Nirvana
|
Nirvāṇa ( [1] Sanskritisht: निर्वाण , nirvāṇa [nirʋaːɳə]; Pali: निब्बान , nibbāna ; Prakrit: णिव्वाण , ṇivvāṇa ) fjalë për fjalë do të thotë "i shuar" por që thelbi i saj përkthehet si çlirim soteriologjik.[2] Termi "nirvana" është më së shpeshti i lidhur me fetë indiane (hinduizmi, budizmi dhe xhainizmi), dhe përfaqëson gjendjen e tij përfundimtare të lirimit dhe çlirimit soteriologjik nga rilindjet në saṃsāra.[3][web 1][4]
Në fetë indiane, nirvana është sinonim me moksha dhe mukti.[note 1] Të gjitha fetë indiane pohojnë se ajo është një gjendje qetësie e përsosur, liria, lumturia më e lartë së bashku me atë që është çlirimi nga samsara, cikli përsëritës i lindjes, jetës dhe vdekjes[6][7]
Megjithatë, traditat budiste dhe jo-budiste i përshkruajnë këto terma për çlirim ndryshe.[8] Në kontekstin budist, nirvana i referohet realizimit të jo-vetvetes dhe boshllëkut, duke shënuar fundin e rilindjes duke zvarritur zjarret që mbajnë procesin e rilindjes.[8][9][10] Në filozofinë e hinduizmit, është bashkimi ose realizimi i identitetit të Atman me Brahman, në varësi të traditës Hindu.[11][12][13] Në jainizëm, është gjithashtu qëllimi soteriologjik, ai përfaqëson lirimin e një shpirti nga robëria karmike dhe samsara.[14]
Origjina
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Nirvāṇa është një term i gjetur në tekstet e të gjitha feve të mëdha indiane – Budizëm,[15] Hinduizëm,[16] Jainizëm[17] dhe Sikizëm.[18][19] Ajo i referohet paqes së thellë të mendjes që fitohet me moksha, çlirim nga samsara, ose çlirimi nga një gjendje vuajtjeje, pas praktikës përkatëse shpirtërore ose sādhanā.[note 2]
Idea e moksha është e lidhur me kulturën Vedike, ku ajo përcolli një nocion amrtam, "pavdekshmëri",[23][24] dhe gjithashtu një nocion i përjetshëm , 'i palindur', ose "pika e palëvizshme e kthimit të botës në kohë". Ajo ishte gjithashtu struktura e saj e përjetshme, e tërë nën "rrotat e timonit pandryshueshëm por të pandërprerë të kohës".[note 3] Shpresa për jetën pas vdekjes filloi me nocione për të shkuar te botët e Etërve apo Paraardhësve dhe / ose botës së Hyjve ose Qiellit.[23][note 4]
Budizmi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Hinduizmi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Jainizmi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sikizmi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shënime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Gjithashtu quhet vimoksha, vimukti. Fjalor Saka Gakkai i budizmit: "Vimoksha [解脱] (Skt; Jpn gedatsu ). Emancipimi, lirimi ose çlirimi. Fjalët e sanskritëve vimukti, mukti dhe moksha gjithashtu kanë të njëjtin kuptim. Vimoksha nënkupton lirimin nga lidhjet e dëshirave tokësore, mashtrimit, vuajtjes dhe transmigrimin. Ndërkohë që budizmi parashtron lloje dhe faza të ndryshme të emancipimit ose të ndriçimit, emancipimi suprem është nirvana,[5][web 2]
- ^ It is sometimes referred to as bhavana, which refers to spiritual "development" or "cultivating" or "producing"[20][21] in the sense of "calling into existence",[22]
- ^ The wheel is a typical Vedic, or Indo-European, symbol, which is manifested in various symbols of the Vedic religion and of Buddhism and Hinduism. See, for examples, Dharmacakra, Chakra, Chakravartin, Kalachakra, Dukkha and Mandala.
