Përndjekja politike
Persekutimi apo represioni politik është akti i një entiteti shtetëror që kontrollon një qytetarë me forcë për arsye politike, veçanërisht me qëllim të kufizimit ose parandalimit të aftësisë së qytetarëve për të marrë pjesë në jetën politike të një shoqërie, duke ulur kështu qëndrimin e tyre midis bashkëqytetarëve të tyre.[1][2] Taktikat e represionit synojnë qytetarët që kanë më shumë gjasa të sfidojnë ideologjinë politike të shtetit në mënyrë që qeveria të mbetet në kontroll.[3] Në autokraci, përdorimi i represionit politik është për të parandaluar mbështetjen dhe mobilizimin kundër regjimit.[4] Shpesh manifestohet përmes politikave si shkeljet e të drejtave të njeriut, abuzimi nga survejimi, brutaliteti policor, burgimi, vendosja e pavullnetshme, heqja e të drejtave të qytetarëve, lustrimi, dhe veprime të dhunshme ose terror si vrasja, ekzekutimet e shkurtra, tortura, zhdukja me forcë dhe dënime të tjera jashtëgjyqësore të aktivistëve politikë, disidentëve ose popullatës së përgjithshme.[5] Taktikat e drejtpërdrejta të represionit janë ato që synojnë aktorë të veçantë të cilët bëhen të vetëdijshëm për dëmin e shkaktuar ndaj tyre, ndërsa taktikat e fshehta mbështeten në kërcënimin e kapjes së qytetarëve (përgjime dhe monitorim).[6] Efektiviteti i taktikave ndryshon: taktikat e fshehta të represionit bëjnë që disidentët të përdorin taktika më pak të dallueshme të opozitës, ndërsa represioni i drejtpërdrejtë lejon qytetarët të dëshmojnë dhe të reagojnë ndaj shtypjes. Represioni politik mund të përforcohet edhe me mjete jashtë politikës së shkruar, si nga pronësia e medias publike dhe private dhe nga vetëcensurimi brenda publikut.
Aty ku represioni politik sanksionohet dhe organizohet nga shteti, ai mund të përbëjë terrorizëm shtetëror, gjenocid, politicid ose krime kundër njerëzimit. Represioni politik sistematik dhe i dhunshëm është një tipar tipik i diktaturave, shteteve totalitare dhe regjimeve të ngjashme. Ndërsa përdorimi i represionit politik ndryshon në varësi të regjimit autoritar, argumentohet se represioni është një tipar përcaktues dhe themeli i autokracive duke krijuar një hierarki pushteti midis liderit dhe qytetarisë, duke kontribuar në jetëgjatësinë e regjimit. Aktivitete represive janë gjetur edhe brenda konteksteve demokratike. Kjo mund të përfshijë edhe vendosjen e situatave ku vdekja e objektivit të represionit është rezultati përfundimtar. Nëse represioni politik nuk kryhet me miratimin e shtetit, një pjesë e qeverisë mund të jetë ende përgjegjëse. Disa shembuj janë operacionet e FBI COINTELPRO nga 1956 deri në 1971 dhe Bastisjet Palmer nga 1919-1920.[7]
Në disa shtete, "represioni" mund të jetë një term zyrtar i përdorur në legjislacion ose në emrat e institucioneve qeveritare. Bashkimi Sovjetik kishte një politikë ligjore të shtypjes së opozitës politike të përcaktuar në kodin e tij penal dhe Kuba nën Fulgencio Batista kishte një agjenci të policisë sekrete të quajtur zyrtarisht Byroja për Shtypjen e Aktiviteteve Komuniste. Sipas studiuesit të studimeve sovjetike dhe komuniste, Stephen Wheatcroft, në rastin e Bashkimit Sovjetik terma të tillë si "terrori", "spastrimi" dhe "represioni" përdoren për t'iu referuar të njëjtave ngjarje. Ai beson se termat më neutralë janë represioni dhe vrasjet masive, megjithëse në rusisht koncepti i gjerë i represionit zakonisht konsiderohet të përfshijë vrasje masive dhe nganjëherë supozohet të jetë sinonim i tij, gjë që nuk është rasti në gjuhë të tjera.[8]
Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Davenport, Christian (2007). State Repression and the Domestic Democratic Peace New York: Cambridge University Press.
- ^ Davenport, Christian, Johnston, Hank and Mueller, Carol (2004). Repression and Mobilization Minneapolis: University of Minnesota Press.
- ^ Hassan, Mai; Mattingly, Daniel; Nugent, Elizabeth R (November 30, 2021). "Political Control". Annual Review of Political Science.
- ^ Wang, Y. (2021). The Political Legacy of Violence During China's Cultural Revolution. British Journal of Political Science, 51(2), 463-487. doi:10.1017/S0007123419000255
- ^ Kittrie, Nicholas N. 1995. The War Against Authority: From the Crisis of Legitimacy to a New Social Contract. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press.
- ^ Sullivan, Christopher M. Resistance is Mobile: Dynamics of Repression, Challenger Adaptationm and Surveillance in US 'Red Squad' and Black Nationalist Archives. Volume 55, Issue 2.
- ^ "Justice Department Campaign Against the IWW, 1917-1920". depts.washington.edu. Marrë më 2023-04-13.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Wheatcroft, Stephen (1996). "The Scale and Nature of German and Soviet Repression and Mass Killings, 1930–45". Europe-Asia Studies. 48 (8): 1319–1353. doi:10.1080/09668139608412415.