Neopaganizmi në Hungari
,_G%C3%B6d%C3%B6ll%C5%91,_Budapest,_Hungary.png)
Neopaganizmi në Hungari (Hungarisht: Újpogányság) është shumë i larmishëm, me pasues të besimit vendas hungarez dhe të feve të tjera, duke përfshirë Wiccans, Kemetics, Mithraics, Druids dhe Christopagans.[1]
Szilárdi (2006) e përshkruan lëvizjen si një kombinim postmodern të modeleve etnocentrike gjuhësore, kombëtare, fetare dhe të rastësishme politike të identitetit. Interesi për rindërtimin e një feje etnike për hungarezët u shfaq për herë të parë në fillim të shekullit të 20-të.[2] Një kontribut në popullarizimin e ideve pagane në shoqërinë hungareze ishte suksesi i jashtëzakonshëm i operës rok István, një király në 1983.[3]
Fetë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kristopaganizmi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Shumë grupe pagane në Hungari përdorin terminologjinë e krishterë dhe ikonografinë e riinterpretuar në një mënyrë etnike pagane. Ky është rasti i "Kishës së Besimeve Ezoterike - Kisha e Kurorës së Shenjtë" (Hungarisht: Ezoterikus Tanok Egyháza — Szent Korona Egyház), duke konceptuar një fe të lashtë skithase me karakter të krishterë, duke adhuruar Fény Jézus ("Jezusin Drita") dhe Boldogasszony ("Zonja e Bekuar"), me taltos si priftërinj.[4] Kisha ka krijuar naptemplomok (njëjës: naptemplom), "tempujt e Diellit", si vendet e saj të adhurimit. Një organizatë tjetër e këtij lloji është "Kisha e Dashurisë së Zojës" (Nagyboldogasszony Szeretet Egyház).
Neopaganizmi hungarez[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Neopaganizmi hungarez, besimi vendas hungarez, ose Ősmagyar Vallás (që do të thotë "Feja e lashtë hungareze" ose më saktë "Feja arko-hungareze") siç quhet në diskursin lokal neopagan, përcakton lëvizjet që kërkojnë të rindërtojnë një fe etnike të pastër hungareze., frymëzuar nga mitologjia dhe folklori hungarez. Kjo zhvendosje i ka rrënjët në studimet etnologjike të fillimit të shekullit të 20-të, ndërkohë që përpunimi i një feje kombëtare hungareze u miratua në qarqet turaniste të ndërluftës (1930-40), duke lulëzuar më në fund krahas feve të tjera pagane që nga rënia e Bashkimit Sovjetik.[5] Dallimi midis grupeve neopagane hungareze shpesh përcaktohet nga idetë e tyre të ndryshme rreth origjinës historike të hungarezëve.[6]
Zhvillimi i lëvizjeve neopagane hungareze mbështetet kryesisht në punën e shamanëve individualë ose neoshamanëve, táltos, të cilët mund të organizohen në shoqata, të krijojnë shkolla ose të krijojnë organizata më të mëdha fetare.[7] Lëvizja e shamanëve filloi të dilte në dritë në vitet 1980, duke organizuar bashkëpunim me përfaqësues të shamanizmit kryesor nga Shtetet e Bashkuara që nga viti 1986. [8] Ata taltos që përkrahin një ideologji turaniste shpesh zgjedhin të lidhen me Tengrizmin.[9]
Organizatat më të rëndësishme të këtij lloji janë Yotengrit, dhe Ősmagyar Táltos Egyház ("Kisha Arch-Hungareze Táltos") e themeluar nga András Kovács-Magyar, i cili më vonë themeloi gjithashtu Táltos Iskola ("Shkolla Táltos").[10] Grupe të tjera të kësaj rryme janë Ősmagyar Egyház ("Kisha Arch-Hungareze") dhe Magyar Vallas Közössége ("Komuniteti i Fesë Hungareze").[11]
Një kishë tjetër e besimit vendas hungarez është Árpád Rendjének Jogalapja Tradicionális Egyház ("Kisha Tradicionale e Urdhrit të Árpád"), e themeluar në vitin 2009. Ai është frymëzuar nga Shkolla Tradicionaliste, Nouvelle Droite e Alain de Benoist, dhe nga koncepti i një paganizmi të përbashkët indo-evropian.[12]
Kemetizmi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
"Ankh - Kisha e Jetës së Përjetshme" (Hungarisht: Ankh - Az Örök Élet Egyháza) është një kishë kemetike në Hungari, e themeluar në 1999. Ata propozojnë një teori që e sheh Zotin si burimin e universit, duke qenë vetë universi, duke përfshirë çdo qenie të vetëdijshme dhe të pavetëdijshme. Qëllimi i organizatës është të kultivojë dhe të takojë perënditë, të cilët janë fuqitë që veprojnë në krijim.
Neomitraizmi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sodalitas Mithraica (latinisht për "Bashkësia Mithraike") është një grup neomitraik aktiv në Hungari.[13]
Wicca dhe magjia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Magyar Boszorkányszövetség (që do të thotë "Magji hungareze") është një organizatë neopagane me bazë në Budapest e formuar në 1986. Wicca, një fe me origjinë angleze, është përhapur në Hungari si në vendet e tjera të Evropës Perëndimore . Zsuzsanna Budapest, një hungareze që emigroi në Shtetet e Bashkuara, është themeluesja e emërtimit Wiccan të njohur si Dianic Wicca, e njohur në Amerikën e Veriut. Kisha e Traditës Celtic Wiccan (Kelta-Wicca Hagyományőrzők Egyháza) është një kishë keltike Wiccan në Hungari. Tradita Berkano, e themeluar në vitin 2005, është një rrymë me rrënjë kryesisht tradicionale Wiccan.
Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Ádám Kolozsi, Konstruksionet shoqërore të besimit vendas: Rrëfimet mito-historike dhe diskursi i identitetit në neopaganizmin hungarez, Universiteti i Evropës Qendrore – Programi i Studimeve të Nacionalizmit, 2012.
- Réka Szilárdi, Zgjimi i zotave: Neopaganizmi në Hungari, Konferenca 'Civil Religion, Private Spirituality', 25–27 tetor 2007, Szeged, Re-Dial Association for the Study of Religions & Department for the Study of Religions (Universiteti i Szeg).
- Shelley Rabinovitch, James Lewis, Encyclopedia of Modern Witchcraft and Neo-Paganism, Kensington Publishing Corporation (2004).
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Kolozsi 2012, p. 57
- ^ Koloszi 2012, p. 36-53
- ^ Rabinovitch and Lewis 2004, p. 183
- ^ Kolozsi 2012, p. 80
- ^ Kolozsi 2012, p. 36-62
- ^ Kolozsi 2012, p. 66
- ^ Kolozsi 2012, p. 36-62
- ^ Kolozsi 2012, p. 42
- ^ Kolozsi 2012, p. 62
- ^ Kolozsi 2012, p. 59
- ^ Kolozsi 2012, p. 59
- ^ Kolozsi 2012, p. 60
- ^ Kolozsi 2012, p. 57