- ^ See also Heaven (Christianity) and Walhalla
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "nirvana". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
- ^ Richard Gombrich, Theravada Buddhism: A Social History from Ancient Benāres to Modern Colombo. Routledge
- ^ Chad Meister (2009). Introducing Philosophy of Religion. Routledge. fq. 25. ISBN 978-1-134-14179-1.
Buddhism: the soteriological goal is nirvana, liberation from the wheel of samsara and extinction of all desires, cravings and suffering.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Kristin Johnston Largen. What Christians Can Learn from Buddhism: Rethinking Salvation. Fortress Press. fq. 107–108. ISBN 978-1-4514-1267-3.
One important caveat must be noted: for many lay Buddhists all over the world, rebirth in a higher realm - rather than realizing nirvana - has been the primary religious goal. [...] while many Buddhists strongly emphasize the soteriological value of the Buddha's teaching on nirvana [escape from samsara], many other Buddhists focus their practice on more tangible goals, in particular on the propitious rebirth in one's next life.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "IN THE PRESENCE OF NIBBANA:Developing Faith in the Buddhist Path to Enlightenment". What-Buddha-Taught.net. Marrë më 22 tetor 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Gavin Flood, Nirvana. In: John Bowker (ed.), Oxford Dictionary of World Religions
- ^ Anindita N. Balslev (2014). On World Religions: Diversity, Not Dissension. SAGE Publications. fq. 28–29. ISBN 978-93-5150-405-4.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Loy, David (1982). "Enlightenment in Buddhism and Advaita Vedanta". International Philosophical Quarterly. Philosophy Documentation Center. 22 (1): 65–74. doi:10.5840/ipq19822217.
What most distinguishes Indian from Western philosophy is that all the important Indian systems point to the same phenomenon: Enlightenment or Liberation. Enlightenment has different names in the various systems – kaivalya, nirvana, moksha, etc. – and is described in different ways...
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Steven Collins (1990). Selfless Persons: Imagery and Thought in Theravada Buddhism. Cambridge University Press. fq. 81–84. ISBN 978-0-521-39726-1.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Peter Harvey (2001). Buddhism. Bloomsbury Academic. fq. 98–99. ISBN 978-1-4411-4726-4.
[Nirvana is] beyond the processes involved in dying and reborn. [...] Nirvana is emptiness in being void of any grounds for the delusion of a permanent, substantial Self, and because it cannot be conceptualized in any view which links it to 'I' or 'mine' or 'Self'. It is known in this respect by one with deep insight into everything as not-Self (anatta), empty of Self.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Brian Morris (2006). Religion and Anthropology: A Critical Introduction. Cambridge University Press. fq. 51. ISBN 978-0-521-85241-8.
There has been some dispute as to the exact meaning of nirvana, but clearly the Buddhist theory of no soul seems to imply quite a different perspective from that of Vedantist philosophy, in which the individual soul or self [atman] is seen as identical with the world soul or Brahman [god] (on the doctrine of anatta[no soul] ...
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Gwinyai H. Muzorewa (2000). The Great Being. Wipf. fq. 52–54. ISBN 978-1-57910-453-5.
Even the Atman depends on the Brahman. In fact, the two are essentially the same. [...] Hindu theology believes that the Atman ultimately becomes one with the Brahman. One's true identity lies in realizing that the Atman in me and the Brahman - the groud of all existence - are similar. [...] The closest kin of Atman is the Atman of all living things, which is grounded in the Brahman. When the Atman strives to be like Brahman it is only because it realizes that that is its origin - God. [...] Separation between the Atman and the Brahman is proved to be impermanent. What is ultimately permanent is the union between the Atman and the Brahman. [...] Thus, life's struggle is for the Atman to be released from the body, which is impermanent, to unite with Brahman, which is permanent - this doctrine is known as Moksha.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Fowler 2012, f. 46: "Shankara interpreted the whole of the Gita as extolling the path of knowledge as the best means to moksha, and a total identity of the atman with Brahman...,
- ^ John E. Cort (1990), MODELS OF AND FOR THE STUDY OF THE JAINS, Method & Theory in the Study of Religion, Vol. 2, No. 1, Brill Academic, pages 42-71
- ^ Trainor 2004, f. 68.
