Receptori (biokimi)

Në biokimi dhe farmakologji, receptorët janë struktura kimike, të përbëra nga proteina, që marrin dhe tejçojnë sinjale që mund të integrohen në sistemet biologjike. ^[1] Këto sinjale janë zakonisht lajmëtarë kimikë të cilët lidhen me një receptor dhe prodhojnë përgjigje fiziologjike si ndryshimi në aktivitetin elektrik të një qelize . Për shembull, GABA, një neurotransmetues frenues, pengon aktivitetin elektrik të neuroneve duke u lidhur me receptorët GABA<sub>A</sub> ^[2] Ekzistojnë tre mënyra kryesore se si mund të klasifikohet veprimi i receptorit: releja e sinjalit, amplifikimi ose integrimi. ^[3] releja dërgon sinjalin përpara, amplifikimi rrit efektin e një ligandi të vetëm dhe integrimi lejon që sinjali të përfshihet në një rrugë tjetër biokimike. ^[3]

Proteinat receptore mund të klasifikohen sipas vendndodhjes së tyre. Receptorët e sipërfaqes qelizore, të njohur gjithashtu si receptorë ndërmembranorë, përfshijnë kanale jonike të lidhura me ligandet, receptorë të lidhur me proteinën G dhe receptorë hormonalë të lidhur me enzimën. ^[1] Receptorët ndërqelizorë janë ata që gjenden brenda qelizës dhe përfshijnë receptorët citoplazmatikë dhe receptorët bërthamorë . ^[1] Një molekulë që lidhet me një receptor quhet ligand dhe mund të jetë një proteinë, peptid (proteinë e shkurtër) ose një molekulë tjetër e vogël, si një neurotransmetues, hormon, ilaç farmaceutik, toksinë, jon kalciumi ose pjesë të jashtme të një virusi ose mikrob. Një substancë e prodhuar në mënyrë të brendshme (endogjene) që lidhet me një receptor të caktuar quhet ligand i saj endogjen. P.sh. ligandi i brendshëm për receptorin nikotinik të acetilkolinës është acetilkolina, por gjithashtu mund të aktivizohet nga nikotina ^[4] ^[5] dhe të bllokohet nga curarja . ^[6] Receptorët e një lloji të veçantë janë të lidhur me rrugë specifike biokimike qelizore që korrespondojnë me sinjalin. Ndërsa receptorët e shumtë gjenden në shumicën e qelizave, secili receptor do të lidhet vetëm me ligandë të një strukture të veçantë. Kjo është krahasuar në mënyrë analoge me mënyrën sesi bravat do të pranojnë vetëm çelësa me formë specifike . Kur një ligand lidhet me një receptor përkatës, ai aktivizon ose pengon rrugën biokimike të lidhur me receptorin, e cila gjithashtu mund të jetë shumë e specializuar.

^ ^a ^b ^c Guyton, Arthur C.; Hall, John E. (2016). Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders. fq. 930–937. ISBN 9781455770052. OCLC 1027900365. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Mihic, S. John; Harris, R. Adron (1997). "GABA and the GABA_A Receptor". Alcohol Health and Research World. 21 (2): 127–131. ISSN 0090-838X. PMC 6826832. PMID 15704348. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ ^a ^b Alberts B, Bray D, Hopkin K, Johnson A, Lewis J, Raff M, Roberts K, Walter P (2014). Essential Cell Biology (bot. Fourth). New York, NY, USA: Science. fq. 534. ISBN 978-0-8153-4454-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Gotti, Cecilia; Marks, Michael. J.; Millar, Neil S.; Wonnacott, Susan (16 shtator 2019). "Nicotinic acetylcholine receptors (version 2019.4)". IUPHAR/BPS Guide to Pharmacology CITE. 2019 (4). doi:10.2218/gtopdb/F76/2019.4. Marrë më 17 nëntor 2020. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
^ Malenka RC, Nestler EJ, Hyman SE (2009). "Chapter 9: Autonomic Nervous System". përmbledhur nga Sydor A, Brown RY (red.). Molecular Neuropharmacology: A Foundation for Clinical Neuroscience (bot. 2nd). New York: McGraw-Hill Medical. fq. 234. ISBN 9780071481274. Nicotine ... is a natural alkaloid of the tobacco plant. Lobeline is a natural alkaloid of Indian tobacco. Both drugs are agonists [of] nicotinic cholinergic receptors ... {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "Curare Drug Information, Professional". Drugs.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 16 nëntor 2018. Marrë më 8 dhjetor 2020.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)

[hall-1] Guyton, Arthur C.; Hall, John E. (2016). Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders. fq. 930–937. ISBN 9781455770052. OCLC 1027900365. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[2] Mihic, S. John; Harris, R. Adron (1997). "GABA and the GABA_A Receptor". Alcohol Health and Research World. 21 (2): 127–131. ISSN 0090-838X. PMC 6826832. PMID 15704348. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[alberts-3] Alberts B, Bray D, Hopkin K, Johnson A, Lewis J, Raff M, Roberts K, Walter P (2014). Essential Cell Biology (bot. Fourth). New York, NY, USA: Science. fq. 534. ISBN 978-0-8153-4454-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[4] Gotti, Cecilia; Marks, Michael. J.; Millar, Neil S.; Wonnacott, Susan (16 shtator 2019). "Nicotinic acetylcholine receptors (version 2019.4)". IUPHAR/BPS Guide to Pharmacology CITE. 2019 (4). doi:10.2218/gtopdb/F76/2019.4. Marrë më 17 nëntor 2020. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)

[MalenkaNicotine-5] Malenka RC, Nestler EJ, Hyman SE (2009). "Chapter 9: Autonomic Nervous System". përmbledhur nga Sydor A, Brown RY (red.). Molecular Neuropharmacology: A Foundation for Clinical Neuroscience (bot. 2nd). New York: McGraw-Hill Medical. fq. 234. ISBN 9780071481274. Nicotine ... is a natural alkaloid of the tobacco plant. Lobeline is a natural alkaloid of Indian tobacco. Both drugs are agonists [of] nicotinic cholinergic receptors ... {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[6] "Curare Drug Information, Professional". Drugs.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 16 nëntor 2018. Marrë më 8 dhjetor 2020.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]