Jump to content

Mbret-Perandor

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Një mbret-perandor (ekuivalenti femëror mbretëresha-perandoresha) është një sundimtar sovran që është njëkohësisht mbret i një territori dhe perandor i një tjetri. Ky titull zakonisht rezulton nga bashkimi i një kurore mbretërore dhe perandorake, por i njeh dy territoret si të ndryshme politikisht dhe kulturalisht, si dhe në status (perandori është një gradë më e lartë se mbreti). Ai gjithashtu tregon statusin perandorak të një mbreti përmes blerjes së një perandorie ose anasjelltas.

Titulli i dyfishtë nënkupton rolin e dyfishtë të një sovrani, por gjithashtu mund të krijohet për të përmirësuar prestigjin e një sundimtari. Megjithatë, të dyja rastet tregojnë se bashkimi i sundimit nuk ishte thjesht një rast aneksimi ku një shtet gëlltitet nga një tjetër, por më tepër një bashkimi dhe statusi pothuajse i barabartë, megjithëse në rastin e monarkisë britanike sugjerimi se një perandor është më i lartë. në rangun se një mbret u shmang duke krijuar titullin "mbret - perandor" ose "mbretëresha-perandoreshë" në vend të "perandor-mbret" ose "perandoresha-mbretëresha".

Në Austro-Hungari[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Një përdorim tjetër i këtij titulli të dyfishtë ishte në vitin 1867, kur Perandoria Austriake shumëkombëshe, e cila sundohej nga gjermanët dhe po përballej me nacionalizmin në rritje, ndërmori një reformë që i dha të drejta nominale dhe faktike fisnikërisë hungareze. Kjo reformë ringjalli Mbretërinë e Hungarisë të aneksuar nga Austria, dhe për këtë arsye krijoi shtetin e bashkimit të dyfishtë monarkikAustro-Hungarisë dhe titullin e dyfishtë "perandor-mbret" (në gjermanisht Kaiser und König, në hungarisht Császár és Király).

Prandaj Dinastia Habsburge sundoi si Perandorë të Austrisë mbi gjysmën perëndimore dhe veriore të Perandorisë (Cisleithania), dhe si mbretër të Hungarisë mbi Mbretërinë e Hungarisë dhe pjesën më të madhe të Transleithania. Hungaria gëzonte njëfarë shkalle vetëqeverisjeje dhe përfaqësimi në punët e përbashkëta (kryesisht marrëdhëniet me jashtë dhe mbrojtjen). Federata mbante emrin e plotë "Mbretëritë dhe Tokat e Përfaqësuara në Këshillin Perandorak dhe Tokat e Kurorës së Shën Stefanit".

Në perandorinë koloniale italiane[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pas pushtimit italian të Etiopisë më 1936, Mbreti Victor Emmanuel III u shpall Perandor i Etiopisë. Kështu, ai u bë Mbret-Perandor (në italisht Re Imperatore), duke sunduar si mbi Mbretërinë e Italisë ashtu edhe mbi Perandorinë Etiopiane.

Në Perandorinë Gjermane[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitin 1871, Konfederata e Gjermanisë së Veriut u bashkua me shtetet e Gjermanisë Jugore për të formuar Perandorinë Gjermane. Kushtetuta thoshte se Mbreti i Prusisë, atëherë William I, do të kurorëzohej Perandor Gjerman (Deutscher Kaiser). William dëshironte të shpallej Perandor i Gjermanisë (Kaiser von Deutschland), por kjo do të kishte shkaktuar probleme sovraniteti me princat gjermanë jugorë dhe gjithashtu me Austrinë.

Pas humbjes shkatërruese në Luftën e Parë Botërore dhe Revolucionin Gjerman, Perandori William II u përpoq të abdikonte nga froni i Gjermanisë duke ruajtur fronin e tij si Mbret i Prusisë, duke besuar se Mbretëria e Prusisë dhe Perandoria Gjermane ishin në një bashkim personal. Por pasi u informua se ai nuk mund të abdikonte një fron pa tjetrin, William u detyrua të abdikonte nga të dy fronet dhe jetoi pjesën tjetër të jetës së tij në mërgim në Holandë.