- ^ Fowler 2012, f. 48.
- ^ Helmuth von Glasenapp (1999). Jainism: An Indian Religion of Salvation. Motilal Banarsidass. fq. 234, 492. ISBN 978-81-208-1376-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Sikhism And Indian Civilization By R.K. Pruthi. 2004. fq. 200.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ World History: To 1800 By William J. Duiker, Jackson J. Spielvogel. 2008. fq. 52, 53.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Rhys Davids & Stede (1921-25), p. 503, entry for "Bhāvanā," retrieved 9 Dec 2008 from "U. Chicago" at http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.2:1:3558.pali Arkivuar 11 korrik 2012 tek Archive.today.
- ^ Monier-Williams (1899), p. 755, see "Bhāvana" and "Bhāvanā," retrieved 9 Dec 2008 from "U. Cologne" at http://www.sanskrit-lexicon.uni-koeln.de/scans/MWScan/MWScanpdf/mw0755-bhAvodaya.pdf.
- ^ Nyanatiloka 1980, f. 67.
- ^ a b Collins 2010, f. 29.
- ^ Collins 1998, f. 136.
Referimet online
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Donald S. lopez Jr., Nirvana, Encyclopædia Britannica
- ^ "The Soka Gakkai Dictionary of Buddhism, vimoksha". Arkivuar nga origjinali më 24 shtator 2015. Marrë më 7 nëntor 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Buswell, Robert E.; Lopez, Donald S. (2014). The Princeton Dictionary of Buddhism. Princeton University Press. ISBN 978-1-4008-4805-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Collins, Steven (1998), Nirvana and Other Buddhist Felicities, Cambridge University Press
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Collins, Steven (2010), Nirvana: Concept, Imagery, Narrative, Cambridge University Press
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Duiker, William J.; Spielvogel, Jackson J. (2008). World History: To 1800.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Easwaran, Eknath (2007), The Bhagavad Gita:(Classics of Indian Spirituality), Nilgiri Press, ISBN 9781586380199
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Frazier, Jessica (2011), The Continuum Companion to Hindu Studies, Continuum International Publishing Group, ISBN 978-0-8264-9966-0
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Fowler, Jeaneane D. (2012), The Bhagavad Gita: A Text and Commentary for Students, Sussex Academic Press, ISBN 9781845193461
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Gombrich, Richard F. (2006). How Buddhism Began: The Conditioned Genesis of the Early Teachings. Routledge. ISBN 978-1-134-19639-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Keown, Damien (2004). A Dictionary of Buddhism. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-157917-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Nyanatiloka, Mahathera (1980), Buddhist Dictionary: Manual of Terms And Doctrines (bot. 4), Kandy, Sri Lanka: Buddhist Publication Society
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Olivelle, Patrick (1992). The Samnyasa Upanisads: Hindu Scriptures on Asceticism and Renunciation. Oxford University Press. ISBN 9780195361377.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Pruthi, R.K. (2004). Sikhism And Indian Civilization.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Trainor, Kevin (2004), Buddhism: The Illustrated Guide, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-517398-7
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Lexim të mëtejshëm
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Brahm, Ajahn (2006). Mindfulness, Bliss, and Beyond: A Meditator's Handbook (PDF). Wisdom Publications. ISBN 9780861712755. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 5 mars 2016. Marrë më 7 nëntor 2017.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Kawamura (1981). Bodhisattva Doctrine in Buddhism. Wilfrid Laurier University Press.
- Lindtner, Christian (1997). "Problems of Pre-Canonical Buddhism". Buddhist Studies Review. 14 (2).
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Nananaranda, Katukurunde (2012). Nibbana - The Mind Stilled (Vol. I-VII). Dharma Grantha Mudrana Bharaya.
- Williams, Paul; Tribe, Anthony (2000). Buddhist Thought. Routledge. ISBN 978-0-415-20701-0.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Yogi Kanna (2011). Nirvana: Absolute Freedom. Kamath Publishings.