnus Group receives Chess.com offer |url=https://chess24.com/en/read/news/play-magnus-group-receives-chess-com-offer |access-date=24 gusht 2022 |website=chess24.com |language=en}}</ref><ref name="Acquisition">{{cite web |title=Chess.com Officially Acquires Play Magnus, Carlsen Signs As Ambassador |url=https://www.chess.com/news/view/chesscom-acquires-pmg |website=Chess.com |access-date=23 dhjetor 2022 |date=21 dhjetor 2022 |language=en}}</ref>

==Librat dhe filmat==
* Grandmaster Zenon Franco (2020). ''Magnus Wins With White''. [Limited Liability Company Elk and Ruby Publishing House]. {{ISBN|978-5604-17701-3}}.
* Grandmaster Zenon Franco (2020). ''Magnus Wins With Black''. [Limited Liability Company Elk and Ruby Publishing House]. {{ISBN|978-5604-46925-5}}.
* Valaker, O; Carlsen, M. (2004). ''Lær sjakk med Magnus [Learn Chess with Magnus]''. [[Gyldendal Norsk Forlag]]. {{ISBN|978-82-05-33963-7}}.
* ''The Prince of Chess, a film about Magnus Carlsen'' (2005). Directed by [[Øyvind Asbjørnsen]].<ref>{{IMDb title|0481603|The Prince of Chess}}</ref>
* Opedal, Hallgeir (2011). ''Smarte trekk. Magnus Carlsen: Verdens beste sjakkspiller [Smart Moves. Magnus Carlsen: The World's Best Chess Player]''. Kagge. {{ISBN|978-82-489-1050-3}}.
* Mikhalchishin, Adrian; Stetsko, Oleg. (2012). ''Fighting Chess with Magnus Carlsen (Progress in Chess)''. Edition Olms. {{ISBN|978-3-283-01020-1}}.
* Crouch, Colin (2013). ''Magnus Force: How Carlsen Beat Kasparov's Record''. Everyman Chess. {{ISBN|978-1-78194-133-1}}.
* Sivertsen, Aage G. (2015). ''Magnus'' [[Kagge Forlag]]. {{ISBN|978-82-489-1659-8}}.
* Kotronias, Vassilios & Logothetis, Sotiris (2013). ''Carlsen's assault on the throne''. Quality Chess. {{ISBN|978-1-906552-22-0}}.
* Butler, Brin-Jonathan (2018). ''The Grandmaster: Magnus Carlsen and the Match That Made Chess Great Again''. {{ISBN|978-1-501172601}}.
* ''[[Magnus (2016 film)|Magnus]]'' (2016). Directed by Benjamin Ree.<ref>[https://www.imdb.com/title/tt5471480/ Magnus (2016)] at [[IMDb]]</ref><ref>{{cite web|url=http://en.chessbase.com/post/magnus-the-chess-movie|title=Magnus – the chess movie|website=Chess News|date=29 mars 2016|access-date=1 maj 2016|language=en}}</ref>

==Referime==
{{Reflist|30em}}

[[Kategoria:Lindje 1990]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Shahistë norvegjezë]]
[[Kategoria:Kampionë Botërorë të Shahut]]
[[Kategoria:Mjeshtrë të mëdhenj shahu]]
[[Kategoria:Garuesë të Olimpiadës së Shahut]]