Republika Federative Çeke dhe Sllovake

Republika Federative Çeke dhe Sllovake Česká a Slovenská Federativní Republika (Çekisht) Česká a Slovenská Federatívna Republika (Sllovakisht)
1990–1992
Flamuri i Çekosllovakisë Stema e Çekosllovakisë
Parimi: "Pravda vítězí / Pravda víťazí"  (Çekisht/Sllovakisht) "Veritas vincit"  (Latin) "E vërteta mbizotëron" (1990–1992)
Himni: Kde domov můj(Çekisht) Aty ku është shtëpia ime "Nad Tatrou sa blýska" "Rrufeja mbi Tatras"
Gjendja	Federatë
Kryeqyteti	Praga
Qyteti më i madh	kryeqytet
Gjuhët zyrtare	Çekisht · Sllovakisht
Qeveria
Lloji i qeverisjes	Republika parlamentare federale
Presidenti
• 1989–1992	Václav Havel
Kryeministri
• 1989–1992	Marián Čalfa
• 1992	Jan Stráský
Kuvendi	Asambleja Federale
• Dhoma e sipërme	Dhoma e Kombeve
• Dhoma e ulët	Dhoma e Njerëzve
Epoka historike	Revolucioni i Kadifes • Revolucionet e 1989
• Ndryshimi kushtetues	23 prill 1990
• Shpërbërja	31 dhjetor 1992
Ekonomia
Monedha	Koruna çekosllovake
Të dhëna të tjera
Prefiksi telefonik	42
Kodi i internetit TLD	.cs
Paraprirë nga Pasuar nga Republika Socialiste Çekosllovake Republika Çeke Sllovakia

Pas Revolucionit të Kadifes në fund të vitit 1989, Çekosllovakia miratoi emrin zyrtar jetëshkurtër të vendit Republika Federative Çeke dhe Sllovake (Çekisht: Česká a Slovenská Federativní Republika, Sllovakisht: Česká a Slovenská Federatívna Republika; ČSFR) gjatë periudhës nga 23 prilli 1990 deri më 31 dhjetor 1992, pas së cilës vendi u shpërbë në mënyrë paqësore në Republikën Çeke dhe Republikën Sllovake.

Miratimi i emrit

Që nga viti 1960, emri zyrtar i Çekosllovakisë ishte Republika Socialiste Çekosllovake (Československá socialistická republika, ČSSR). Pas Revolucionit të Kadifes, Presidenti i sapozgjedhur Václav Havel njoftoi se "Socialist" do të hiqej nga emri zyrtar i vendit.

Dituria konvencionale sugjeroi që vendi do të rifillonte emrin e përdorur nga 1919 në 1938 dhe nga 1945 në 1960, Republika Çekosllovake (Československá republika). Megjithatë, politikanët sllovakë kundërshtuan se emri tradicional përfshinte shumë statusin e barabartë të Sllovakisë në shtetin federal. Kompromisi i parë ishte Ligji Kushtetues 81/1990, i cili ndryshoi emrin e vendit në Republika Federative Çekosllovake (çekisht: Československá federativní republika, sllovakisht: Česko-slovenská federatívna republika; ČSFR), duke pranuar në mënyrë eksplicite natyrën federale. Ai u miratua më 29 mars 1990 (duke hyrë në fuqi në të njëjtën ditë) vetëm pas një marrëveshjeje jozyrtare mbi formularin sllovak, i cili do të kodifikohej në mënyrë eksplicite nga një ligj i ardhshëm mbi simbolet shtetërore. Kjo u prit me mosmiratim të përgjithshëm dhe një raund tjetër pazaresh, të quajtur "hyphen war" (pomlčková válka/vojna) pas dëshirës së sllovakëve për të futur një vizë në emër (Česko-Slovensko). Megjithatë, çekët e pakënaqur e kundërshtuan me forcë atë si shumë të kujton një praktikë të tillë gjatë Republikës së Dytë Çekosllovake (kur emri zyrtar ishte "Republika Çeko-Sllovake" - e cila ishte përdorur gjithashtu nga 1938 deri në 1939) - kur vendi ishte gjymtuar nga Marrëveshja e Mynihut dhe po rrëshqiste drejt copëtimit të saj përfundimtar në duart e Gjermanisë Naziste një vit më vonë. Kompromisi që rezultoi, pas shumë negociatave në prapaskenë, ishte Ligji Kushtetues 101/1990, i miratuar më 20 prill dhe në fuqi që nga shpallja e tij më 23 prill. Ligji ndryshoi emrin e vendit në "Republika Federative Çeke dhe Sllovake"; ndryshe nga ai i mëparshmi, ai gjithashtu renditi në mënyrë eksplicite të dy versionet dhe deklaroi se ato ishin të barabarta.

Emri thyen rregullat e drejtshkrimit çek dhe sllovak, të cilat në përgjithësi nuk përdorin shkronja të mëdha për fjalë përshkruese si "federative" dhe "republikë", as për mbiemrat që rrjedhin nga emrat e përveçëm. Të dyja rregullat u thyen menjëherë si një kompromis.

Ndërsa pak njerëz ishin të kënaqur me emrin, ai hyri në përdorim shpejt. Tensionet çeke dhe sllovake, për të cilat kjo ishte një shenjë e hershme, shpejt u shfaqën në çështje me rëndësi më të madhe, gjë që e bëri emrin e vendit një çështje relativisht të vogël dhe në të njëjtën kohë edhe më të pamundur për t'u ndryshuar, kështu që emri mbeti.

Kushtetuta e vitit 1960 mbeti në fuqi deri më 1 janar 1993. Ajo u ndryshua gjithashtu shumë për të hequr karakterin e saj komunist. Puna për një kushtetutë të përhershme ishte ende duke u zhvilluar në kohën e shpërbërjes së Çekosllovakisë.

Shiko gjithashtu

• Historia e Çekosllovakisë (1989–1992)

Referime

• Constitutional Act No. 81/1990 Coll. Zákony Prolidi. Marrë më 1 nëntor 2021-
• Constitutional Act No. 101/1990 Coll. Zákony Prolidi. Marrë më 1 nëntor 2021.

Lidhje të jashtme

• (në çekisht dhe sllovakisht) Transcription of Federal Assembly proceedings kur miratoi 81/1990.