Paganizmi modern
Paganizmi modern, neopaganizmi apo paganizmi bashkëkohor është një lëvizje që angazhohet për kthim në traditat dhe fenë e vjetër evropiane (përkatësisht aziatike, amerikane, etj.) të cilat ekzistonin para ardhjes së monoteizmit abrahamik nga Lindja e Mesme. Me gjithë dominimin e monoteizmit, traditat e vjetra pagane nuk janë eliminuar asnjëherë, dhe shpeshherë ato janë adoptuar për qëllimet dhe nevojat e tyre nga fetë monoteiste si Krishterimi e Islami.
Përmbledhje
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Pas rënies së rëndësisë së monoteizmit në Evropë, dhe zhgënjimit me monoteizmin ka një ringjallje të paganizmit. Paganizmi shihet si fe më e përshtatshme me nevojën për t'u kujdesur për natyrën, dhe si fe më pluraliste dhe demokratike se monoteizmi që konsiderohet shtypës. Në Islandë[1] është themeluar shoqata neopagane më 1972 dhe shoqata të tilla janë përhapur në vende tjera në Evropë [2] si në Suedi [3], Greqi [4], Itali[5].
Paganizmi bashkëkohor ndonjëherë është shoqëruar me lëvizjen e Epokës së Re, me studiuesit që theksojnë ngjashmëritë dhe dallimet e tyre.[6] Fusha akademike e studimeve pagane filloi të bashkohej në vitet 1990, duke u shfaqur nga studimet e ndryshme në dy dekadat e fundit.
Te shqiptarët janë ruajtur shumë pjesë të paganizmit si besimi në zana, orë, vampirë, lugetër, drangojë, kuçedra. Gjithashtu janë kultivuar traditat pagane si pjesë e ndërtimit të identitetit kombëtar, si p.sh. Dita e Verës, Darka e Lamës. Tashmë ka një interes për të ringjallur[7] traditat pagane si pjesë e kundërshtimit të përçarjeve fetare nga monoteizmi.
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Paganizmi
- Mitologjia ilire
- Mitologjia shqiptare
- Neopaganizmi gjerman
- Neopaganizmi shqiptar
- Neopaganizmi në Hungari
Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Adler, Margot (2006) [1979]. Drawing Down the Moon: Witches, Druids, Goddess-Worshippers and Other Pagans in America (në anglisht) (bot. Revised). London: Penguin. ISBN 978-0-14-303819-1.
- Berger, Helen (1999). A Community of Witches: Contemporary Neo-Paganism and Witchcraft in the United States (në anglisht). Columbia, South Carolina: University of South Carolina Press. ISBN 978-1-57003-246-2.
- Berger, Helen; Ezzy, Douglas (2007). Teenage Witches: Magical Youth and the Search for the Self (në anglisht). New Brunswick and London: Rutgers International Press. ISBN 978-0813540207.
- Blain, Jenny; Ezzy, Douglas; Harvey, Graham (2004). Researching Paganisms (në anglisht). Oxford and Lanham: AltaMira. ISBN 978-0-7591-0522-5.
- Clifton, Chas; Harvey, Graham (2004). The Paganism Reader (në anglisht). Routledge. ISBN 978-0-415-30352-1.
- Davidsen, Markus Altena (2012). "What is Wrong with Pagan Studies?". Method and Theory in the Study of Religion (në anglisht). 24 (2): 183–199. doi:10.1163/157006812X634881. hdl:1887/3160767. S2CID 170576609.
- Doyle White, Ethan (2012). "In Defense of Pagan Studies: A Response to Davidsen's Critique". The Pomegranate: The International Journal of Pagan Studies (në anglisht). 14 (1): 5–21. doi:10.1558/pome.v14i1.5.
- Doyle White, Ethan (2016). Wicca: History, Belief, and Community in Modern Pagan Witchcraft (në anglisht). Brighton, Chicago, and Toronto: Sussex Academic Press. ISBN 978-1-84519-754-4.
- Gardell, Mattias (2003). Gods of the Blood: The Pagan Revival and White Separatism (në anglisht). Durham: Duke University Press. ISBN 978-0822330714.
- Greenwood, Susan (2000). Magic, Witchcraft and the Otherworld: An Anthropology (në anglisht). Oxford and New York City: Berg. ISBN 978-1-85973-445-2.
- Hanegraaff, Wouter J. (1996). New Age Religion and Western Culture: Esotericism in the Mirror of Secular Thought (në anglisht). Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-10696-3.
- Hunt, Stephen (2003). Alternative Religions: A Sociological Introduction (në anglisht). Burlington: Ashgate Publishing. ISBN 978-0-7546-3409-6.
- Hutton, Ronald (2003). Witches, Druids and King Arthur (në anglisht). Hambledon.
- Harvey, Graham (2005). Animism: Respecting the Living World (në anglisht). London: Hurst & Co. ISBN 978-0231137010.
- Harvey, Graham (2007). Listening People, Speaking Earth: Contemporary Paganism (në anglisht) (bot. second). London: Hurst & Company. ISBN 978-1-85065-272-4.
- Hutton, Ronald (1999). The Triumph of the Moon: A History of Modern Pagan Witchcraft (në anglisht). New York City: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-820744-3.
- Johnston, Hannah E.; Aloi, Peg (2007). The New Generation Witches: Teen Witchcraft in Contemporary Culture (në anglisht). Aldershot and Burlington: Ashgate. ISBN 978-0-7546-5784-2.
- Lewis, James R. (2004). The Oxford Handbook of New Religious Movements (në anglisht). London and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-514986-9.
- Magliocco, Sabina (2004). Witching Culture: Folklore and Neo-paganism in America (në anglisht). Philadelphia: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-3803-7.
- Mayer, Jean-François (2001). "Christopher Gérard, Parcours païen". Politica Hermetica (në frëngjisht). Paris: L'Age d'Homme (15): 100–101. ISSN 1143-4562.
- Pike, Sarah M. (2004). New Age and Neopagan Religions in America. Columbia Contemporary American Religion Series (në anglisht). New York: Columbia University Press. ISBN 9780231508384. JSTOR 10.7312/pike12402. LCCN 2003061844.
- York, Michael (2016). Pagan Ethics: Paganism as a World Religion (në anglisht). Cham: Springer. doi:10.1007/978-3-319-18923-9. ISBN 978-3-319-18923-9.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Ásatrúarfélagið
- ^ ECER
- ^ Samfälligheten för Nordisk Sed | Sveriges trossamfund för hedendom
- ^ Supreme Council of Ethnikoi Hellenes
- ^ SATURNIA TELLUS | Sito ufficiale Movimento Tradizionale Romano
- ^ York, Michael (1999). "Invented Culture/Invented Religion: The Fictional Origins of Contemporary Paganism". Nova Religio: The Journal of Alternative and Emergent Religions (në anglisht). 3 (1): 135–146. doi:10.1525/nr.1999.3.1.135. JSTOR 10.1525/nr.1999.3.1.135. Marrë më 15 dhjetor 2020 – nëpërmjet JSTOR.
- ^ "Feja Shqiptare". Arkivuar nga origjinali më 12 korrik 2012. Marrë më 23 shtator 2012.