Robert Louis Stevenson
Robert Louis Stevenson | |
|---|---|
 Portreti nga Henry Walter Barnett, 1893 | |
| U lind më | 13 nëntor 1850 Edinburg, Skoci |
| Vdiq më | 3 dhjetor 1894 (44 vjet) Vilima, Samoa |
| Kombësia | Skocezë |
| Nënshtetësia | Mbretëria e Bashkuar |
| Edukimi | Mr. Henderson's School, Edinburgh Private tutors Return to Mr. Henderson's School Akademia e Edinburgut, Shkollë konvikti në Isleworth, Middlesex 1864 Robert Thomson's School, Edinburgh 1867 Universiteti i Edinburgut. |
| Punët e shquara | Ishulli i thesarit I Rrëmbyeri Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde |
Robert Louis Balfour Stevenson (13 nëntor 1850 - 3 dhjetor 1894) ishte shkrimtar, romancier, poet dhe skenarist skocez. Ai ka shkruar shumë verpra në jetën e tij por më të njohurat janë Ishulli i thesarit, I Rrëmbyeri dhe Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde. Shkrimtar si Ernest Heminguej, Vladimir Nabokov dhe Jorge Luis Borges u frymëzuan nga Robert Louis Stevenson.
Po ashtu veprat e tij ishin shumë te lexuara ne Mbretërinë e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara, Francë shum vepra te tij u përkthyen në shumë gjuhë të ndryshme.
Fëmijëria dhe rinia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Robert Louis Stevenson lindi më 13 nëntor 1850 ne lagjen Howard të Edinburg prindërit e tij ishin babai Thomas Stevenson dhe nëna e tij ishte Margaret Isabella Balfour. Gjatë femirisë tij, ai kishte qenë shumë herë i sëmurë dhe disa herë me vështërsi ishte shëruar. Që nga mosha 7 vjeqare kishte pasion letersinë, ai studioi artin dhe letersinë ne Unversitetin e Edinburgut. Ai gjithmon kishte vështërsi financiare por arriti të diplomohet nga Universiteti i Edinburgut që ishte regjistruar në vitin 1867. Si i ri ëndërronte të udhtonte por kishte dhe pasione tjera si poemen, prozën dhe kishte deshirë të udhëtonte në shumë vende që më vonë do ta inspironin të shkruanin vepra, më pas ai dote fillonte karierën si shkrimtar dhe do te martohej me Fanny Stevenson gjatë udhëtimeve
Me Fanny Stevensonin kishte tre fëmijë. Robert u mundua që me anë te disa veprave te paraqet gjendjen e popullit skocez ne periudhën viktoriane dhe në atë kohë kur Skocia ishte e aneksuar nga Britiania.
Kariera e hershme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në fund të vitit 1873, gjatë një vizite në një kushëri në Angli, Stevenson takoi dy njerëz të cilët ishin të jetë me rëndësi të madhe ndaj tij, Sidney Colvin dhe Fanny (Frances Jane) Sitwell. Sitwell ishte një 34-vjeçare me një djalë, të ndarë nga burri i saj. Ajo tërhoqi përkushtimin e shumë të cilët u takua e saj, duke përfshirë Colvin, i cili përfundimisht u martua me të në 1901. Stevenson është tërhequr edhe për të, dhe gjatë disa viteve ata mbajti një korrespondencë të nxehtë në të cilën Stevenson u lëkund midis rolit të një kërkues dhe një djalë (ai erdhi për të trajtuar atë si "Madonna"). Colvin u bë këshilltar letrar i Stevenson dhe pas vdekjes së tij ishte redaktor i parë i Stevenson. Menjëherë pas takimit të tyre të parë, ai kishte vendosur të parë kontributin e paguar Stevenson-së, një ese me titull "Rrugë", në portofol. Stevenson u shndërrua shumë shpejt aktiv në jetën Londër, u njoh me shumë nga shkrimtarët e kohës, duke përfshirë edhe Andrew Lang, Edmund Gosse, dhe Leslie Stephen, redaktor i revistës Cornhill, i cili mori një interes në punën e Stevenson. Stephen nga ana tjetër do të bëhej një mik i rëndësishëm me të. Duke vizituar Edinburg në vitin 1875, ai mori me vete Stevenson të vizitojë një pacient në spital Edinburg, William Ernest Henley. Henley, një njeri energjik dhe llafazane me një këmbë druri, u bë një mik i ngushtë dhe bashkëpunëtor të rastit letrare, deri në një grindje që shkatërroi miqësinë në vitin 1888. Henley është parë shpesh si model për Long John Silver në Ishullin e thesarit.
Në nëntor 1873, shëndeti i Stevenson dështoi, dhe ai u dërgua në Menton në Riviera franceze të shërohet. Shëndeti i tij u përmisua në prill 1874 dhe u vendosën poshtë për studimet e tij, por ai u kthye në Francë disa herë pas kësaj. Ai bëri udhëtime të gjata dhe të shpeshta në lagjen e Pyllit të Fontainebleau, duke qëndruar në Barbizon, Grez-sur-Loing, dhe Nemours dhe të bëhet një anëtar i kolonive të artistëve atje, si dhe në Paris për të vizituar galeritë dhe teatrot. Ai e bëri të kualifikohen për bar skocez në korrik 1875, dhe babai i tij shtoi një pjatë bronzi me "RL Stevenson, Avokati" në shtëpinë Row Heriot. Por edhe pse studimet e tij të ligjit do të ndikojë librat e tij, ai kurrë nuk praktikoi ligjin.
Të gjithë energjitë e tij janë shpenzuar tani në udhëtim dhe shkrim. Një prej udhëtimeve të tij, një udhëtim kanoe në Belgjikë dhe Francë me Sir Walter Simpson, një mik nga Shoqëria spekulative dhe shoqërues të shpeshta të udhëtimit, ishte baza e librit të tij të parë të vërtetë, An Inland Voyage (1878).
Romanet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Roberti nuk ndaloi se botuari vepra ai boti shum vepra aventurese, drame po ashtu luftë dhe sociologji. Romane më i pëlqyer sociloge është Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde. ku tregon dy anet e njeriut si e mira dhe e keqja Dr.Jekyll mudohet që me një ilaç biokimik ta largoj të keqen nga trupi tij por ai nga e keqja zhgjon nga trupi i tij përbindëshin Mr.Hyde i cili vret vajza dhe njerëz në rrugët e Londrës dhe kjo roman përfundon tragjikisht kur Mr.Hyde vret veten dhe bashkë me të edhe Dr.Jekyll.
Vepra e cila ishte e përfolur ishte vepra I Rrembyeri 1886 për përmbajten e saj anti-britanike sepse kjo vepër kishte paraqitur xhaketa e kuqe britanike si ukpator te Skocisë dhe kjo vepër e bëri që Robert Louis Stevenson te mos merte titullin Sir.
I Rrëmbyeri tregonte dhe perpjeket e guerilve skocez për liri dhe pavarësi dhe për dashurin e skocezve për Princ Bon Charles i cili në atë kohë ishte arratisur në Francë dhe më pas në Itali ku vdiq në Romë. Kjo e bëri Robert Louis Stevenson një shkrimtar të pa dëshiruar për anglezët por vepra e tij e pëlqyer ishte edhe Ishulli i thesarit e botuar ne vitit 1883 në të cilin përshkruan një aventurë te bukur me pirat dhe gjetjen e thesarit.